~-',

tiOLitata,&:; creara exit ab I:)p~rant~,iprun:'que (up~ A ponit c:xHlere)& lie deber 3.? eo dl(bn~ l & ,?pe-

rans iplum debet eile mntabife d~ no~ op~ratI~ne

in operacionern.Si de vna ?peranone in aliam.Sed

de hoc arnplius dicetur CJt. lo~o 0 Ex ho,c aU,rem 1eql1irul"lid quod dicit S. Thonl: :11 pra:f:n,tl ar~}c.2. quod qu~l~bet ~n::atura ~ur<\blhs d1 pe~es aiIec~tionem (Ul firus, fie enrm per 0peranoncrn aliquemobtineri debet) & coniequecrerper aliqnam JUutaciO[lem) ficur IU crearur'rs ratioaalibus obri-

netur finis per de-dionem Irbe ram , qux vertibihs

"n de bono in malum.vnde, & ornnis crearura rarionalis eft capax peccati , de quo dicernus infr, qo6~.

Drviqlle eft: murabilis crearura Ieeundum locum, quia nulla res etiarn fpirirua.lis eft rmrnobilis , de quo infr, quad.1:'53.agetur. Poteil etiarn recipere

Primre Parris.

aliqua accidenria ex diuina participarione s quia omnis crearura habet porenriarn obedientialem refpeCtu Dei.vuirnmuterur ab ip[o Iicur ei placuerir, vel quoad nouam perfeccionern, vel quoad ~ouam operarionetn, non poriet autern potentia If1:a obediennalislinrelligi Ii non eflet capax accidendum {ublhmia illa , qua: habet ralern porentlam obedientialem , (iquidem per illarn capax eile debet imrnurationum de noun aduenientium tali (ubfiantiz, quxcumque accidenralirer [e debent habere ad iprarn.narn (i {ilbllanriam rnutarenr, foluerent ipeciem, Vnd2 nulla ell creatura,qut non pot- . {it meliorari a Deo fecundum accidentales perfeCl:iones, vt tradit D.Thorn. J .pq.2 5 .art. vlt.& vided patefi in I. ad Annib. dillln8:, 44- quxfll. Et tic parer quod ornnis creatura eft murabrlis aliqua murarione accidentali .

Q, V AE S T I 0 DEC I M A· DE DEI lETERNITATE.

EXPL[C,A.TIO LI'ITER-£ D. 'TR.

X Immuraoilirare Dei, de qua agir D. Thoro. g, puc. Iequirur reternitas,qua: imporrat durarionern immurabilem 0 De rerernirate autem duo confide rat D,Thom. 111 prxfmri. Prillio confiderat a: remitatem fecundum fe . Deinde cornparariue ad durationes crearas , De ilia lecundtlm fe confiderat in tribus primis arricuiis De ipGl vcro comparariue in ordine ad durationes crcatas In alijs tribus arriculis, Ptim« ergo cxplicat D. Thomas.diffinirionem ererniratis in prJmo arricul, Deinde in Iccundo oitendrr conuenire Deo,& in rerrio.ira efle proprium Del eire :;cte rn u, quod alreri non potel} conuenire loquendo propric de serernirate . Dirtiniuouem arerruratis explicat ex duobus.que ad illam concurrunr, Icilicer, iuterrninabiliras durarionis.quia fine,& principio caret.Sc immurabiliras , ranone cuius caret fll c-

o • 0 • ce~oq~,& Lie definirur ~ternitas, quod efl , i1lteJ'mitlabilis vir& tet« fimul, & perfrEfIf

f'.1Jc.{li,~. Quam dllfillltlOnem mfralatius explicabimus .

. ~:>;codr:m priucipio coJli,g!t Deu~ e{[e etemum , quia efl immutabilis, ita-quod Iicur ratio rernporis confeqUltur ~lotum,(t't.1 murabilirarern.ira a:~emitas immutabilirarem , Et Iimilircr colligit articul, 3. proprium dre Del e1f~ ~temu~"gUl~ prop~1 LIm ems eft cfle immurabilern , licer fecund tim quod aliquaparricipanc aliquo modo J mmur~bllirale m J enam Iiio modo p arncipauc ottemit:ttem. De quibus omnibus agern us in difpuranone Icquenn .

~jrc4 J!C!lndam comiderarionem eternitatis , Primo comparar Diu. Thorn. reternitatem cum tempore; ?fmde cum ~u(y!uod eft. menlura durarionis cr~~t:E perrnanenris, feu non Iuccetliue , & randern coniiderae Jpfum anmm 111 Ie ~pfo,an_fit vnum.vel plura. Difre renriam e1"f;o zrerniraris <1 tempore oltendit D. Tho. art. 4·aCcJPlcnd~l1) efle pnmo.Sc pel" fc ex co quod tempus confequi tur ad lll'bwm,& Iuccetlicnem.atemiras vero OIllUI caret iucceffioDe,& <.:U cora firnul ,

ffiDijjm11lia autem ~remitatis ab xlloconfidcr~tur a D. Thorn. artie. 5. qniaaunm menfurat illa, qua: in fuo '(; e non habenr tranfmutattonem,benc tameri'in operatiot1lbl!5 vel accidentibus Iicut 2 contra tempus men-

furat ea {i bOl' r. , • • ~ -

'd ,'lUt; u~tnlUta rna l7cundum,eRel&n?n[D:lum [e~l![)dum operatiouem Altemita:' ve:-ome.nlurat;

1 fiquo~ neq~e In tife,oe,que 10 opcranone.vcl In aliquo alio comparirur muranonem , Denique III artIculo 6. '0 endit dan VDUm tantum auum.ficur darur vrmrn ranrum tempus Iicut enirn motus fimpliciffimus,& regu-

~tl~mus fundar vnam rarionern temp6)r!!l.~cn[l1L .l.ntis rcliquos motus , & durationes eorum, ira prima [ub~ _ ~uaa;um:rna habet V11Ulll ~ullm wmplIclus,& p('~feain.li,<[nodmen{Qratalja •

.. , 'f

-,

.,

DI)PV-

,Difp.IX.

------~----- ...

DIS P V TAT I 0 IX.

De teurnitatt Dei ftcuntlum fr •

_-----------

ART I C V L V S I.

Vtrum lile7;nitas inclwlat fdlionem duratiolJis ) & menfor$ rejptt1u Dei?

S Icur notauirnus in expoficione Iirtera D.Tho. circa articulum primum.duo incIudit zrerni .. tas ; alterum pertinens quafi ad exrenfionern illius, Iciiicer , quod carcar onmi terrnino duracionrs , quod ell: habere inhnitltem in ipfa durarione . Alcerum quod perrinec admcdum ipfius durationis,[cilicct)ql1od caret omni Iuccetfione , &: mutabilirare.Et ideo dicitur i'ltCrmil/~';ilis vit,~ Mta firt/Ul~ & pcrfetttt pojJeffio. Nam ly vital im~min3bi1is] explicat durationem carentern ornni tennino principii, & finis.Et dicitur vita: porius , quam duracionis ad explicandurn nomine vire ram dilunum etle.quam op erarionem , vrrumque cnim ciu[dem duratronis eil,& zque repugnat Iucceilioni , & murabilirati • Dicitur aurem 18ta (lmllfJ& perfdla: pojleffia , ad L!xcl~~ deadurn ornnern rarionem (ucceffionis, & murabiIitaris inmenfurando.nam Iucceffio , & rnotus non perfede pouider.neque Iimul.Ied rraniit, & conlequcnter aliquid adefl , & ahqurd deef], & fie nou potell tatum porfidere , Poflenio ergo in meniura fircceflion: opponitur.feu mutationi no Iolum rnarerialirer in ipla entitate rtijqure el] menfura , fed eziam forrsaliter in ratione menfurz , ita vt non menfnrerper (ucceffionem,& replicationem fupri id)quod meufuratur.fed vnico,&immutabili modo id hat non tranfeundo.Ied poflidendo .

E,.; his ergo orirur diuerfa acceptio xternitatis aliquando enim in rcriprura dicitur aliquid rercmu artendendo lolurn ad Iongirudinem , & cxcentione durationis.alrquando arrcndendo ad rauonem vniformitatis,& immutabiliraric eius , Primo modo dicnn1;Ut eterna aliqua vel propter longiffimam durationem , ficut montes dicunrur eterni pfalrn. 7) • 1111ll;1IfJalJS W l11irabJiiu:r a momibtJS stevnts , Et Geucf.49. DOllee vmire: tleJlt!erill1n CQll~um .mnmmn j vel propter durztionem fine fine Iimplicirer, ticur prena inferni dicirur ererna Efai. 33. (l};ii ll,jbJtabu ex wbiHi)m ardoribus Jempitctllis. Et Mathsei 25' rb1l1lt In ;/zJuppltGifJm aernum , Secundo modo explicarur a:rernicas Dei per Iiunmam immurabrlicatem , vt pral.l 01. Ttl awem idem i?jc es, & alllli tlli 1JiJn dejicielJt) ant eriam per modu polfeffionis,& habirarionis, vt Elai. 57. H.~c 'icit exce/fus, & Jublmlisbabitam tllemitstem , Vbi defignarur zrcrnitas per modurn quieos,& pofleffionis, vt intelligarur ab omni motu, 8s: !ucceifione fegregat3. .

Lnqflf'fJdo ergo d:: xternitare in hac [~cllda accep,i,)ne prout na!citllr ex omnimoda immutJbilitar tl',ad expJicand3.rl1 eius intrinfecam quiddic;z.tem

~uo 'P:: Theologos conttou,r[ alunt . Prim"., ."

Artic.I.

-209

retetnitas enrirariue , & realiter fit duratio diuina, _ an aliqiud preter durarioncm . Secundum quomodo ratio rnenture includarur ill ~ternitate eo quod ra .. rio meniure eonfillit in relarione ,ztermtas au" tern non poteti dicere reIationem realem, dun n5 diflingua.ur a natura diuina , vel durarione. Si antern eft relatio rationis non porefl pertinere ad - conflitutiom:m eerermrans , qlo:t ahquid reaIe eft. Et fic habcbit rarionern meruure-

ClYCa pnmum alioui exiltimarut ornnem duratione neceflario includere aliqua fucceffione .. quia in .. cludir continuirate, per quam perieuerar duratio, quod tentir Aureol. in I .dift.r 9.q.~.ar.l.iilargum.

qUa! quarto loco adducir . Vnde colligit erernitare non eife durarionem, led ipfam diuinam narurarn quatenus habet vim coexilleni infinitn tepori irnagmab~,ficilt immenfit~ eft 9.u:rd~m vis, qua po~

teO: amngere ornne Ipaciurn imaginabile, At vero. M~gifter Banez Iiiper hanc q, 10 ar.c .notabili vlrimo ex alio Ionge diuerfo Iundarneto exillimauie a:temitatem formaliter non eIfe durationem, quia formalicer irnportat vniformiratem rnenfure, dll~ ratio autem Dei elt res menfiirara per illam, Vnde arr.i.dub.a.explicar rarionem reternic!tis,quod fit vniformiras immarabilis nature, qux Iicet realirer fit menfura durationis diuinz , ramen cornpletiue id habet ab inrelleeru, {icur dicit D. Thorn. in prxIenti articnl.r, quod apprehenfio vniformitatis efl: ratio reternitacis, inter Deum enim men[urarum,& zteruitarem menfurantern non ell relario realis,

fed lolum rationis • ,

Cir.a secundum pundurn tres precipue (enzenrie

inueniuntur . f'rimg exltimar aterniratem, lll.':q; efIenrialirer ~ neque cornpletiue imporrare aliquid rationis.lcd effe vniforrnitatem naturz immutabilis, prout habet rationem menlure , Ita Caiet. in pra:lenri. Nee rarnendixit irnportare ~temitatem rarionern meufure realis in ordine ad Deurn , [ed dixit, quod .:eternitas confillu in ratione vniformitatis, vt vniformiras rationem rnenfure haber. Verum quidern eft, quod ipre Caiet, in terpretando diCtum Diu. Thorn. quod ratio :I:rerniratis confifiit in apprehenfione vniformiraris, dicit non efle incclligendum, quod coniiflir in spprehendi , feu cognoici.ici quod sererniras lit cornpleriuc ab ani-

o rna, Iicut tempus .Ip(c ramen [tarim fe explicar eo quod inquit vnitas vniformitaris actn en ablque adu anirnz, & fie ip(am vnifcnniratera dixit non depcndere ab adu rarionis, red etle aliquid reate, ipram vero rarionern.icu relationcm menfure non dixit eire realern •

Secand« fiJlle1Jti4 fimpliciter faterur ztcrniratem addere aliqllid rationis tupd realem rarionem durationis per modum cuiutdam retpectus rationis , Et aliqui exiflirnanr hanc relarionern rarionis [0-· hIm in obliquo,&per modum complementi pertinere ad reternitatem, quia hoc modo pertiner ad jp[am relatio menfilra:. Alij vero cxifhmant eriarn in retio talcm refpeftUffi radonis inclu~ dere, eo quod de cJrentia a:ternitatis ell dfe mellfnram.

B

c

Xx Tmia

2. 10

1'crttd. deniqllt Iententia exiftirnat xternitatem ad" dere fupra realirlLem durationis aon rclpettu1:n rarionisu ed negatiancrn. Di.uichlntllf a~ltea:' quia ahqui ex;iflimallt,qnoo <rtC:Cl1lcas addit iu~ra durationem ncgauonem (ucceffion~,& 4-::Jittoms, &::

. dependenriz ab aiiO,9llOd exphcarur Jl!lS.pa~CH;~:" lis interminabtlH, tora j1J1Jut : &. petfdta. Er ideo calis ru;atio p oce.11 coexi (tere omnibus ali js dll racioni-' bus creacis.non i.luiapoBriue ad rllas Ie extendat , ucut Ie 'exrendh:intdlcctusp VOtUlltJS. 1ra Seer, quodli ber.o, §. Rqrdt tlillle. Se cundo 1) a, er Suarez in Mcth, di: putarion 50JeCtion'4. numer, r a , & 13· dtdt.quodin ratione formali ~tcrnicaris. non includi.ur aliquid rationis quatenLlS pender ex appre ... heniione noflri inteHettus • Addit autern , quoo itl re ICrcrnitas 'neganonem includir , ticut eriarn Jimplicitas,& intinnas I non quidem nl:g;ltloneru randun deiidonj~autfllcceffioms~hoc enim eriam dLl~ rarioai Angelorum conuenire poreil , red negaricnem depe ndcstia ab alio.qua illa dlli'atiorcdditUli neceffaria , QlOd dicit docuufe D. Thom.in r. di ... £baa, I9. q.a.art.i.

Vlltmo Pater V azqLlez, hie di fpmarion.. 3 I .cap, 5. inqulcxcernitl.remwnlbre etfenrialirer ex ali quo reah nernpe duratione , & ex aliquo rarionis non qiudern relanuo.red l1t:i:p,tiuo } icihcer "ntlgarione menrnrse re!peCi:u ipfius Dei. Ratio, aurern menfure , quam habet eretniras , uonett per modurn qllantitaCls> led pt:r modum pertdhonis retpeccu t!nratJonum crcatarum . Et hoc ideo 1 quia Deus non putd1- rn {e ipfo mcnfurari per durarionem fualll .cum POCi!lS ratione fua; durauonisfir meruutabi!is, no memurans.nequercrpectu nolhi potefl; .i nobis menfurari per aterniracem, qUia de ratione rneniura efl..quodfir notior menturato j Sc notifiCCt illud. Nus autem non pOllUillllS per xternitare tall quam per ruenturarn notificare mentcrabilicatem Dei.Et eandern fentenriam de ncgacione men{ur~ Iequitur Pater Molin.hie articulo 1. ditputar, 3. conclufion 2. Exiilimat ramen non includere :eternitatem in faa ratione forrnali aliquod ens ratio[lls,<1110 couiliruatur , vel cornpleatur , lice; non raIDt a nobis iutelligi.nec explicari nrfi per aliqua negation em (uccefficnis, vel relationem rnentirrz.

N l/;iloll1 intis. Duo primo _ .fte rni cas real iter, &: p ofiriue imporrat durarionern , & non folam vnirorrruratern i duratioue abrlracram. Probarur primo authorirate~ttim quia in fcriprura ererniras ad modULD annOl"Uhl,& dlerum cxplicarur, quod fin:! coccptn dnrarioois ilarc non roteft, Vt lob. 10. Nflm-

qflid _{iclIi dies bOHlims, dIes !Ill ~ & /l1111l wi jiCtfl human" ? Et PfaJm. I 01. lit geuer,1IiDllett!, 6 gCI1e-

anni lui. Er Michca:: 5 • Egr<Jiru CIIIJ a& initio, a . ,Vnde S. DIOllill. capite decimo,dC nominibus dicit. ~d Dcr~s laudatm' wnquJ

.d/ll',011_ propter boc,quod ()mnium ipjedt,& iClWU,

& . dtfl,&ame ~rlum)&tempus. ~od

e:x.p?[1en~ Dw. Th~m, (uperillum locum Dionifij lechone ieclluda ( mqUlt ) Quod DerlS tile/tar dIU, ''''fH Jiuwn,quia ipje pr ... hit/Jer omnium t1 Jlrationem,& £uj,& I~pons. Hoc alltem confiat, quod continet ratione

'j'l

Prima; Partis .

A iternitatis : ergo:eremiras duratio . Et Augullin: 1 r. confeifion, Cil!Jl rc decirnoqoarro , t'XJ:llieat rece nllratem yer duranonern, cum dicit; Pr&jens ft effit pr.tjem) I~cqtlc iii pr,cterit;rm n.mfiret ~ j,m; !lUll wet tempus ~ jed "tallitiH) dfe autem pl'a3fens duratio .. nern Iignificar , Deuique Diuus Thomas, III P rz-

. Ienri arciculo Iecundo , ex eo exphca; , quod Deus ell .ua ~tttnitas, qllla nulla alia res ell lila dura.io. Er in prime difhnctione decirnanona , quxthone fecunda.arriculo iecundo, [cienduI11, inqure , ~d . tria pr,£dtda 1JomilJi1,ji tlt, et .ui!TlIiras,wul'HS J e ,'HUIll fig1tijiCd11l duwiullem quandalU •

. Ratto autcm concluiiouis eft. QIia id protUou: . <tternjeas. Deo.quod cernpus rebus cemporalihus ~

B communis enim omnium conceptus dt erernira .. rem contraponi cernpori :> & nouuue arernitacis defignari ld.,quod in nobis cit:fig, iatur per tempus, Ied zernpus rarriruece, & eirel1_10lJlcerefi: duratio , ergo & arerniras , Mmor probarur.quia per rempus mcmurarnus dnrariones rerum cemporalium , diClIDUS ennn , quod aliquid durar vna hora ~ vel vno mente. brgoid,quo meniurantur tales dura ... tiones debet etle eriarn durario , Nihil enim men .. furarur menrura propria.S; adequate nifi per aliquid.quod ttl fiu gcneris. Vnde ddhnguuntur di .. ucriz LUc:n!ura: iecundum dille ria genera,& pcrfeaiJLmulll, It:ll magIs indiuilibile in vno genere eft rnentura czterorurn eo quod quanto eft magis in .. diuifibile eft magis cerrum , Iiquidcm minus illi additur , vel aurerrur , & fie quod eft fimpJiciusi[.l aliquo genere deteruic pro meniura, quia ad men ..

e iuram pcrtiner certificate de luo meruurato •

Nee dici poteR -, quod durario Iolurn pertinet ad tempus. Vel zreruirarem materialirer non vera formalirer , & dfenjalin: r , fed l~Ca vniforrnitas, &. regularitas in motu conft ituit menmram ternporis , licer marcriale eius lit duratio ipfa raotus , Sed CofHr4 dl, quia vt dicit D Thomas.in prirno ill .. fbnCtione decrmauona, quafhone Iccunda, arriculoprirno, (11m vnicuique rei retpondeac propria rneruura , oporrer , Quod recundum condirionern aUU$ meniuraci accipiacur erienrialis differentia ipiius mellllu~, Ergo ex condinone IpGUS rei menlilrat~ turnitnr non tolum rnarerialis racio , fed e[~ fentialis dirtercnria rncnrurz , ergo cum res men ..

D furara jit res ipla vt durarioni lubie8:a, oporter , quod etlenualis ratio talis menfurz ad durarionern pcrrine ar , bt huius ratio etl , quia lola vniforrni-. tas, leu re~ular1tas lLlmpta in a.bihaCto elt com .. mllnis ad omnem men(uram,fiue 10 quatir3.te mo~ tus,& durationis) fiuein guantitate pondcris > !lUI! lluD1eri,&c. Ergo oportet, quod de~ermil'letur ra· 60 talis m<!nfuf;:e eiTentiahtcr , & inrrinfece per hoc, quod fit vniformiras talis, vel raJis quanti~ tatis) vel generis, aegue emiT! pofillmus per men .. furaln ponderum, v- g. per Jibras men/urate id, quod durarionis elt,v. g_dies,vc! annas, vel c con· tra: ergo pertint:r ad ip; am erf.:ntiale In radoneDl men(ura: noD folum habere vIlJformic3.rt:,ied eaam

, vnlformitarem talis, .d talis conditinnis , feU. ge~ neris ratlone) cwus fit apra, & habilis men!ara J.d

,

D~ifp.IX.

ad menfuraudum talia meufuraca.Cum ergo erer- A nitas ponatur in Dee ad defignandum vmtorrnitatern, & rcguJatitarem DOn. in alio genere , quam in genere durarionis , oporret quod in eius eflenriali conceptu includatur duratio,vt iatelligarur, quod

dl apta , & hahilis ad menfurandurn durationem potius.quam virtualemquantitatem immenfitaris,

vel fapientix, vel omnipotenriz ,&c.

~J Ji if!J1es ex Aureole hoc non conuincere, quod in Dec elt duratio forrnalirer.fed virtualirer, neue d:t quannras virtualis , Eo quod etiarn dura-

tio quandam coacinunarern.feu quanrizarem defignat. Sed wmra fjt : quia duratio ex vi lui proprij,

&, pra:cifi conceptus non imporrat formahrer (ucce~ondem,,& guann£'tate > quin ponus tormatis Iiic- B ceiuo nninuit per eCtionem durationis , dicitur enim aliquid durare quandiu perrnanet in elle,qua.

do aurcm arnirrir efle , amirtit duranonem : ergo quanro minus arnircit de efle , tanto perfed.ius durat. In Iucceffione autem clauditur ali qua arninio eflendi , quatenus non eadem modo aliquid perfeuerar > neque ell in adu , Ied tranfit de potentia ad atlurn,ergo fucceilio non ell: de coaccptu durariollls,(i;d potius diminuir , & irnperficit ipii:Ull rationero durarionis •

Duo feclJ1Liu ; zternitas non conlhtuitur formali-

ter per negarioncrn menlurse ,1i~et includat ncgl.rionern Jirnirarre menfimE. Hzc concluiio clt con-

tra Vazquez Iupra citatum. Et in e. aperitur a.quiuecano , quia iae author Iaborauit , quia aliud eft negate in Deo rnenfuram tam intrinfccarn , quam extrinfecam.aliud negare rnefuram lirnitatam , vel C dependentiam a mcnlura cxtrinleca ; hoc enim Deo non porefl conuenire,quia cum lie iufinitus,& furnrne perfectus , nee paten menfurari , feu adzquari per mcnluram ahquam Iimitatam , nee poLett Iubijci rnenfore alicui extrinfeca , quia nibil extra Deum datur limplidus,vd vniformius illo ,

V1J[le pro intdligentia huius conclufionis opor-

ret dittinguere m.nturam inrrintccam, & exrrinfecam . Extrinfeca eft, qua: rnenlurat aliquid extra le)&iJeo per applicauonern > ve lcontincctiam il-

lius dicitur mcnlura , ficut durario , & moms cceli menfurar mows inferiorcs tanquam exrrinteca rnenfirra rllorum ,& v Ina rnefurat pannum, & libra pondus . Vnde ralis mcniura rcrrninat relarionern D rcaJemJui menfurari . Jnrrinfcca menfura ell: illa ,

qua: inef] rei mn1lurar:l', & ita. non mcnjurat pcr applicarionem.Ied per informationem, vnde habcr perfeEtionem meniure.Jicet non re larionem realc,

& imperfeB:ionem dependenrie • qua menfurarurn depender ,l rncnlura.jicut tempus licet fit menfura exmnleca rclpedu noltri , inrrinlece ramen men- 1uraclpfllm morum cceli , ncque cnirn habet ahud tempus (uperiLls, quo menluretu[, & in vno quo-

que genere pcrfeCl;il1imuln ell men{ura fUI ) & ca;[cramm, Cui cuidem intrinieca, aliorum vero ex-

triI1Jt:ca:: . •

Secundb eJ11Jaertendanl, quocllicet rnenCm::t de {e ordifletu:, adnotificandam qUJ.ntitatem tormale

~ ,el,i:ai,mr<im,nruratx, no", ,men en der.-

Artie:!.

." tione rnenfure , quod nouficet nobis qnantitatem rei menfurare modo rmperfecto.feuiuxta rnodum, quo procedir nofira cognirio de nnperfecto ad . perfe6:um) led requirirur , quod ex ip.a ratione

nienfurandi norificez- nobis menfurarurn modo

. perrEtto, len procedendo a perh~tiori ad minus perfeB:mn feu minus nobis nocificarum _ V nde ad

- hoc quod zterniras Ie habcat pet modurn menlure fufiicir, quud.expiicet In fuo concepru vniforrnitarem, & regularitatem duratiouis diuine.quod non explicanr alia attributa , &: lie drcitur norificare per mozium menfiire quantiraris durarionis diuine non tanquam aliquid notius ex parte nolhi per madum etleEtlls duemtis nos ad cognitionem Dei iuxta mo dum impcrfecurn cognolcendi , [cd tJUquam a.liquid explicans.Sc (iIIl:inguens in fuo conceptu forrnalirarern vniformiraris, & Iirnpliciratis in illo genere dnrauonis , hoc enim modo menfura nonficar, fcilicer, per modum perfectionis.Se firnplicioris J quia perf eCtiilimum in vno quoque geuere eft menlura ceterorurn , vnde per fila dum perfeccionis , & non via generationis , fiue pro· ceflus de imperfed;o ad perfedum debet mcntura notificare.

Ex vis ergo probatur conclufio pofira, quia n~n repugnar in Deo ratio menture Iemoris iniperteruonibus, fed zreruitas habe r con dinones men (u fl2 quantum ad id quod perfeCl:ionis ell in mcnfura , ergo non eft neganda Illi , fed [alum limirario > & imperfedio meniura:jmaior conllat manifcfl:2,quia meutitra imp 0 rrar perf~a;.onem,cum fernper accipiatur pro menfura id quod pcrfcB:iffimllluefl: in vno quoque genctc,ncc requiritur , quod fir notificatiuum rei rnenfuratz , vt fundans irnpe rfcEtam cognirionem , red per modurn alicuius magis firnpliClS,& perfecti quo res menfin-ata magis ad vnirarcm.Sc vniforrnitate rcducimr.ergo ex hac parte ratio meaiure non repugn3.t Deo, Neque ex eo- repugn:u , qll1;! iupponit menfuramm cae imperfedum, vtpote depeudens, & rcducibrle ad v!1jformi~ ratern menfurz, quod comequenter videzur Jupponere menlurannn habere aliquid imperfectionis; & minus vniformirans rerpettu menfurz . Nara contra hoc ell.quia ralis imperfectio non ell: d<!_ ra-

tione meruurz, & rnenfbran, nift quando mentura exrrinieca efi,& J rnenfurato dillinguitur, led hOG modo non artribuimus menfuram a:ternirari rcipc-

au diuini eire durationis , fed Ie habet peL" mcdum rnenfure lltrinCeca:,& no; difiindd':.:i (no meniuuto/ed potius confhruic rllud in ra[ion~ mcnlura-

ti habenns in Ie vnifonni.tatelXi melllura;'~ .. i'. _:l() modo vero (ecundarn conceptus nof1:tos{" , - guacur eonceptlls menlurz j concepm mcr-~, ri

itatim infra drcernus , _

~!mDr yew prob3.t~r " q~lia ~t~rni~rt.t Vl11Eon111tatem duraaorus iJmph,?+ili~s eO: diuina, & ita corrc(pondet temiY¢ri in r"bus mutabilibus, & tempor:ilibus _ Q_lare, fieut tempus habet eOl1ditiones,& ratiollem O1enlurre, it;! enam • x(ernir:L$ qux mulro Ul:1gisimporrat vniformi:atc, & reguladtatcLU dnrationis,qu.im tempus, eondi-

X x 2. tion("s

, ,.

-_ .. ""

~\-. ~! :' - .. ~; , . .

212

Qurefr.X.

Primae Partis.

tiones habebit meafure ) remuris ramen irnperfe- . A fed per idcnrirarem, vel informarionem . ..

Ctionibus. Et C0nftrlllpt. qui.ahct'[ in Deo non di- . frobmur trgo conclulio potir a prune. ex D Th.qu] .

ftinguatur adusinrdhgendi ~ & obiettllm prima- in prxfellti ar'4·& In I .dift.19·q.2 .ar.r:mgUtr:0!_M

.rium,"rere camen in Deo inue nirur ratio obiecti, & jCCUIlf{urtt l1eg'1tlrlll~/'i rrwClplj, o fims nen Iltlewhtut cj]e~~

.tatitl aCtu5,& ramen obiectum habet rarioue me- usus diufTjJras IlIlfr i:termt.1IC1];,tJ rl~ruttOlles creatas,qut4

[ura: relpectu aCl:u5,dun fe habeat per rnodum [pc::- POJilr,qf.Hrd Icmpw IlumqutfNl m(a'pmr, & lI!1trtl}!lam jini4-

cificanui.eius , Licerfernotis imperfcS:ionibus in- tlfr adbucte/nptrs 11011 eric ,CIf!HlH<lS,& fi~pp~~to,qulid .Al1geli

ucniarur in Deo, ergo Iirnilirer non repugnabit ra- ftll!!'cr {lIerrm adhtJ, ,wi! {iI.JJerret <lb~tei·llilptt'.Addlt ve-

rio menfurse re(petiu zteruiratis Ieuiotis ramen ro difi. I 9.C1(. ~od jll"t prlt.!s,Ci rmjl-I!rtllf te1/Jpvm prout

imperfeCtionibus; & ita pocius habet perfectione imeiltg~11tlJl mm.erat» complem ra(iMlmc tev,pOl ;S, Ita per-

men Curz, q ulffl reiatienem eius, vel denomiuauo- lIIa11811til1 (1 {ttl.! fe( u,/llum qrlOd i11lclllgitllr in r att011e Vl/iUJ ~

nern.quz tupponic ditt1l1Cl:.ionem menlurz imen- (]llod habet TmlO1Jem mCljuT,c corr..pletrtt!ionem.&tI;,& .eter~

iuraco, & perfedlUsetle,qllam illud , l1italldgiwr iecundum D. Th. dnrerenria per fe,&

Die» IfrUU. lEJ:eroitas rea liter, &poiiriue inclu- .propfia1nt~r erermtatern.Sc tempus eft, G,liod te-

dit perfeccionern men.ure Iecunduin vniformita- B pus men (ll rat tecundum modu numeranoms, ideJl:

tern durarronis , neque ifta perfectio menfurai rc- recundum p rills, & poflerius proutnumerata, qll~

quirir form alite r quoad lui conftirutionern.ve 1 co- nurnerario ab inreltectu fit . .tEremi.as vero tnenlu-

flJcmtntum aliquid rariouis , Iicer illud lupponat, rat no per numerationern.que fit ab inrelledu , ted

aut con.cquatur, In nac.conclufione (cquimur Ca- . per vnicatern.idefl per pennanennam att~sJvt ha-

iet. in prerenci cond Ferra. in I. contragcnt. cap. bet ranouern vnius.ieu rationem vniformis.Er h~e.

l).qui ex i {lima-uit arernrratern compleri per opt:' vniras.fcu \'lllfOfll)iras dicirls.Ib.quod cornplerra,

ratione m i utelledus in ratione men! II 1'X Iicut rc 111- none ill ret ermraris, vr habet rationern menlirre nOR

pus.Ett etiam contra SCOt. & Suar. tupra cicaros ] vt habet rationern negationu.Er iic excludir vtrag;

quom'lJ ie ncentiaretjcrrur.vt drrninuca.quia (olum {cnrenrialTI tam Fer.quam Suar.Fer.quidem quare-

per illas l1t'gariones depcnderuia j & iuccerlioms • nus dicit .ereruirarern elr~ permanentiam per modii

&c. ExpIica.nt ranoncm ercrniraris , AdexplicJ.l1- VlllUS,tCmplls vcro per rnodu numcracionis . Vnde

dum aurcm hauc ccnclutiouern adue rte aliud eire> non debec cornpleri Xi:ernira.s per aliquid rarionis

qurd regul::-atur ad perf.ctioncm menlura , aliud Iicur re mpus , cli pcrrnauentia illa per modii vnius

'luid re qui r;, rur ad rclauoucrn eius ad rucnturarf > no depeudear ab m;c lleCtu,vt vna !ir,& (irnul rota

.. el rnen.urati ad ipJaill. Etenim vt meuluratum.Sc Iicut partes rcporis depedenr ab inrellectu.vt nume

nienlura relationcll1 habcant realern requiritur di- re(Ur)& (ub ratione quada vnius Iirnnlraris accipia-

fbnaio reali sinter illa, & vlterius , quod rneufura, C rur.Sentcnn i vera Suar.excludir, quia pcrrnanetia

& ad \'11! torrnitarem eius fit reducibiie. Quod coru illa per rnodu vnius non induir ratione ~ternitatis

abel] } Deo,& ideo non Jixi!1llls in eo elk re alrrer ex lolis illis negaciorubus ,nil] ad.larur ip ta perfe-

relationern mcntul'\;led perfectroncm rnenture in tho mcniurz per modum fimpiiciiiima , & vnifor-

ip la antem pcrteEbotle menfura aduertcudum eft, miifima: duranonis .

qllOd ali qua: menfure Iunt , qua:: in Ipfa iunr confli- Et jie probarur Iecundo ratione J quia rora ratio

tutione , & pcr+cctione rcqoirunr ali quid rationis perfeCt-ianis rnctiu (( inucninir ante On1l]C' opus iu-

tanquarn condinonem ~ &. complemeuturs , iicut tellectus in ~(erniia(c druina , hdt no relatio rcahs

verbi gratia tempus.quia mcnfurat (ecuudu prius. rnefnrari ad meruu-a.qura hoc imporca. depende-

& polled LIS, illlldque prius ~ & pollcrius in re non ria mcnrurari a ruenura.Sc lllbit'Ehonis ad illi ran-

et1lim ul.curn fir iucceilillum,oportet,quod vt po[- quam ad perfeLtiorern,& vniformiorern.ergo.An-

fit ad;-equare menfuratum accipiarur illud prius,& reced.prob, .quia pertcct:o menlure c611ibc in vni-

pollerius per modum villus, quod non porefl eJ1e fornl1(ate,& timplicrtate , qua aliquid de fe eft no-

nifi pet rationern.quia in re non polTunt plures par tificariuum alicuius quanrrratis.hoc enun exrgitur

res remporis accipi per mod ti vnius.S; fi mul,quod D ad rationem meruure ex parte ruz perfectionis .co

tarnen rCL111iritur vt men[uret aliquem determina~ quod pe; feftJilimlllTI in aIiqno genere eil- menlilra.

l;:utp.,& defignatum UlOtum_ Similner vlna. non po- c:nerocum . Slinilirer r'~q(li,jtur t;il1quam condirie

ten men[ur.arc aliquam hlagnam quau.titatem niG ad men1mandum,quod menfura ad~quet Ilium me-

per 11l1mera.rionel1l,& replicatlonem, qux (uccefii- furatulll;& limul fir cum illo,quod 111 tempore, &:

ue fir)& non umuJ, & ita ad<l:-=!uandumulud totUn} in alijs menCufis,qure per llumerat.ionem l11en(urii

lllcn1uratum rcquintllr aliqua adunatio, & nume- non reperitllr,nifi per rationem, co qllod non pof-='

ratio faa-a per in:cJlectlim. Et eodem modo c)(iHi- 1i1l)t partes menlura; coniungi,& nume ra;-l niG per

mallIt Ferrar. compleri rarionem men(ura: in ~ter- atturn imellettus .In trefmrarc an[ern hoc non r e-

l1itate per alLqll1d rlt10nis , lieut in tempore. Nos q,:Hitur, quia non men(urJ,[ per numerationeon)&

atlteDl e c?orra dicirnus ztemitacem hlle aliquo [u(cetllonem, !cd per poilt:ilionem) & permanen-

ratiOrllS elle to~am fill1U), & habere toram perfe- tem indiui!ibiliracem;qua d1 rora GOLI : el'go tara, .

l..<honell1) & confiiwtionem menlura:,non ram'~L r-; perfeebo O1cnlura: inuenitur n:aJite r 111 xtel'nirare,

~ab~r~,vt menfuram exrrinkcam relpe{tu Doi.fed· lien non illuenia.wr hmitatio, & imperfetl:io

l11trmiecam., & fie non poteO: per applicatiollem, menfurati, [eclllldum d 'pcl1demiaru, & dir1in--

... tl rephcauQneru men!urare tuum meu!uratunl, d-ioncm a rTIt:niura, [~d potius in hoc magaa,

pcrfcctio

perf~Etio jl1illsrIH::nl'Ur~ r elacer.qno.] menfhratum A non rolum aJtquu(ibj > fed eriarn idenrificar.

Dices, hoc 11-110 Ioluitur ratio menfurse, tum quia, !lOO difhnguirur a menfurato , & fie tat~m) quod ibi eil: habebir ptrfc:Cl;ionem vniforrniratis , fed no

. VIm> & rarioncm mt:ll(urx, [rem enirn non pctelb dari Pa<c r nifi relatiue ad Filium, ita quod (i Pater iderifican.r cum fino, hoc ipfo rollirur ratio Parris, . ita It in ipt'a uiemura to llitur ratio menlurati l hoc

ipfo tolhrur ipla ratio rnenfure , qllx inrrinlece relaziua eft Turn ctiasi.quia licer in Deo inueniarur p.:rt"e&io vmtorrniratis non ramen inuenirur quaotitas reducibilis ad rnenfuram , & noriticabilis per illam, Vnde (olum inuenienmr menlura per medii perfedionis 110 per modu quanriratis Tum demq;; B 9uia erie men(ura.um importat inrrinlece irnper±eCi:ionem, fiquidem meniiirarurn, vr tale debet etle aliquidinf::rius, & minus, qua rnenfura alioquin Ii

ell a:9uale iplimenlu~ non erit maiorratio , quod

hoc Iit mentitrarurn, qnam menfiira.

Rejp. ad 1. qnod quando n.eurura eft perfecriili. ma,& intrm i~ca, ita.habctperfcctionem meniure, quod tame identifiC3.t fibi rnenfuratum reddens il-

lnd per(eCtu non per applicarionern ad ipfurn, quo illud norihcet ranquarn j guid perteCi:ius, red pet iowrificationem , am mformationern cum ipfo ~

quo reddat illud perfe&c Iibi coniunctum , & COI1- Iequenrer pc rfc&e mculuratum . V nde rolum requirerur operatic iJ1[eU~B:HS non pro conlhrutio-

He, aut complemento rnenfurse, fed pro exercenda relatione eius ad rneniurarum, quod non eft de ratione, & complernenro intrinlcco mCll(urx,fed (0- C Inm ad exercitrum eius perriner quantum ad relationern, quam fundat. Iraque rneufiira formaliter

non dl: relatio, led fll 11 darn en tum relationis.funda-

rur enim quadarn relationes in menlura 1 vt dicirur

in 'i. meraph. Geue alias fundanrur in actioae , &; patfione,& Iicut ad io.neq, formalizer, neque cornpleriuc: conflituinir per rclarionern ,ira. ncque mejura, licer illarn tundet. Sed differentia efLquod de

ipra ratione actionis erisrn anrece denter ad relacionern e i] dii1illEtio 1 fuo termino producto , ira quod idem non poteft agere, & produccre (e, & ideo {i Pater identificarerur cum filio tollererur ratio Parris non Iolurn quantum ad relati onem ,

fed eriam quantum ad actionem, gllx eil: fundarne- 0 rum illius . At vera mw(ilr2 anrecedenter ad relarioncrn non irnporrat aliquarn attioncOl ennuiuarn.S; productiuam t11enjilra.~i, (ed (olum irnpor«

tat duo,alcewm,qllod {it perfectifli.mun1,& vnif0rmiifimum in Iuo gencre.alterurn quod poflir appli~lri,& coniungi vel ideurificari menfurato :l.Cb:4 Cluandoillud.. Ddnde {eqllitur rclatio fnndatJ ex pane men(mati ad menfuram quando eft inferior,

& depenciens;i menruratO. E[ primllnl,fcilicct dre pcrlettiffimllJ1l, & vnifonne oamino reguirirur ad onmcm ~Jl(:nlura.m, lec'ul1dum amero, lCl!Jcet applicatio, & coniunEtio menfura: ad men(llrat~m

.J non inucnimr eod=ol modo in omrubus menrllris : c,o narn qllJ:dam meoluranr per numcrarioncill,& li]C-

i ::,ruon,m, quad." pet rumm.", w~ ratem, & per-

r "

.. I:;

manenriam, quxoam per extrinfecam applicatio , nern, qua:dam per inrrinlecam intorrnationern. Et <Iuamo perfcdior eft menfora tanto perfedius coniungirur ([10 meniuraro, illudque magis ad Ie rrahit quantum poisibile eft Et ita cum eremitas {it meiira perfcftifsirna fnmme coniuugitur (uo proprio menfuraco.ita quod habet idenritarern cum il- 10. Non ell: autern incoaueuicus dari meruuram i1'1- rrinfeca rcrpedu fubieeti, in quo dl mcntura.tum in creaturis ficut tempus non {olum efl: rneruiira motuum rufcriorum.ced etiam ipfius primi mobilis in quo efi,& .euurn dl: menlura durarionis fupremi Angeli.in quo d1,& ahorum extra (e.rum eziarn in Deo, qui Ideo dicicur impe:ccabilis, quia ip1e tibi ell: regula Iuarurn operationum , r':lJYLlII: aurern crearure.qu.a non (unt Ill:!: regul~ potluncpcccare, & deficere . ~lare 161um requiretur operacio inrellectus adexerccndarn relanonern meniurz ad mentitraturn , qll;e conrequirur ad mcnluram tanquam ad fundamcmum nOD autern ad conttituendam, vel complendam ipfam rariouern, & perfe- 8:ionern mcnlure fundarnenralirer.quod tarnen re'llliritllr in tempore eo quod integrarur ex priori, & polleriori in (irccefsione ,

AilIewndwl1 r~ol1del/lt, non elle in Den quantirarem formalern, fed virrualern , darur enim perrnanentia durarionis in Deo careus fine, & principio, quod eil: elk durarionern infinitam in permanendo, finiwm aurem, &infinimm ef1: pallio qnantitaris. Hec aurem quanntas durarionis, men{ilrabilis elt per vniformirarern ipfius.Et licet non dillinglla.tllr vniforrnitas durarionis i quantitate eius , ramen iii quantum explicat przcifum conceptum quantitatis quantum ad pcrmanenriam.feu perfeueranriam durationis line rerrnino explicat rationern D1~nCurabilis, vt autern dicit vniforrnitatcm, qua ifta perrnaneria.Sc perfeuerantia durar, explicar rarionern men'urantis, & fie notificar ip!'ai'l1 ranonem durationis, quoad ruarn quanritarem, & extenfiouern per Iuam vniformitarern. Er vtrnmq.Icil. extenfio qua: elt menfurabilis , & vniforrniras !:jua: eir ratio meufurandi explicarur indetinitione Boerij , cum dicirur: ImGnmttabihs vtt« pt?r/dl.1 pDjJeffio: nam ly inter minabilis dicit quantiratern duranonis.cc fie eft mefurabilis, at vero Iy perfecta polTed;o Jicit turnmam vnijorrnirarem rine rucccisionc. & lie eft meIurans. Vndc patet quom.ido eadem darario [eCll~dum diuerjas {ormalit:ltes,& Cfmceptus el] meruurans & meururarurn , vt evplicat quantiratern iell cxt~nfiol1ell1 qua per[ellerat in duratione, ell: menfltrata,vt explicar vniformitJ.rem,elt rncnfura.licec in re vtrnmllu~ Jdentificerilr .

Ad 3. ie/p. quod mc:nruratllm tUllC en impe:,fectum,qual1do er~ {ubiedum,& d\;:pcnue:ls ii men!lltl,& abilla. ddhngllimr,elq;fubordioamr: quando au(em identificatur cum ip.a m::onCura, runc non iocJudit tmperf;·£bonem. fed in feperfeB:ionem men(urs habet, nOll ;t,[tcm vr perfcdibilis aD illa. C0nuderJ.tm. Itaqlle nOll repnguu:in Deo vnal11 rationem confide-rati, vtperfedinam alterius,llon qllia ai,cra (it perfeEtibilis, & in potentia., rt.'d quia

lu:c

214

~x{t.X~

hcc ell: perfe d io ilii!ls J fi cut imelijgiwr voluntas regul.ari pe_r .intelldtun1J & (apienfiam , feu prouidcnriam d1nger:e, &regulare ornnrporennam, vI:' ezeqnenrern , & obicdum i[~tcl1jgibile c:{je ~~l"[~CtJOnem intdJcdus,noll. quia itra perficianr aiiquid inlperfdtum) vel potcmiale il? Deo, fed quia.expli~ cant per ilwm CO]](:~ptulll alIq~al?pel'ftcrlo~lem quam alia. n011 cxpncanr , fie Jirnilircr durario vt explic:lt quantitareui , Jcu exrenfionern duranonis

crt mentur abihs, vt auteur explicat vnilormuarc m dicit perte ctionem ruenfurse idcntificatam cum il-

la , & ideo illa quantiras non eft impertecta.quia

ell idcnrificata illi perfeB:ioni nonfine illa.vnitormiras rarne n cit perfeCtio illi LIS.

(!~wd ~'erv non cxplicetur filfticienter ratio xte ruitatis per irlas nega[iones pe r quas explicatur a. SlOW, & Suarez, ex eo parer, quia illre negationes depcndencia- ) & ruccenionis , & defieiouis eriam polfunt coriuenire alijs attriburis ,nam ncgano dependenr.e non conuenit formaliter ratione setemintis, led ex eo quod habet etlc 1 fe . Er fimilircr negacio Juccetlionis conucnit immurabilirati , qL:te etiarn caret mow, & illcceHione:crgo ad rarionern ~tcrnita,j5 aliquid amplius debet poni per quod

ilh [1lf?;atiolles dii1inciul11 arrribnrum arerni.a-

ns conit rcuant . Dciude , quia nullum artrrbutnm coni1i rui ru r per {a! as ncganones , {{ d per aliqnid j'0Ji,i;lt1 m, [!..: hoc Don cxplicarur ab iila fentcntia: p;«[crti ill ell 111 in d f:ini(i,!'!ne Bcerij prrerer nega- C t;\']lWl intci-minabihraris ponatur edam potiriua ratio vnirorrniraris, & rnenfure dicendo , quod eft

,GI,t Jii;;tJ! } & pcrfdb ~fl.fj]io , ergo per Iolas illas ricg3.~:cm~s 11011 cxplicatur, id quod for[l]allt~r pc rti-

ncr ad r atioucrn menfura in xternitatc,& pofiti [IX vnironnira: is ) quod ifla Icntenria non cxplicar .

Nc.- (/l.;j pGtdl:, quod etiam vniformiras in ueniItlrin alijs artriouus , [icut datur vniformiras in

ip (i.l dft:,8< in ipla irnmutabrlitate, & in vcluntate

&. fimilibus , l'J:!l1) nos uou pouimn, folnm vnifor~ mitarern, g l~afl ab n ;-aCt2 [urn p tam pro ratione fo r~ mali a:tc:rnitaris, H vidctnr pCJlu{fe Magiller BanJl{'Z) {ted loqnimm de vniformitare duranon is, gUt

e zplicarur per potlertiouem perfedam ~ & coram l:l11n! , quantitas ver0; & extenfio eundem durarioais.que explicatur pc r inrerrninabiliratern vita', qnx cornprehendit vitam in dfendo) & oper:J.ndo Jc habet per rncdurn meni'mabihs, & ita folu!ll virtualitcr dilt inguitur rnenfiira , & menlurarurn in ;1:tc:mitarc - Kt'lario vera i mer ilia non potef1 dIe n::alis, led pcr I :'Hionem, qllia lH!1ll lupponit diftin~ 8:i(lI1. n1 i1iti per rationw1 1-.1ctJm. H~c ram"n reld.rio,vt iam dIctum en non c0nlhtuit rariogcm 1-11en~ [lIra: led coni"equirur, fell fl.ll1d arur inilla J & iw id quod tationi~ tl~ i1CJ!1corllhtuit, neque comp!n r.1- t!onc:U1'mcnlur~ in xten)iute, led confequitm, il-

l.lIt i1_l alijs men:~lri, rdalio flOil dl: ipfa, menlura >

ied lundatur in dJ:l.

Prima; Parris.

, prehcnfione vniformiraris eins , quodc Il omnins ' extra moturn, flcutratio tempons contitht in nu, ' merat ione prions,& pol1crioris m motu) ergo (ecundum DiJ. Thorn. ad ere rnitarcrn requirirur aliquid rationis. Ccn.e quentia patct, quia apprehen, Iio vniformiracis non eft j 01 a vnitoruutas , vt eft in no·Jed vt efl: apprchcnta.Sc contequcnter, vt atfici~ tur ali quo cent cuto pc r rarionem. Et deinu-=,quia ratio temporis per a~lqLlid rarionis COolpJetur, vt exdlis verbis D. Thorn, colligirur , ergo Iimilirer arerniras.quia codern modo Ioquirur de ilia, arque de tempore. COI1! nam i<:lea: diuiuz dependent in Cui complcmento l re{peaLl rationis , fine quibus

earum pluraJiras,& difhoctio nequit inrclligi , vt . docer D.Thom.inf q.15 .art.a. Ergo Iimilirer arerniras ad lui complcrnentum exrger operarionem

rarionis, vt induat rationern menfure.oc diftinguatnr 1 (uo menfiu-ato .

Rejp. D. Thorn.Ioqui de vniforrnirarc reali , qua: ranquarn obietl:um apprehendi porefl 1 nobis • vt Caier. cxplicat in pr~icmi. Iraq; ly 111 ai'prebel~f;olJe idem e It,quod in ratione vniformiraris ) fell ill conceptu illius , Cum cnim D.Thom.ill hoc r.arr. explica ret modum , quo cognorcimus zre rnitare per analogiarn ad tempus opti 111t?c dlxir,guod in apprehcnfione , jC'u cogninonc vniforrniearis conf Ilit) idelt intelhgitur a nobis confilrere , fcu spprehen-

dirur , & in i fro cOllcepm, [;:u apphehcnfione vniformiraris confilht . NO[1 enim potuit dicere D.Thom. quod confiltit ;I:'terniras in apprehenfione.idef] in aliquo rarionis ,ltl ablolure loquendo ,

cnm apud omncs coulter J:ternltatem eflc reale attrrbuturn.nec polle contiftere in aliquo rationis.Er ad aliarn inftantiam. Re ip. eae ditparern rationcrn de rempore.Sc arernirace exipfis verbis D. Thorn. dedlldam,l1J.tl1 tempus dixit cnniillere in nurneratione prioris,& poilerioris.prius aute 11l , & polte-, rius non poilunt coniungi,& vnarn menturam LO[1~ ibru~ re, nifi pa.rtes ilia! uumerationis connmgan~ tur, & l111mC ratio ab inrellcctu fiat.At vcro zrerniras cum confiliat in apprehenfione [eu concepru vniformiratis , vn.formitas auzern Iirtora fimul in re-nee per prrus, & porlerrus inrcgretur .confe .. qllcmer ipia rario mcnrurte non conllituirur , nee cornplerur in zrernitare per aliquid rationis, ficur

D inregrario reroporis in ratione rnenlure ,

.Ad cnnf: Rdp.idc:ls fecundum quod plurificantur non efle artribura , (ic enim porius Ie habentvr exempjaria cog-nita, quam v~ ratio cogno[eendi. JEternir:J.s lutelll eriam vt menlurans vniformiteren: <1ttributull1 diuinum,& ici!;o quantnm adperfeCl:ione,n.& con!1:iturionem menlura:: non comple~ tut per a!iquid rarionis,Liclit plunficatio iJearum Vnde 0 ThOlH.q·3·d!: \'erit.art."-.:l.(i2. inquir,quod attributa c{fentJalla non habent aliCJuid de principali intdletfll fuo prretcr eifemilm creatoris , kd idea de (uo principali lnteUeB:u habet aliquid prx~ t':r cffentiam, in quo eriam eompletur [ornllli(er ratio idta') ratione: cuius dicuntur plures idex. b; qua dGdrina coIligill1uS non leuc argllmc:c~Hn pro

n oUrllemell[j., Ii <nim p ,,, ,-" ide % non J "n[[~u --_ ,J

A

B

I

c Difp. IX.

t3attribu..taiI'l.Deri, tpl1a complenturper aliquemA non fit mentiirabilis ab aliqua menfura extsinfeca,

reipeCtuUl r<i.ri Ci.I is , qui dl: extra (;.Henritm diui- .. & per applicationern .nemuranteyquia vr diximus

na::n: ergo ii[rntitu fi Xi!el1nKas cornplererur per id,quo meniirrarur ab.aliquo exrrinfeco efr inferius

aliquid raeionis , cormalirer non elIet etftfltia.lc at- . .jllo> & minus vuiforrue , & nnperfectius in quau ..

mbutum . [jett!IJdo ,I,:sltlIUr pro Ienrentia Vazq quia tu,n nienturannn , Quod autern habet meruuram

ad ratioaem menturse exigunrur duz condiucnes ~ ip!a;tll6b1Hkntifi~a.tam nond1 imperfecnor ipfa

quibus caret xternitas; erg';' non contiHit in ratio- rncruura.cc conrequ-nrer noll repllgnat diuint rna-

ae menlura. Anrecedens probarur, ex D.Thom.in gnituciru , Vlld2 in ill.nnet loco In tine loiu~ionis,

1.d:iibnEt.t 9.qu;eit.l. ad + vbi iuquir : ~oddlUill" i?qUl.t, 0. Thorn. ~d Num,e I/1Ilt:;,muidilll11lhil dum.

fWIIgfluudo 1I«/b modo eft menf Ui' allll;j vel meujimu4} llequ8 Jum au Ipfa commruj!tr<lfllT j C I'go loq uitur de men I ura,

lib alia, tJeque a ft pel quill mevfllTatio palla termitlal101lem, que en druerfa , leu dulincta , & con.cquenrer ex~

& diUlIld.lr..,Ig.mwdo 1laU habet tersnmum tntra , vel extra. trinfeca, mcniurato, quando iJ lam n;;gac Dco.

Secunda, qiwf coml1WDJurat;.a 110/le!l vl1ius quantuau« ad. A~ 1 .COlIfi. Refp, Quod quanritas mnzrens Iirb-

Ie ,jed du.zrum) & nulla alia maguitudo potefl cffe .tqualis fianna: fi nr pertectnurna , & regulauuima rn illo

diuiu£ mngultudilli. Ecce quomodo D. Thorn. ponit B genere quaauraus ell norifica:il1a lui. & aliorurn,

ipla fundarnenra Vazquez.icilicer lrernitatem non non quo~ ll?rinctt Iiibltamiam in ip la ratione tub ...

e.He menluram , quia ornnis menfura imporrat ter- Ilanue.Ied 111 quauturn corpo I ea dl & ! adix quan-

micarionem [en fimratem. Et Iimiiiter nulla men- nrans , & orurnaburs ptr liHalH diruenfioncrn in

iura darur relpeCtu [ui,[ed refpectu alterius a fe, no . Iuis parnous: iil.ut lUX,&, color nonficant poten:l';

darur autern dii1:iflCtio inrer a:rernitatcm,& cfle di- vmuz tubflan.rarn Iaprdis non ab.oloce vc iubitan-

uinum menturarum per Warn nifi per rarionem.er- til eit 111 rc > led vr vinibrus > & I ubiectum coloris ,

go remora opere iutellectus caret ratione> & con- Er cum dicitllr,. quo~ quantit~s eli res alt.eri~s pe ...

Ititutioue rnenfura-: erga me nluraturn . nens a iubllanria . l\.C[p. Q!od licer enntatrue fit

Et collJil'mat. ac vrgetur aruplius , quia quantiras res alrerius gcneris , cameu proporrionalirer ha-

inhserens Iubiecto nOD poteil efle rnentura eius, cui bent 1l1t€r ie conuementiam quatenus fubfiamia

inherer : ergo neque ererniras refpeEl:u iptius Dei ~ elba potentia, vt ordnierur per quannrarern.Sc fie

Ancecedens probat. turn quia quanriras iuherens in quaurum ordinabijis nonficari porefi per ipfirm

Iubtianrie non poref] en~ uorificariua rubrlanrie , ordiuern quaoclta.is, & fie dicirur menfura homo-

cum fit res alrerius gencris , & contequcnter non genea lU1USln ranone rei eorporez, non ratione

porelt eile men tiira e ius> CLIm menlura fir notifica- fux enriraris 4101bntialis, fed vt radix dimenlionis,

riua menfurari, tum quia menlura vel efl homoge- & vt quanrificabilis eli. Quod vero dicirur de ~ter~

nea, vel cxccdens, quanritas ve ro.ncc eli homoge- C nirare druma, dicimus realirer habere omncrn per ...

nea fubllanua.cum fit accidens alterius genens ab fecnonem mcnfare, Iicer non habear relationern ,

ilia,& multo minus excedeus. cum accidens (ir iu- & reddic Deum rnenluraturn conllxuendc Deum

Ierius tubllanria. Idem argurneuturn fix de ere rni- :;IO.[ernum quarenus reddic ilium oranino vniforme

rare.quia nee norificar nobis (ubltanriarn dicinam, fu~ durationr.non per applicatioaem aliCUIUS men-

quia 11011.ro modo inrelligendi non vtimur arerni- [ura: exrriuiece.ied per identiticationem vniformi ...

tate ad cognoicendum , ve l meniurandum Dcum , raeis cum tali duratioue . Ei hoc modo elt nonrica-,

ncqnc ad co£no{cendwn durariones creatas . Nee tina U!a: duratiouis diuinze non quidem dcnomina-

ctiam Deus vrirur 'Ece rnirace tanquam rnedio non- tille. & per appucarionem excrirueci nonficanus ~

ilc;J;nt~ tibi Iuarn iubltauciaOl, led coguofcir Ie pet" :f.edtonna.lm:r, &: inrrinlece quatenus cxpiicar m

ic iptum, ergo arcrniras non ell: rnenlura. Iuo conceptu pt:rftChffimam vurrormitarem dura-

Co1ifinntltHl' jcomdo, quia menfnra aha dl perfe- rionis , quam non explica; ipra durario recundum

f.tio!l!s, qua digoo(cimlls ped~aionem aliquarum rarionern qnanr.irarrs, & exreunoms, qua durac, Ii-

rerum.alia quaurirazis, qua per vnam quanricacem cet vcrurn ric quod Ii velirnus vO ifta mcn.ura di ...

magis vniformern menfurarur alia, vr docer Pnilo- D H:mguendo inter meniuram, & menruracum.Sc re4

10. I o, meth. capit. 2. & 3 .• £rerll1tas ergo inquic Jarronem inter ipta conllircendo 1 id non 11a: uili

Vazquez, licet Iit medu! a. perfeitionis rdped:tI per noLl:ros conceptus in a.dxquaros, & Lecundum

creatur3.rum. non ramen en meniltra quantiratis, dilh3dionem rationis. Et iic Deus non vtitur a:ter-

'lma nOll !~ habet tamqllJ,111 vnitas, vel [lUmenl5, nic<lte,vroutificaciua iU~ duraaollls t~gquam meo-

quo imelleEtus men[uret quantitates durationisrc- l~ra. extriuJcca , & applicabili ad it: > led vtitur

rum tefiJpor<l.iium, nullus enim vrirur a;ternit.lte xternirace vt conlhtucnte formJ.licer vniformita-

ad !it: menlural1dum~ a::rerniras emlll ei11lldiuilibi~ tt:rn durationis, & tic wanifdhil~e lpJnIU Dcum vt

lis, & nobis iucognita ad men[uranJlllll res diuifi- ~terullUl formalitcr,n:lp"du yern ereamrarwn \,ti~

biks> Deo autem omnia runt nota. pede, & non rur ilia. vt men!ura excedmcc , & lupreOlJ..

media a:ternitate. Ac deniqne Deus non cadit tub vidftclllldilm coufirmalioHem. Jl..e(p. Q'1od xterni~

a1iqu<l mcnillra cum lit primuffi c;ns:ergo a:rerniras us non lalum ell: mr;:\lfura. per moduLll cx;emplJ.-

non fe habe~, vi: mell{urJ. illius,(ed vr oumino iden- ris} & leCUlldul11 pert~aiol1em ~ led per modunl

titlcat:l.Cllm i110 . qllamilatis; non tamen eU men(urahomogenea,

i~ ReJp. neg:lI1do antec. Et ad probatione ex D.Th. i~d Cuper excedens, qua: per ft1odl1ln vnicau5, &

,ReiF.,:sarc, q,od Deus, vel di.riaa ullsnitlldo indiuilibilit., is o""turar, noo qUid, III re~~~~:lo,

. Artie.I.;

1.1J

:,1

~~.:.:::.

~_<;C.

~

. '&; multiplicando per fucceiiionem mmfurationis ~ ,fed immurabili ~&:indiui(jbili modo coexilrendo omnibus rebus. Neque deiCruit <e te micas t1(!fl:l"X cognirioni imperfeEtx, quia non ell meo(~ra infe .. cior}& hOlllOgenca,ied Iuper exc~dens, &: Ideo de[eruit cognitioui lilpcn::xcQ;~entl)& alrerms ~ene ..

ris i noltra . Deus autem vtrtur serernnatc ad nosificandurn le,vt ism dixirnus non quafi notiricante e}{trinfeco,& cxtrin(eclls app Iicaro.vel vt pra:bcn~

te lU01e!1,aut fpeClCnl ad cognolcendum/ed vt noriricanre incrinieco 'luatellUs formalirer reddir durarioucrn diuiuarn «niformem , &. ric conforrnitcr ~op;n.olclbilem. Ad id vero quod dicitnr infinitum

(1071 poi1e meniurari.Ke{pond. non pOIJe menluraria1iqua.meoiuraiinita~ qllla hsec non adrquatur int:init()~ncque per menturarn exrrintecam, qllX Ill: \,tliformior :> & perfedior , qui a retpedu Dei nihil rert~aius erie potelt , b~l1c tan~en. perlIle~(Ll~~H::t mtnntecarn ~ & non mInUS mfini.arn, quam iplc DeIlS,t':CUC dicitur Deus comprcneudere Ic ipClinl

per Iuarn cognirioflClllinflniram .

Trni(}.1rg1ltwrexSuar diiputatione ilia 50. [cCt.

l' narn \:ce rrnras non eft meutura J!...<tiua, teu men[urans.neque rctpectu crearurarum.neque re1pe&:ll

iptius Dei. Non rCipedu creacurarum , quia non

baber p rop orrionern ad rllas , {]ui:l dl infilllta, &

quia caret ornni quanti.are , Non re/peChl Dei"

quia fit} porefl affigna.ri,qllid rnenlurer in .Deo nrfi duranunem , {ell connnuationern in effc , zzernitas anrem etl iptamet durario : ergonondilbnguicnr pienlur a a rnenfurato,ncqueetiarn per rarionern , Cr.!J;;rlfl. qlli.l per erermratem nou cognoicimus .: :~ quantum du ret Deus tan quam pe r.meuturaiu , Ie d ranquam per formai11tCjua confiituimr durans, c u

fit ipia fornialis durano Dci.neq.in erernrrate percipitur maior rcgulariras.qua in elk diuino. ErgO.

non habet modum menfure refpeccn diuini eae ,

niti accipiarnus formam pro menfura , quod eft COlma commuucm modum concipiendi , lrno po-

Jus hac ratione eflc diuinurn dicetur mel uta 'iterlliratis, quia. ex: perfcctione diuini efle perfeCtio ~tcmitatis dcducirur ,

RrJr. rcrernitazcm eire menlurarn tarn refpeB:u creaturarum, quam Dei> refpedu .quidern creamrarurn eft menlura ill a-da:quata,& !uperexcedens, &;ta efl infinira . Er licet carear ornni quantitate D formali,& Iucceifiua non ramen virruali, & ernine-

ri refpeCl:ll durationis crcatz . De quo fcquenri articulo , Rcfpc€tu vero Dci , durario ipfa fecun-. dum diucrfos conceptus habet rarioncrn rneufura-

0,& men lim)O • vt iam dixunus : menfurari quidern

in quantum dicit quanrirarern , leu extellOncm virtllalem infinitam, quia kmper dural: rationcm auten) men1ur;e quatenus cxpJicar (ummam \'niformicatcm , & immmJ.billtatcm indurlndo. Et

~on repugnar dIe mCllfura.m {iIi fccundum diucr-

k,s concept liS; ficl1t etiam tempus elllnl:n(ilra,qua. lllCn(uramus iplill11 motum pril1li mobilis tanq":i

pet menluram imrinlecam,CJllx illformando eria.lu lUen(urat,qui-1 non datm atiud tempus,} quo mc:nfurcrur )tdpettu vero aliorurn matuum ll1tCriorum

Primre Partis.

A

fe habet tanquam rncnfura extdn[cca.,& per applk

carioncm Iui meniirr ans , '

v'ld cOllfir.r~(p, Q,lod quando rnenfura efi iot~n" Ieca.idem quod tit mentura.etl etiarn forma, alioqujn non eflet men[ura inrrmfeca , ideft per infermarionem melle nrans.curn ramen neceffe fir pon~ .. re aliquas mentirras intriutccas , quia id, quod eft menrura.in aJiquo fubieCto cfle dt'ber,& non menIurarur per aliquid c xrrinlccum , alioquin de illo inquirernus per quid rnenturatur, & tic vel erit pro-o ceffus in infininnn.vel dcueniernus ad aliquan, me:~ furam, quce relpeCtll (ui (ubietti Ht fonna , &: menfura,refpeEtu vero aliorum extra Ie fit rneufura rarum.Nee ramen (ub eadem forrnalitate eft forma, & rnenfura , led ell forma vt conftiruit formalitet, ell aurern menfura , vr refpicir quantiratern aliqua virtualern, vel forrnalern vniformiratern affectam , &iic rnenturacarn , Et cum dicitur, quod non cil: maior regulariras in .rcernitace, quam ill efle diuino. Rerp. quod identice non el] maior , fed idem ~ formaliter autem pcr eternirarem explicarur regulariras duranonis.que per alia arrribura, vel pel: ipliim (l ile vt ftc non exphcatur.Icd potius explicatur quantiras virrualis durandi, qux efl: rnenfirrara, per vniformitatern aurem durarionis explicaiur ip[a ratio menfurz ,

.B

ART ICY L V S II.

Vtrum ,;:terllitaf fit meniu:« rertlm (l'eat:trum?

S lcut prarcedenri articulo ex nimia identitare inter Deum.Sc Iuam z.te rnitarem ditficultas erat m mrelligcndo quomodo eeterniras fit menfirra ipIius Dei.rtaex nimia di fran.tia, & dtfl:infrione inter zternitatem.Sc res crcar a s oritur difticulcas l quomodo potlit eire menlura earum , pra:{ertim cum videamus crearuras efle mutabiles, &aliquag earfi fuccdliuas, & non exiflenres remper , rerernitas "em irnruutabilis fit, & imrnucabili modo menfurare debear, & per modum pofleffiorns , qua: rota eltfimul non per modam fuccerfionis, vel numera .. tionis , Et non eft diriiculras , an <Etemitas habeae menlcrarn per modum perfectionrs.Sc exernplaris, jed per modum quantiratis vni formioris l cuius fplIa:r~ f"e exrendar eriam ad crearuras , Nam per modurn perfeEl:ionis,& exernplaris omnia atrributa [I: habcnt vr mCl'lfur£ re!peB:u perfeaionllm,Yll~ ex eorum parricipatione deriuanrur in creaturas, ticut (apienria diuina. eft rnenfura omnis Iapieuriz crearz , & iulhtia diuina omnis iuil:iri<e Cre:1ta:,&c. bt lie edam a:temitas eft principium, J. quo pattiClpatur Ql11Dis dura[io creata. ~lreflio ergo efl) . iU1 duradones creara: non folum pa.rticipatiue Gnt a duratione diuina,{el'l tterolrate,ied YCrum quan4 titas duracionis crelta:, & permaaenria, feu continuatio eius in etTe , vniformitati regulariffimx dilli;}<!=' reternitatis lubijciatur per modllm men[nr~.

Trrflex en fcntt"oria in hac parte. Prima ell:

Aurt:oli in l.diftioct.qu;:>:ll:.z.u;ic, 2. poll LecunJa.

pro- ~.~

·Difp~IX.

'propofitionem.Sc diftintt. ~ 6.qu£ft.vnic.art.t .pt'Q~ A po Lit1<:>ne prima, & (ecunda , qui abloIutl; loquen-

. do affirmat Deurn non coexiltere alieni rei are at:.: (ecundurn durationem ,&c@nrequenrer ncn men{urare.j[lam, eo quod ererniras ira fit eleuara ab

db ornuiduratione creata ,vt 110ll poffit illi coexiflere prelertirn rebus tcrsporalibus , quia efl om~ino mdiuifibilis, res aurern ternporales (ucceffiuc -duraoc;Sefirm1i4 [entenua, docet ztemitarem habere coexiflentiarn Cum rebus crearis.non ramen ratio-

ne menii.me,lcd folum marerialirer eoexil1unt,ficut dllratio Angeli. quse elt indiuifibilis cum noflro tepore,quud ramen non memrar. Ita arrribuirur Sylue(tim:onflato,q.14.art.z6. Tertia tententi« admirrit ll!te rmtatem cocxi fh:re rebus crearis.Sc menlurare illas, non ramen Iernper ded quando ilt:)! cxifhmt, quia requirizur ranqua conditio neceflaria , vt res aligH<I coexrflat alteri, & menliiretur ab illa, quod exiltar in IC.Rts ergo creat~ quando r[Jnt in craDeu rnenturanrur ab a:te-rnitlte,quia non dil1:inguuntur

ab ipio Deo, Sj autern Iiunaurur in proprio dre- ex-

tra Deurn no pofluut mcmurari, nifi in fe prius exiflaur . Neque ex hoc reqllituf rnurabiliras aliqua inrrm.eca in meufurauone zternitatis, red Iolum extrmteca per hoc quod ipjum mcnfuratnm mute-

rur in (e,ficU( Deus incipit de nouo effe creator.vel Dominus creature per mutatione ipfius ere am ra:- .

Ita tenet Parer Suarez.hb.r.de abfoluta fcientiafutu~orLlm cotingentium,c.7. Vazquez l.rom.l.parr. dilplltat.6;cap·3.Valent.ibidem,qua:fl:ion.14·pun- 8:05 Gillins lib. 2.. rractat. 10. de teternirare Dei. capir. 17. & ali; plu res , & ex antiquis Scot. Durand.ju r, dilhn ~8. qua:fl:. 3. Gabr.ibidemqua:ll:. vmc.Greg.qnr;fl. 2. artc, 2. ~x [ententia conuenit cum fenrentia D. Tho. & Thomil1arum in eo.qood abfolurc taretur a:r~mita.tem eKe menturam durarionum crcatarurn.licet in modo rncnfitrandi ab il-

lis diflcntiar, de quo (equenti articul.

D,CWJ,Hll i:H ergo 3:'[crmtatem vere , & proprie efle meruuram durationum creacarum. inadzquacam ramen, & exccdentern. QLli excefius ztrendirur in duobus , primo quantum ad exrentienem , quia ornnes duraciones conprehedrr fine principia & fme.nec ad aliquod rantum (Tenus earum reflrin-

. gimr;I;:cllllJo quanru ad mod~m Hlen!nra.ndi,quia modo irnmutabili mcturat , nee per llUIII crationc 1 fed per ll!mma vnltatc,& iadiuifibiiirate . Ita tenet ex. mete D. Th.cornuni tcr eius dilcipuli ad I. p'q.J+.

ar .13 .Caie.ibi. Ban. N au.Zum. N.u:ar.Gonz.Ferrar. l.c6trag.c.6 6. Cap.,c.in l.dilhn. 36.Q. vnic.ar.2.. Cather.opu(Jt: pr£:CHztia.& prollidetia Dei C.I4- Mol.

1. p. q.l + art. 13. dap. q. & in~er omnes latiffime AbuUllper 11 .lofue a q. !O.vrq;ad )fJed pr:ecipue tribus primis ,& tribus vltim. qux!l.

Ha1Jc veto elL meatc:m D. Til. ex plLlribus eius lo~ cis manifeJ12 colJigitul'.Nii in pdmis loc.eitat.con. contrag.c.66.n.6. inguit. frapanlo ~lfrllir'7tis adtntam wl;poris d~T'l/jolJem eft jimr pro/)(}rtio !I1di!I~(rbi{is ad wntlJlUIIIJJ, lIOn quiAcm CIUS indiui_libilir.qllod tI:rmilllH col1tillui

efl, quod. 11M adcfl cuilthet pam coltlinui > fillc P[tn~ {fo jiglla1~ :caexifla. Nal11 cum tempus molltm 11011 exce~

.. ',',r,

Artic~lI.

·dat. Iflertl;(,tf, qUie extra 1I1otf(m eft 1Iih,! tempuriSt!f ; RrtfftJ5 cum ejfe ~/erTii JlU1lqllamdcfinat > cuihbet 1I!111pDTi·; 'lie! infla1l/i tempofispriCJtmia/itei" adr{t ,£terTll/as •. vnde 'concludir , quid qllld igilur if1 q!!(lcumquc pdr~ re Icmpori5 efl, CMXijflt .wnlo qllaJi prit(WJ eidem, Clft tcJpeCfu alterius panis mnporir fit pr!tltfimm. vel futrJ'film. Item quod liber- 5. artie. 7. inquit , fJJ!i! id ''laad per e!sem;ifm dicilli1". Jcmper e.fi lHl1ju.l'a eius , quod ,dicitur per parliCipallonem) pOieff din, quod primd menfilra omflimn .ttJitel"lwrtlm 1f ip_(,1 Dei ~terl1it4S • Coniungir, ergo D. TIlO. in ztemitare Dei, & rationern menfune prima, feu (lIprcm~, & rarionern coexiflcnrie ad omnia menfurara.Sc fie habet quidqnid requiri-

tur , vr per modurn rnenfurationis illa conrinear .

Deillde conflar ex D. Thorn. quod probat Deum

intuitiue vidcre omnia, qua: in tempore aguntur ~ vel in alijs durarionibns crearis.quia [U[1t prefentia In a:ternirate,red ad hoc requiritur ri"zlentia phifice , & re alite r men ell rata pe r :etemitatem, ergo a:terflitas (ecundum D.Thom. en. vera, & propria menfura Min. Ilarim probabitur ex ipia natura vifionis ionurinc, qua;: refpicit rem vil.am, vt realiter & phifice prefenrem in fe, ergo (i DI~I !hom.probat intuinue res vidcri a Deo non qura Iunt prz{enres in propria menfiira , red quia Iunr prxfentes in 'ttermtate,& pr~{entja, qll~ requirirur in re vi{a ad inruirionern ell: pnrfearia real is, & phifica, & (011- rera rub aliqua melttrati00e durarionis.ergo no poten {tare in tenrentia D. Tnomquod zrernitas Don fit rnenfura rerum creatarum eo modo, quo requi- . ritur ad prefentiam rei Vlr~ per intuiti(_me~, Mal.

C vera conflat manifelle in DiThorn.vr videri potelt m q.a, de verir.art.iz . & q.ll. art.c. vbi inquit : Ex hoc Den 60petit (rItUr4 certitrldilldilter, vt p1'4Ji!lltiit cogno(cere, qui« eius mwittls Mt'Tllitare jtJ~firrarur, qll,.1t ttua J. mill, l'nde CillS afpeEtui fi!~lilcel/t o;rrHilt lempqT!I, & q!f'~ m eis nenwt«r.Eralijs lccis.quz ponderabirnus articulo fc~llent. vbi oflendimus l~O po{fe intdligi ~. Th.de przfcuria rerum in crtermtarc [olul1~ obrecriua , & in ef1'e coguiro, fed philica,& reali !llppofito, quod in ipfa recernitate ea in ruiriue atting~t ~n (c ; & .n,m [ollJll1 vt in (Ui5 caufis.Et 6gnanrerd!CII D. Ih .mfr. q.I'r. ar.j , Q_uod lIollfolllmjimt Deo pr,rjcmiHit ranone 1rlll babet ratione, rerum apuJ (r pr,cjCIJtCI) .red qill·~fm.flr ems i1lttliwsfilpcr ea tit fllllt ilJju.:t pr.ife!/fI·'!lt'lie ~ fe~ le-

D cundum rationes rerum funt pra:1el1tla obiectiue , ~...: cognofcitillc; Igirnr fi non 1010.111 hoc mo_do i.nquit cfle prztenria, Jed prour Jimr In fila prxkonJ.Jiratc in xt~rnit:lte Dei, non loquitur de prce(rnria~ Jit~te obiettilla, & cognita tammn, fed de p[a:(en~ tlalitate dllratiua) &. pbiltca iuxta quod dicir in q. 3 .de vt;tit.arc.3. ad 8. (1!!.r.d fIIwirilM "i_{ll 'Iddu ai/purl ex/. ... ? TiliiolWII cnJ.nilio11IS, fi:i!i(et, ex!ftClni.1i;; ph;Yf.liH. Nee tamen negamlls etial11 res efle pr;EJen~es D.::n eog:no!citiuc prout (ontinentur in lda:is , & in lege diuir.30rdinantc de iUis, vt docer D. Thoill. I. :!..q. 91.Ol.rtie.1. a.d 1. fed [lon !olum hoc modo.

Eawle rententia de continenria retlllll etCll1ir:ttc colhgitllr ex P. P .prxfertim Aug. Ifid.Peti.Darniaa. B~rnard.& J.ljj~,quos cO[l1odius [eq.art.referemus.

Rath huis concluiioni5 potdl- (ilmitum a prio-

Y y ri,

B

.. ~:£ff.X.

r.i.tum a poHeriori. A pollerioriquidcm qu~ nentitas coe:.::itht realircr canquam-durario ftlPCrior,& vnuormior,& i qua £reter:tdur~i(ll!les de .. pendent falttem quando resip-fx aaferiores tJoU(h11lt: in proprijs dllH&tionibus" & menfuris )'crg.o ex i~ aternicas vera.Sa realis mernuraefe.srearurarum ; quidquid fit ~ an ckficiere propriadorsrione cre:1 .. turx d~11uat tPleru~rari: ab ;;I£ccrnitate nun exdefeClu(uo,.i:t:dcxdefeau rei menfurarz , Antec.,con~ iwuamim prilllisDcu.'i coexiftit reicrearz qu:andore s creat;ua:uuit1it in i~>qllil;tUc Gr'nul Deus cltexifien'S cum IHlt~eiikient~r enimillam cauiat, & wnfcn..:.ar!)et;J? haber exifleruism, &.d.u.rMttion¢ 1il11Ul cum dla.\luod vero h~c durariofir iuperior, & vniforeaior , be. callfu,. durarioniscreace l1'1arcifc.lhliucft,. cum lit cllNa.rw.j& in in.finitllJae:.:(!;cJcn~ .&.llHU~ i1DmuljalJjli9; & regularis,&;i qua depedtrlit,& detittanrur nllliro magis qnarmoerus infet ieres .a.Ill('}tUJ ceJ~cnm umrntlmdura(ionli zte mitas Ut caa.[a vtp.;)tc P rima 0 11111til duracionu. & cui

. ernues [Ubl,,"illl'lttlr multo magiS quamdnratioues ·trulpOiales IpJi t:a:i6, ngo haber ornnes eonditiones, vt fic,menlLl'rl uon ~l[.lidt!ru homag~!leaJ, & c1ufJe.nl rarionis cumduracionicascreans., [~d [[1- peria[,.&e.xcedcns.Cnllfir. hot> ;.qW.l ill X'terniLarl: .idt:t i)<:::us imllitiu~ res ornnes.crcaras, qllaS' Iciecia. viJiafl is coguoki: tanqua,rl]pr::rtin,es,,~ coe xi~~me;sil1 31[emUtaJ:e,.vn:x D. [h.vidimlls • .ied vilio lntuWlI.3.: req.uirir pr~'ntiam.phiHd.l!l! ip[0if;hie~ do ternutlatl)t.e,.ergf! fi i,u. a:terAi~a.tc res videnrur l Dec wam anrequam.Iir in tcmpose , e.rgp;::tter.nitarS debet e.n'i: menlura vcra,.& r;eali,'j earum, Sed. de uQe ~gJ.llllt:llrCl,)qll0dpetitexpJicatiQru:JR vifiouis intuitiut a.g.elll-ll.S infra. dilp. 19.. a:rt. vleimo, &:ali"- . quid.eriam, lCq_J:ltntt articulo, auingimr .

. Ra:tio autcm ;~prioriet1,qllia mcruhraduratiouis increars D:cnllU'atip ,':1IY, aaiDrn:.m, 'llla Deus protiudt res crcatas rufuo.effe, &: cocteruacin lUeL lhl~ natioJlt,,&' limiJUXI re1heBu ip[mll.ffi cl1C£tULllll,& durauonis eorumcf] \loiforrrrior,& regularior > &; conrineus ip: J.s.dLUlJ;tiGI1c:!&~ ira vt poflir fie ri.reduitio dur ariouiscrcare ad durarionern arernam, & 1<illlcnliuam eius, cr~n ve re > &.proprie habet rationtm tflenillta! rcJ~)"{tu derariorus crcara, Conjeqll.e.n~j3. parct , tL'jl}~ quia non requiruntur plmes condiciones ad D1ctHm;;.nJllill, qua ilb ).pr£lcnim ClJ[11 iLI:a, menlurafit in adxqtiata,& cxcedens , nee requirirur quod adaqucrur ipli menluratc.Iic enim vix rnuenierur ruenlura vna ,qu:dolull1 vni rneniuraw adJ:que.tllt,& non poHie mcnCnrlte plura., G(lic eti.jJYI tempus HlC.lIl urJ.t OOines mows inferiores llu;JJ1[thncull1quc line d.i.uetfre fpecilOi, vel gCllC~ ris, &. menlLll'a[Uprc1111 Angeliomnes dilLJ.tlOnCS illferiol unl. Turn t:ti~J1l quia. nOli Ilatllleu(urari aC[ionem proml..'bIIa.l11,vd.;:onlcmatiuam ahcuius. tQrmini,& qhlQd iple ccrminns, vi: taJi aaionc atta~ {tllS non mellfnrewr ea~km men{ura,cum tenninus cOl1lungatun aiiiOE1i "ergou ati:iu Dd. men[uramr ~tCrnlta(C,eri:a[11 terminus. Antt'c(:d~ autem probatur, nam afti.o Dei, qua pmJuclt, &. conler:llai: ~rc.a.rw:a.s aliqua mmliu'a menluratur, & non

Prime Partis .

'fA; alj~qP3tna;territate,. eurn fit a..9:io<in~re:kta.;.ctiam preuNangit creaturas aCi:lli~, ergo pr~Ll:t ~.c me~:, Jiu:aci debet: retern1t<tte,.licer ouia relprcir terrmnl!ml,.~ Iibere v:l:nuUo modo ~1ependeat abiptc, iedecOilttra [4111 prodncir ilka adio ter~ni~lU1n",nec iHum menisrar :E~err.ii:a\S, nili proLlt IpfI'COfll~n:chmnatione decreti diuini., ~t'1d verofic VikitOr'miO:r}-& reguluior seternitas ,qLl~m .duratie ~re~ ta,.&'fir concintns iIJarw./k cauu.llJws p..:r Le notijftmUlll.efi,. &: c.\.diC:tis uouttat cumiKcitlVau()"l}la:xitoc vmoa" & i mmutabili$l,: & rU111m2 ~rfeaa., & comequeneer regillari..x' , & ii'militer e.i magis cau[a.durarioais'creai:iE,.quam tempus, Ieumotus ca;1i,. .lil:.e~hQc p;::OO:a.tllt'~,qU0d dnrariocrcara fit redllCibili3 ad :1!wraitat~nH10tl Iolurn t.snquam ad

B a"liquidpertC6:lUs a que partieiparur .. fed.canquaru ad v.fJifouaa~~1.ll qJ.1allli(a~ml durariouis ... qu.1!1 t:1:l.fllq,ut: e IiIkU dur:atio czre.a.t a inuenir in an.!! rnitate fupe6oreUl),& maiOi>ellwn.t1Gnuiucem,& regula... rira[ctlll3;quamialalia quacumque durarione creata, & (.imiht:~r inucniunr dependenriam , Sc.coufequenrer coutineuruc rub illa ,. quod non. nabent rtlpeCl:.llXLli, ieu durationis Angelj~l qua;non de~ndetle111pUS 10 Iua vnifomurare.s.erge ell vcrc mcniura..

Sed i.1I'1#ire~; In. quo eife ;rttmiras mentirr aus 2i,..Qioncm. Den meniu rat ciUSC~eaUU1; narn cream" r~ vel conlidcraneur iucra Deum Iecuadum.qeod [Lint. in lllteHedu}vd potearia diuina, vel inipra:Dei fub(tantLa., qU:): t;.QBj;ifie~ OnlofrS.p.:rfe8ionc.s creaturarurn, & {ie IbJl1 atdllg~Iru;m: ab illio.ne .o.l.:4 ne-,

C que: rueniuranrur ab zre lnicJ:tc{ec;Ul~dllll'l dIe rcale crearurn ) ted v t tum creatrix. e{femi;li,_ vel vt[UIl\ 9bieail~ pofubitcs, leu coguirz , quo pacto non mcnturanrur reah durauone . Vel inrefliguntur creamra prout (LlJ1t producue ad e xtra per a0:lOllem,& lie iUPPOlJUllC immurarionf lui de no eilc ad etle.arq.adeo no.menluracur tren1itJ.[e,.qLl~ irnmutabih modo mclurac.Ied mc.ura propria, qurc irnmutabilirate adrnictit. Vnde ipfe modus rncnfuradi :J:tC rui caris p roprc ( 0 mnioiodam.immurabilirarem opponirur I11fl1111rationi duracionis creare .

.Ad hoc rejpMJd, (-.!2.Lod quando aJl~rirnusaltemi .. rarern cfle mestiiram crearurarum no loquimur de cre acunis prout intra Deuni, idea prout rune Deus.

D iplc, nee prout Ioluru lunt in potentia. ohicctiua , velincngllitJoJ}c Dei.Ied proucsur res create extra D~um,& atcinguntu r per adj(Illem diuinam.Sed ill, hac actione porlunr cofidcrari dno.Iciiicer , vclipta. il1l111ucatio paJIiua tcrmi;]i,qllia...'i:io diuina .infert jll telllpore)icer (ewndu1l1 lidit xtema~quiain 1111.tin teporiscreauir o,nnia.\l t'l poteit culiderari ex. part.c ip fius a.dionis jiillna: , vt r:t Jpicit terl'l'1inii ab £terno non ,olum illtllC poHlbili, !cd in elfeJadendo,t'uppoiiro decreta dinjno de proJuci:ione. crcatur;r. Si ergo canlide tctur crcatura, \'t immurat~ palliu2 in fe per aiuinam prodll£i.ionem, ftc fundac 1l1en[ut;;ID ptopria.illj& crea.tam, ricet (UbieRam), &caL1[atarn ab.l!cenl::;:J~.SC'cundo vero m0do.ip(a, a,...'lio Dei, vt [lle:n[u ,;;.ta:l'temitate eleuat terminli~, quem reipicit a.d fuam.m'DlLlra[lj , Et hQC ide9; ea,.

'iLIla.

Difp.IX.

. quia a8:io inquanturn eft via, & caufaliras feu fieri : ipfius etfe8:us me fiirar rem, fen rerrninum atl:ionis .eodem motu tendenrie.Se fiuxus} quia flO eft aliud

rerrninus ipfeactionis.quam res vt in rendenna.Sc fieri.Actio autem Dei can [at fine vllo motu ~ fed vt: .omnino immurabilis • licer producar rem (~bita:a: - motui,& in tempore. Vnde actiones creata.quia

· Iunt in via, & in rendcnria , & in fluxu habent im .. perfectius etfe.quam ipfe terminus in faCto efle, & ordinsrur ad illUln, vt ad aliquid perfeerius.at vero accio diuina efl perteftioris efle , quam terminus - eius.vndc non ordinarur ad terrniuum , fed potius ordinar terminurn ad fe, & eleuat ad (e. Ee fie ter-

· minus) vr precise coniunctus , & re[peB:us ab ipfa aCtione,vtaCtio a:temadl: J eieuatur ad meniuram ralis 3.ctiOl1IS,qUa:: eft ~ter1litas; vt autcrn in Ie paflilie immLltatUt,& fir in tempore, fic fundat propria menlurarn creatarn.de quo amplius feq. art.

SOLVVNTVR .ARGVMEN T A.

P Ritn~ arguit, ad probandum.quod non poflunr eo exiiterc a:ttrnitas,& repus , quia repu;uat hzc cocxilleuria ram ex parte ipfius Dei ) quam ex parte ternporalium durationum. Ex parte: quide Dei.quia abflrahir ab omni tempore,& motu.ergo .non com rnunicat cum modo effendi rei rernpora.lis , ergo neque poteft ill am menliirare , nili eleuetur tupra efle ternporale , ergo manente re tempo-

· rali 111 Juo effe noa potef] cocxiflere ztemitati, &: rnenlurari ab ea propter Improporeionern vnius -curn alia ,ergo numquam verificarur, quod I!teruitas efl menrura rer crearz , vel ternporalis in proprio iuo cfle.te dextrahitur ab i110. Ex parte vero

. rerum rcrnporalium conllar ina repugOl.:itia, quia HS rernporales conflant prsercrito, pne[emiJ& tuturo,ergo nun potlunt coexillere illlHlI ztemitati, ·qua: ell: mdiuitibilis.ticut mfians remporis non po~ tell: cotxiH rc partibus ternpo ris. Nee porell die!, quod a.rc rnitas dtwdluihbilis fonll3.lircr, led \'lr-· rualirer eft dlUilibilis,& nOD ficut inflans, vel pun ..

. dun), quod h .. bee polirionern in conrinuo . Narn contra e 11,quja ex hoc fequitur.quod rereroitas no mcnfnrabrt forrnalirer.Icd Iolurn virtualiter , quia. [olum virrualite r ell: diunibilis , & coexilhr rebus remporalibus , ergo loqucndo de ipfa arernitare formali[c r, & in re non coexiflir rebus rernpo ralibtls,nec mcnfurat illas. Nee virtualis ifla menliiratio paten inrellng.nifi vel Ie habeat per modum agcmis,vel imprirnentis aliquid in tuum menruratum,& hoc non cO: habere Ie per modum rnenfurc, red per modurn agentis perrinerque ad arrributnm omniporenrie.non durarionis . .

Conjirm.QQia.ztemita.s, vel prim; coexifl:ir vru parti motus] & (cmporis , quam alteri, vel totam fueeeilionenl temporis flmul attingit,vel nee fimul. I'leC fucce1fiu2. Hoc tertium eft inremun1.Primllm eft comra rationel)) ~rernitatis,Qu£ non habet [ue-

I ceflicil1cm in menfural1do,fed eJl:'tora£imul poilel:;

t fio rei men1LIrarre5ecundum vero eft contra ratio~ .

r. nem te~poriS' quod "on po'ell fiami '"exillere

Arti c . II .

A Iecundnrn omnern Iucceflionem.Sc partes.ergono porefl return firnul arriagi .

I ••. ReJp. nequc repugnare menfurationem il1arn ex

parte Del) neque ex parte rei temporal is . Ad , .prebat.ex parte Dei. Retp.quod licet zternnas ab-

.: Ilrahar ab omni motu.de tempore non ramen l cotiaenria ernineriali.Sc Iuperiori ipfius rernporis, 8-; fie habet Ie tanqllam mcnfura inadzquara , & non homogenea , Et quando additur, quod numquarn venficatur } quod efle crearum in [c menfirratur ab a:temitate,ied vt eleuarur ad aliud efle, Refp. quod non ea necefle elcuan.Sc extrahi ab dre creato ex parte rei men[uratz,&contentre, led ex parte I1'IOdi rnenlurandi.Sc continendi , quia modo imrnura-

B hili ab tternitate menluratur illudmer elF.:, quod in propria mefura mutabilc elhcut anima rationalis, vt coexiftat parribus corporis no ell necefle , quod exrrahar illas 3. ratione corporis.fed quod illis CO~ municet adualirate vitx,& anima: . Sic etia a:terni~ -tas cotiner res crearas non deflruedo propriii effe illarfi.Icd fuperiori modo menfurando tanqua mellua inadequara, & Iuperior, qu~ licet non habear proporrionern bornogenearn, &immediatam, tJmen habet proportiouern prim! mcfiirantis, &co~ tincntisomaes alias durationes ranqua aliquid fecundarifi.,& deriuatum ab ipfaa:rernir:are quatenus menfurando Deum.Sc eius a8:ione,etia fecundario menlurar terminum Talis ad:ioll is ; nee attingit creatura folum.vr eft intra Deum, fed vt artingirur ab adione Dei.quod Iolu verificarur de enre creato, vt creaturn eft, licet (ub re[peCtu actionis xter~

C Ut,non pafIionis,& immutarionis tcmporalis,

.Ad auam partern argumenri de repugnantia ex parte rei create.Refp.Iolutione ibi dara.qua dl: D; Th.r .contrag.c.eo.Sc ad replicarn Re!p. quod anima Iicer in Ie forrnaliter Lit indiuifibilis , erninenter ramen conrinet rem diuifibilern.ficut anima rationalis continet corpus. Neq, hoc facie a:termras per modurn cauia; erficientis (olurn, aut imprnnenris in mcniirraturn.Ied quia mcfurar ipfum primum eriic ientcrn.S; a~ionem eius.mediare quoque.Se Iecudario menfiirat rerrninurn ralis actionis ~terna:,glli ramen in (ira propria rnenfura tcporaJicer,& mura, biliter exiflir.rnodo ramen irnmurabili.Sc ;etetno 1. Dei afrione retpicirur , &; conrinerur , 'It [equenci

D articulo declarabitur .

LAdcolljir.Rcfp Quod:eternitas no [uccef!_iue,fCd lil11nl ex parte (i.u mejurar omnerernpus.vr Icq.art, diccrnus , Nee propterea £cernitas ell: dinifibilis, quia coexithr rei diuifibili, quia. no coexithr ei per moduru adrequarionis , fcd per modum virrutis , &; contincntiz ciuinentialis.ficur eriarn anima indiuiIibiliter coexifht corpori, & Angelus loco.

SCfUfIlW arJ,!liWfprO Iecunda iilmentia., quia fic·jt [c habet imrncntitas ad locurn , ita a:ternitas ad rcmpl~S, fed i mIlle niita.:; non menlurar crearuras] nee con!lituit eas prxlenres in ahqlio loco proprio, vel aljello,r~d liJf'ponit e/le in fua loco, &: fie tangit illas, ergo iimiliter a:terOirls non coexif1it rebus meufiJ[ancio illas ,fed {olum coexil1ic illis, quando [llnt.CM~mlllt .Quia tes ereata tlonconlh-

Y y z. 6U..iW( .

i 2.:2.0

~reft.tX.

tuiw.r formalirer darans per t;:tcrnirJtc)ergo neq; ljH:n(Ur.a:;ur realiter ab ;eternita.te.Antec. confiar ~ quia nullurn arrributurn diuirium porett forrnalrter 4Jmrnllnicare fuum effettllm creature , Iicur non poteit rcddi creature inrelligens per intellectione diuinarn, neque il1aper iuftitiam diuinarn , ergo neque dur ans per dursriouern diuinarn . Contequencia ve ro patet1quiafi non reddirurdurans per J:rernitatem ,ergo aureccdeuter ad propriam durarionem.Sc meniuram non poflunr lilbijli,& cue)JJ~ere rete ruitati diuimc,& fie habebic re zternitas ad res rernporales, lieut in Hans Angclicurn , quod eriarn coexiflicillis quando eft, 110n ramen mcnturae illas •

Neff. etlc di(paren1 rationern inter imnu:nfirate,. & ;i:ccrt11tatem. Primo quidem qUia iLUll1cnllras noncll: rncnfura rcfpe8:u rei crearse , neque relpc'ttl Dei.quia immentiras non Ie habet vr Iocus , qui tit menfirr'a rei locarz , fed [e habet vt quanricas virtnalis De i.qua rangir iplum locurn , & res m eo Iocatas , Iicut anima rangir corpus dando i11i efle ~ lien anima tOrulalitcr,Dcus autem cfte8:iuc. De(emit ergo imolCll{iras ad habendum conractum cum rebus, in qnocumqUI! fpado ponanrur i alia cit aurern ratio rangendi , alia ruenjurandi , narn eriam in ipfis meuiuris quatit .. tuus aliud ell , quod dna, v, g. tan "'at aliud corpus conradu quantirati- 1101 aliud quod menfuret rcducendo ad vnitorrnitarcm , & regulatiunel1l ali am guantitlrcm, Iicer nun lint: conractu Id fiat. 1Eteruitas vern irnportat vniforrnirarcm durarionis ratione CUIUS reglllate porcl] quidquidell minus vniforrne in alijs rcgl;lationibus. "'t'cLllldo eft differenna.quia immcIitas comp aratur ad res, quas rangic immurando illas.quia en coutadus Dei ad res prout extra Ic , quas Deus non tangit, nifi daudo illis proprrutll dfc,qLlocl non fit , nili mutando illas de non eire ad clk,& coufl itucndo illas in prop ria mcnlura . AI: fera ::ete rnitas cornparatur ad duratioues creatas ranquarn a liquidfimplicius , & vniformius in ilia 1tenere,& fie rncnfurar illas non itnmutando menjitrawl'1l,hoc cuim nonperrinct ad mcnlura.Ied ad [ul villform irate rcduccdo, rioc .u. modo fitomnis rncnrurario, (ciJicc[ pcrreductionem memuran ad rncnturam quatcnus pcr illius vnrformiratem , & [imphciorc m duranoncm 1 Ieu quanrirarcm uoriticarur mutus vmiorn1JS quanriras rei menlurara , Ylldt~ potius arernitas reducir res mutabilcs ad vniIornicm L110dum immutabilitatis, irnmenfitas vero conl1:itllitiilas in i1~u murabilitatis.tangcudo illas c,DntaCtu immlltatitlO,& aCtino in IliO proprio cae, &11)o:nlu\,;1,.

...1.d r(f1:fir• Re~)orHL.ttcmitarem non con!1icue~ re res crcatas tormaliter in ella durarioue, vt pro~ bat argumenrum, {cd potius durationes creatas ('Jl1tJl1ct menl[lralldo nOll formallrercofbtuendo , v;; cl1im fottllalner redderet rem duranrcm ne", d~b~rct (upP0tlcre in illa dur;ltione(n·, & .lIe n~H JY\elllltrarct,& concinerel durationen1 creatll1.1 ta> Ljllam intcriorem,[(:d ptimo con!1ituerec illa.m . Ec cum dicimr quod hoc modo UOI1 poterit a:tetnita.s

.. ,

Primae Par tis.

A rnenfiirarc res antecedemer ad propriarn 1UeDrll~ ram, &; durarionem , dithnguo, ancecedenrer ad propriam duranonern , vt pafuu~ produdam in propri a menlura , & Iub modo ralis menfilra: concedo ~ ancecedencer ad propnam durationern non fub modo propria me 1'1 [i.l r.a: , fed Cub modo aliena: mcntnrre.ad CU1l!S vruformitarem rrahirur 1 & ele-uarur nego. Aliud elt enim mcnfitrare durarionem propriam,& crcatarn , .anquam rem menfirraram, ahud tub guo modo illam menfurer, & in quo flatu illam [upponat, vc mcnmret . Res quidem mcnfurata dl duratio crcara , qua: petit menluram pro .. priJ.tn,prout patliue murarur.ec ponitur in Iuo eKe; modus anrem meuturandi ell: virtualis ~ol1rineQtia

B a:t~rnitaw; J1lOd') immurabili rrahcns ad (e ratione illam c re ararn.quia non irnmedrare meufurar ilia, fed meruuraudo diuinam attlOnem meniiirat rcr-

minum eius non {oluITl vt patliue ill [c ponitur extra ca.~Jl'as,[eJ tria prom conrinetur in actione fub przcito rClpeEt:LI actionis zterue , qll~ ab II!teroo rdpicit rem remporalern.Sc durarionem creatarn in propria meniura ponendo .

Terr/I> iTrg1m m:, quia res vt rnb[lll1t propria: men[u ra: Ioquendo reduphcariue coexiltunr setcrnirati Iiquidcm habent iimulrarcm cum illa inexil1endo non minus quam cum alijs durationibus , & ramen fub illa re duplicationc propria menlurre non men-

. Iuranrur ab xtemitate , quia modus propria men[l1r~ eft modus Iucce !liO!llS,& mutabilitatis, &1ta. Iub illo modo nO]1 coexitlunc ab zrerno ip{i zternirari, alias inccepiflenc efle in propria rnentiua at>

.,C zrcmO,(luod en contra fidem, modus aurern menIinandi aste ruitatis el] o I 11J1 1L10 immurabilis , erg-o .prout mcnlurantur propria menfura , non mcruuranrur Xternilatc. be porcf] confirrnari argumC'tis blebs ill przccdenti articulo ad probandum arernicarcm non elle me nturam Dei.quia formaliter ca ret quannrare , & 110n efl non ricariua durarionis duuue . Similiter criam zrcrniras non notilie at nobis durJ~iol1cs crcatas neqne habet quantiratern rc tpcctu illarum.lcd modo indiuifibili Ce habcr.ec potJUs en mJdT'(;rens ad dhm,vel illam durationern creatam ( vtpore inadequate fe habens ad onines ) quam vt dererminans tales durationes, Iicur requirizur ad rarione m menfurse ,

D Rej,~. Quod res in propria rnentura non coexi ..

fluuc xtcrnirari,nili vt (ubiea~ i11i,& menfurare ab illa , Er ira Iicet modus men turandi proprius, & crcatus.vr dl ratio menlurandi rnurabili modo res menturet.Sc oppotito m~do;Jd ~temiratem, tamen !lOll repngnat,<)uod i[l:a propria menlura no· vt ra~ tio !11Cnll!ralldi) ted v[ res menlurata. {UbLIt modo immutabili menu1!:,anru a:terolr.rls .. Et ita cLlm dicitur,quod res v£ in propria O1en[ura reduplicatille non coexiftunt a:remita[i ab zterno)coexifi:&t autern 1[1 tc:mpore diHioguenr;!um ell:, {i ly pi Ollt itJ propria mrnjtIJ·..1 reduplicatjucredl1pli~et propriam .men[uram, \'t rem contt:ntam negatur quod abo reremo non co~x1itat.a'tern.itati, aut quod incipiac co ex ill ere III tempore, ~i aqtem ly in propria men~ iuril redupli.;et moci(lm j &.rationel;ll lllen(urandi ~

fi,

:Difp.lX~ ,

fit; rerum efb , qu.od,lllD illo modo propria menfurx qui mutabilita.ern irnporrar, neque coexiIhc ~ternita.ti, neque meniurarur ab illa, fed 1ub alriori r.atione ) & modo menlurandi )" & fie prone in ztcrnirate non menfiiranrur res propria rnentiira , fed rncnfura, qua. menfuratur aCtio Dei ;eterna, cujus terminus funt , lien ip[a rnenfura prop ria , res quedam meruiirata (lib etcrniratc connneatar .

..Ad CDrift111!, aurern iam rclponfinn . eil: pnt:ceaenriarticulo, quod haber aremiras quanritarem virtualern, & quod eft notiticatiua aliarum durationum , ranquarn aliquid magis vniforme indurando, let! quia eft menluru excedens alrerius 0[.dinis non hoc DQtiiicat noflro modo imperfecto cognofcendi ,led modo perfecto cognltionis qualis eft in illo , qui vidct ipfam xte:mitatcm , ficur eriarn tlTentia diuina altiori , & peri"eCtiori modo manileflac crearuras non confnse , fed dill:inctc videnti > & pcnetranri iplarn diuinam elfcotiam,

Vlum» argui poretl pro rertia fenrcnrla ad probandurn res non menturari ab arernirare druina anccquam res exi!hllt in propria mentura , vel quia ipf;r: creature runr mcapaces mcnfurari l & coexiflcrc alreri durationi antequam fillt in [e , vel quia etcrniras non exnalut res a proprio eflc ad eflc diuinum , led potius ell id J. quo parricipatur duratio, & dfe creatum,& fie conriner ilIas,tanqllll caufa tribuens illis eire non vt intra. {c continens.Sc fie menfurans.ficur irnrnenfiras tangit res crearas, [, anima corpus, quod contiuet • Sed de hoc agendum eft (equcnti articulo,

Ex di8is colligiturquod res non runt in :J:terni~ tate immediate ratione Iui , aut per aliquam eleuationern pafliuarn , qlIa a p roprio efle eleuentur ad aliud elfe, & durationern eleuariorern , fed mcnfuranrur mediate quazenus a:ternitas menlurando :lCtioneJD diuinam , coruequenrer mc:nfurat tl!rminUlH, quern reipicit , vr fiar rub re[pca~ acrionis , & non relreall pa.llionis, qua imrnutarur in If. res cre ara, & Iubijcitur mCB{ura! mutabiJi, qU<E eIl: propriarneniura non eleuarur aurem per rmpreffioaem aliquam pol1tam in ipla re , qua i propriamcn!ura rrahatur ad a:ternitatem,De imrnenfirate autern jam dixirnus non perrinere ad ip[am mcnfurare res locaras , fed immurare fuo conrad», & fie aliquid illis imprirnere , Et firniliter anima imrnutar corpus informalldo iplurn, & moueudo : ~ternitas aurern 110n irnprirnit , aut immurat aliquidindurationes crearas, fed menruran-

do aElianem) rnenfurac edam terminos.quos producir in tempore, & refpicit ab :i'terna mode enam menIurationis zter-

Dft.

. . ~ , I :r:"? 'I'"· .:

Artie.III.

22~1

A

---_-_---~-r_- __ -

ARTICVIVS III.

Vt1'II1!J res phijic& cmuineantur , L~ merfurmu« ab .t.t£'mi~ late, eliam tlntcqrWf/ jim i11 Jc ?

QVOd men'iirari debe ant res ab rtemirare in iuo df~ reali.Sc phifico,.x non folulTI in effc , COgIl1:O, vel in elk pOll,J bili conllar ex dittl~ przccdcn. 1 art. & ex [ul'P0 (itione , quod a;ter~ niras en mcntura realis quaumrn ad durarionern . Vade ,Ii mcn(ura~ , vrique ip.as rcales , & philicas durariones rnearurare dtb~c non durariones vt co~

B gnitas}vel vr pothbilcs.fic enim menlurari noll par. fum per durarionem realern , trgo difticulras ell: ex parte ip!ius zternita.is quornodo menfurer irnrnurabili FfI0d()lt3. v: rrt rota filD111 in rnenfiiraado, nili euarn res ipJasJIlJrabtl(s,& luccelhuas ampleccatur rmruutnbrhre r.S; con.eoucnrer etiam anteqU3lT1 Gnt,veJ edam poiiqua.n 'trani1~[int ill Ie, Ex parte autcrn rei meniurara dl: ~'alde difriclle intelhgere , quomodo res anrequarn {it vl;ft,& prop ric extra cauias pofiit phlfic~ utemurari, & coexrltere duration! ,gila: efl: x(crnitas cum nondum in fe fie produda.fed rolum detur decretum liberum de rerum productionc, quod nihil ponir ill rebus, nifi dcnomiaarionem extrinlecam anrequarn exequa-

. c. tur productio . C2!!omodo ergo res poifibiles non menfurantur xterni[ate, & (ola volunrate diuina line vila productione ad extra reddunrur philice menfuratz . Hoc ei1:ergo maximum) & obfcuriifimum milterium huius atrributi,& in quo hUlnanus intelleB:us omnino caligat , (cilicct, ex vna pane ponere modum fumme immutabilem 111 menfuran. do.ira quod non incipiar.S; de Gnat rncnfurarc, nee per multiplicationcrn, & replicatiouern menfuret, Iicut menfurz crea~,& murabiles, tedt1er [uJ1l'11a indiuifibilitatem,& ex alia patte ponere quod res menfirrata ante fuum effe mutabile ) &: llKceHiL!li1n cocxiltat zternirari .

CIrca lis« ergo duplex orra ell: Iententia , alrcra omnium fete Thomiflarnm, & vr oftcndem"J> t:tia D, Thorn, qui confbnter ariirrnanr res ornnes creatas efle przfentes realirer ipfi a:rcrni~lti,ita indi~li~

D Iibilirer.qnod tori zrernirati coexlfl::ant,& ncet 111- ter Ie (ecundurn proprias rnenluras firnu: nan (int, ratione ramen menlurz lupenoris.qua: ell sercrnitas fimul elle in ipfa,ita quod cum ad coexiIl:t:~iam duorurn indltpenlabilner requiratur vtrfufqne exiflenria dicitur tempus coexiltere ~ternlran non in fe ip(o/ed in ipraxternitate ratione cuius realirer ei coexiihr non (olmn inC,)g[iJ.ltione,& per modurn obiecti.Ied edam indurarionz. Alia jelUmtill eft Scori in r.diH.39,Durand.38,q 3. Aureoli ibidern-arz. 1,& aliorum recennorurn przferrirn ex (ocierate , quos VOO Ipiritu adductos huic Ienrenrie iiibicribere nullo dernpro artinnar plter Alarcon in tract. J. de fcientia Dei clifp, :::. cap.8.nuUJ'9,qui fimiliecr attirmat primum hanc icntentiam inueni!1e Caier. LP'(P4.arr. ;,Czterulll il1 vttoque \''llde decepms

en:

~ ". I

222

Q!~xa.x.

. :

en ilre author. Nam quod arriner ad Cai~t._quod A non rae rit orirnus author huius (ent'entia: Ipkmet Molina. reipondet r. pa.rr. qux!1_ I.j.. arricul. ~:3. dnpur. r:;. vbi Inguit: lrfiro7' Cmetnmu» bee {OfO_(iVt ~t pnmo imwmri mbaertf.wortem bane dr(mdwd:.d~~'frtIWII.D. Th~. com amecodem modo eam dejtlldent t~ttprcol. clldrwque innem: RiclMl~d .. q:/()dllbet-3- q. I.V.il/a C?,tict. aliquinrcs _ \~bl non ill.It co~tentl.js Molm.a dicere hanc renceunam docuifle Caprcol.& annqurores,

led eodem mcdo>~tqne Caier.falliun ell eriarn om-

nes 00& ores [ocieratis hanc Ienrcntiam docuifle, flam exprelfe (eotenriam C aicr. Capreol. & Ferraricn!: d oce Dr Molia.loco ei caro G ranad-r. p. traa .4. Ji!p'3;fed. 2.Fo~C6 .. mcth. cap. :u1- 4- fe~. 2. & slij cnam, quos cuat idemrner Alarcon) & H1 Gum j(:ntemiam couarur explicare, Iicer illis Ilornacherllr,quia cum nibil magis horreanr '111;l.lTI hanc pr't~ lcilti am realern rerum in ~ternitare, in modo ta-

men Joquendi cum Caier, conueninnt. Czrerarn

Mo li i: J. C xprefle diil:inguit de cDc cxi fkntia: re rum,

qux in tempore fiunt , & de e(le obiertiuo , & Cognico , & dicit: ReifcClldi fum Sybfjler illCOlljnl(l. Hs» meusif) I. difl. ;s.'lrque Hf/p4/~1I[.C,jdemdiflmaiQllrq.

1. qHi cante?dUfJi D. rho.1!f,N efir ime{/lgmdul}/ de c:(je cxiJirtl/p:, qlfod res, qll.r ill tempore _fif!1it JI.[(~!TrI,e; rx ctcini-

Me h"kmt ill &temilalc jed de cfc~b!(diuQ, & (eglli!o

ijilD crgmifCa;;tur qliolld ;lIrl(i Idem ej!c cx~ft'('mjt, ouod de'til]!! tCI1!PO'i"fS {uvebum. Et ramen Alarc maxime vri-

tur illis aurhoribus :;y!lldrro,H£rtlto,& Hitpalenf

an probandum non elJe ex mente D.Thorn.res exiflere in xternit2lC Iecundurn eire exilientie, Ied fecundum cfk obiernuum,& coguirum . Videdus cfl C Molina in loco citato przfertim in folurionib us ar!!.umentor. "Vbi Ira clare docet hanc {cntenti am ·Caiet. quod nullam porcft admittc re explicatione. Neg, enim erus (en[lls eft, quod res pollquam attn

. Iunt in Iua durarione remporah > tim pr~fen[es ~ternitari ,. ab.olutc , & adsequate, & quia z.tcrniras en induutibilis tori ~ternitati fiat Ptl;(entes, ante quam vero hot adu in fua duratione effe fururas refpcctu ti:ernitatis) licer obicdiue przfentes diuina menri, vr Aurhor ille conarur Molina explicare, dudus ex eo quod Mol. difp. 14 .. Ceq. concl, z. viderur ponere , quod res future non exiliunr reali prakntia ill xte rnirare anteguam 11m rn fejC;treril Molina fatis [e explicat.quod no debcar

dici res exillere in Femitare per anticipata prtse- D dam, [ell difiinc1i productione in 2!renllrate ab ea

qua producitur res in tepore & quod iRa pra:::st:ria n:run1 in tetemitatenihil conducit ad diuin~ pr~se-

tix cerritludiae, qu:e non (uUlitur 1 rebus. Veril de

hoc vito info dil-. I 9· diccmus ofl:endenJoql.lOmodo

jlla prx[cntia. ad intllitiuii futurorll vifionel11 couducat.PriDlll verO 1100 en contra nos,qui non dici-

lill1S eIre res in 3:J:ernit~tc pe r aliquam anticipatam produtl:ionc di1hn8::i ab ea, C]ua inte pore res produculltur, fed eade qux en in tempore,dl etial in xtemlratc vt poHeaollendca:t·. S~d quidquid in 11-' Jadilp. 14- voJuerit Mol. erne in difp. 1;. dicta, nullo moso ifl:ii fen[um 3dmittit. Et vineri potdt [(;;cundum argumcntuUl) qllDd ibi ponlt Mf)lina)oa .

Primae Partis.

ell.- ipfarnet cxplicatio P. Alar. & illud arg,.h mentum foluit Mol. vt pofirum contra [e. Et vidC"~ ri eriarn porelt rolut.a.~ 3 .. E~de,?· ~odo IoquiruG ranados, qUI cum J.IlJs ciratrs videri polfunt. Ex:

Thorniflis ergo illam (ent.renent cap. in r.dift.j s. q. r.ar. 2. conc.i. & Z 2. Ferr.r. conrrag.c.se.Hifpalenf. in difi.:;8.q. vnic.ar -j .norabili a.pofr medium. quem falfo pro oppofira fenrenria allegari edam aduertir p.Gil.lib. 2 .tract. 10. de xternitate Dei c. 16. Abul.in caput.t I.Iofux. q.lO. z r , & 22. Cach .. opulc.de pr:r{c.& prouid.Dei.c.j.Sc 4. Caiec r.p. fp4-.ar.H.ibi Ban. Zum. Nau.conrr.j 2. Alu.Iib.a, de auxilijs difp.3.MoI.Granad.FonLcitati,& com .. rnunirer omncs Thomifte huius temporis.Gcec, I,

E p.dif 43' ICC. 3· Car. Theologi rra, de Icienria Dei} & alij ,

D. THOMl.-£ MENS.

DE meme D. Thorn.eriam dubirario eil pro qu:t Iententia (hterit, nam ali qui prxfertirn ex rccentioribus exiltimanr D. Th. nunquam [en1ille , quod res iecundum realern durationcm etiam rub mentura fuoeriori coexitlunt zrernitati ) ltd (olum obiectiuc p'rout [lint coguire a Deo, & ill e ius przfciencia, quia Iic intcllexerunt D. Th.aliqui ex anti'luis eius ditcipulis.vr fr:gidius in ca (hgatorio (01'ruprorij in 1.p.D.Th.ar.j.& SyhJefter iuconflaro q. 14.ar. I 6. §.lqui citar.Hcrueum inl.dift.3 8.Et mouentur cx aliquibus Iocis D.Th. qllia non aliter videtur ponere prctentiam rerum 10 litemtrate,qaarn ·ncognita: Iunt a Deo . Nam in bancr-p.qro ar.7. docet non aliter res dlt: zternas , nifi quia runt ill intelleciu diuino , & in caufa sernpircrna. Er q, 20·. ar.a.ad 2. docer, Qpod licet Cf!l1t"r.c .1& stem« 11011 [uesmt ,ll1ji if) Deo tamca per hoc) quod ab ,tlmw ill Deo jt/erim) aU .t·/mJO De(1s [og!lot!it res iii prOpra$11,1IIrfis. Et 1_ 1..Q·SH .ar. I .ad I .inquir . 0!_od til, q:H ill ft it{is lion firm, apud DCflT1i exU/wlt i1lqfla1JlHmjllllt aU ipfo cngllitrt ~

. & pr,tortli7ilJt(l. Et firnilirer q.12. de verir.ar.j .ait.filItIfa C011lfllZCllria a1lleqflam jint pr.w;iflerc in dl/obl/s) nem-:

. pe sn p('~Fie/ltia diui11a , & in [(/fiji S fl"Mtis. Ergo fentie D. Th. non aliter res eat p rt fenres Deo, q uam obie,;tiue, prout funteognitx in przfcicnria zterna-. Ac deniq.abtohue negat, quod afire mundumnon Iuic aliquod tempus exillens in rerum natura j vr docee in z , dilb.q.l.arr.}-3.d 7.

Ceterum indubitate dicendurn efl D. Th. [entiffe res non folum habere prn:femiam obietbuam, &: p~r modum rei co~nittl! relpetru pra:[ciemil: a:ter- 11::t, fed edam induere prx[enriam re[peEtu ipfius xtemir:l.ris, & aaionis :zternx ioquantum ab Ipfa a:ternitare mcn(urantur immutabili menliua :l:ternitatis,notCl a.utcm vt menfurantur menfura propria temporali [ucccffiuJ,remota autem pr£{cntia obie. chua, & per modun~ eogniti re{petlu przii::lentjx, & ponendo pra:feutiam re[peCtu xternitaris , vt ~tern.iras ell: menfilra dnrarionis,& en atrributum condifhnC1;um a pra:fcienna trahente res ad kin ratione cogniti , non reflat a1i4 prx(entia , nifi per D10dLltn coexiflentia:, & duratiorus non quia res qua: lJ.ondum runt in (e) filb propria men fllra, &

dura.-

dUratione ~€t.'~ IOGexiChnt!leo, Iedvt a.!fe ... '1"a:, & eleuare ad altiorem nl.el}(ura.m ~te~nit~is modo infr3i c:Alplicanoo, &,an: pr<ec, iufinuaro., Izaque ipla daratio, & lil'H;n,(nra,,ec;:mporis fubquo res voInuntul',& !'u,"c.cJ.!illJi tranteunt in fL1~menlura.pr()-< pria &bomogene~ ~ in a;:ternit.u:e quidem inueni,tllr,ncllt res. cementa ~ nouramen, vrracio meufurans.nec Cub rncdo proprio exercens menfurationem rerum , Ied Jub modo immucabili ecerniratis COntema,,& raenfurata .

~odergo pra!ter obiediuam pra::ierniam, '1l~am. res habenr inprafciencia eterna, D. Thorn. agpo~ :h:.upra:let1tiam durarionis 7 & exi(le~~i;o; realis iu a!temitate, probatur primo ex illa confequenria , quam rxp2.fadt D.Thom. quod Deus iuruerur furura conringenria in Ie iplls ex eo quod fum liLi pr~[entia in zternitate , non vero ex eo quod lint aliqusndo pr;x;(emia in tempore, hsec enim prefentia.in tempore eftfutura rempori nonpretens " (o-lum veto obiedillc attaEta i cognirione zrerna. Etrgo probar prrefentiam obiectiuam in PlI;fciemia €.l. aliqua alia p r::c{entla,gllz obiectiua nOll fit, ali 0- quin probat res efle prafeutes o\;lleEtiue,quia pr~~ femes fum obie~qiue:lfiquidel1l p fa:(<;ncia, quam habent in a::temir~e~,vt di.;:(mtill:iauthores nou efb alia>qu:ull "ll1ocilP Ia pt~f(;ntia) qua habebunr in Le ipJis & ext. acauras in' tempore> fit obied iue in pra:ftntlJ:a:tt:rna.)" quod eilet commitrere JJ:ultarm b.w;ologtam.

Vidit e tfuaCi;ID1 huius argumenti citarus author in diaadi[p. 2. c. S.nu.7. & inquirnunquam clboit1e Diu. Thorn. ex. eo-res futuras 1 Deo cognolci > quia. pr;elclJtes [lwt > fed ex eo przfeares clfe , quia Co" gno[curu:nr,.llc eeim dicit t , po. q. 1 + art. 13. Qul,J ()l1I1a.1)1,tt.~ Jim! in: .. mpoFe fum Dco aU &Ier/lo pr,~s'iiti,1'1[Jttt. tillS H1I1l1W.> (or/fir ,.1; &terno jt!pr'l atll.nia- pnlllt fiHlt in [u« pr.1CIlf/altlaIE, quod de prx.lentil obiectiuat optirne inreIljglru~,ideo cnirn res ell przfens obiecriue iatelleCtui,\.jllia.fertnr intellectus in illamper cognirioaem.per quarn ficut per raricnemformalernefiicitut prselens resobiectiua: irno Ii [erma etlet de pr.:denri~ rcali , a!fcwiifet Diu. ThoB!1. intuitum Dt:i ferri in res fururas,quia.filIltp rrtcDteS abrtterga,oppolimm aarem alTerit D.Th. cum dicit ideo, res elk pra:Cel1tes Deo ab ercrno.quis eius inruicus fertur ab 3lCcrrlU inilla.

Ca:lmmlhicamhor cum ad pauca rcrpc:x:eritfa:«iIe paral.ogizauic,nam ex vno ,amum loco D. Th. qUCr11 ponderar,~t~rt nunqllam Diu: Thorn .. feci~e il!amcoI1iequClltlanl, cum tameJ:1111 mulns 101;:15 illam fecerir Diu. Taom, qllJ); etiam addu(.."UntIJ r:i Gillio & Granad. vbi fupra. Et in primiS'ntifta. cDufe'1uenti.a aD.Thom. [,contrag.c:tp.66. num.6. & 7. uaITl 10quet\5 de ipla a:ternitatc fecundum le-, &: {lnt: refpectuadi.ntelJigcre, inquit: ~d quidqui& ~~ 11lquafUmqJle pa·te lempvns CDCXijtit 6118;'1111 q.{ltlfi pr&- 1£115 aidem,& ji refPcdu 'lllJ!rirlS part IS mnports fit pr,rtcrj~ trim ve1fr;IIIrWn. v£,!el'IJO milnn tiotl poteft aliq~lid pr&~ fi:midit.er (D';,:;ifi~e fliji'!oti,_qui.;-- Jiu:aJJionis dm:ationem I~O ·{lahct ; quidqui,l rglt1w per to!1lm dUCtJ1j!ml tempol'if ~Igiwt: di-ui1tIJS inurlle[t:b Ill! 01 a jiM Ut!'lillale l1UfJt!fir 111<111 prJf.-

Artic. III.

A JQJH. Er poflea rubdit; Rfl':tm, qua; apuJ .1ffi.s IIM'Illul1l. jUtl!, Deus l'dCI nMI fltum~ie qltori,/),lbeJttin jUh c4u_(is lIra tUJtf1l.illudquod. habf/lt ill ft irJis , ilJ'iu4i1Wm cillj tetmlJlM eft pr.ejms fUct illdiwJl~illt.ue omnt temtoti , P rcbar ergo D.Th. videre Dcurn res ill (t,; ipllS quod eQ: efle lili pra:Centcs obietl:iut, ex eo qw,J in iua rercrnitate ~~a:{emes (LlDt ,& lpiJ. ~tenllta.s ell: przrens ornni wmpori,a:'qnilas.amem non di prJ:Cens cognolcenoo,quianon eft artriburum cO'Ji1i.tlOllis,[cd duratiorus: . .Leli imelligeretur dt: pt<l:ltu.la obieEllua Iolu Hl ;J;:ccmitare,p robarez quod videt Dens. res ia k iplis in rectrnitate, quod eli etle pra:~entes (lbi.:a.me]'}iiia iunc prx(entt;:s o!J.rcEi:iue ~ttrniLati. Ean_Jem COn icquen.iam facit in 3 contrag. C, 154.

B vbr inquir ; ~d fi11f1l oJ ~oII1l1'Ze1ltw J~h dll£:1l .• '::';5.11.:10- ni JubJu1tt qm .• es m JC iPjis V!~el ,cum fl11.L el pril:{cluM raliauefo& ,mnlllamj red ll;bdle Cogm,.10l11 m ie ipfis el]; eire prxle?tes coguitio'~i Oblt:Ctiue,trgu II. id pro~ bar.quia rune pretenres m erermrare , nUll probat ex prztcnria obiectiua, led ex rcali ) alias probarer pratenriam obieetiuarn ex obic El:i ua . .Ec OpUiC,2. c .. 1 _n. facie eandem comequendam : ~bJ Deus ptrt cerutudmelll coglJojCi& armlla,q<l,mtmjl~ per temporis deGl(r~ fWh agu1Uur if I {tID Ifllerno,'].aJ/1 ,Clemiw Jila pr.e_[mtiallt4te tatum ICIJlPOns dectnjum attil/gil~& vltr« tr.rnj,mnit. Pro .. bat ergo Dill' Thorn.res rururas.S; quzcurnque in tempore aguntur cognorci :iDeo, quia pretences Iimt in rereruirate.non vero prz 'entes etle.quia cognoicunrur , Eadem coruequenria videri poteft apud D. Thom.q.a.de verir.arr.r a- vbi dicit: QfI?d cum TJijia. diUIf1& fiicmi£ &tertJitale menJun:tur, qU& eft tot»

C Jim til, & tamm tot!4)7J tempus in.cludit,llec alicui pani W7Jporis deefl ,fiquitlli", tit quidqUJd iiJ te"ipo.·e gmtllr : nOll Vt fiuurum,fed.vt pT&ftm videat, jed videri vt pndens eft: habere iUud vt prefens obiectiue.ergo probat pre{entia obieB:iua ex rnelurarione r emiraris.qnz includit totum tempus.aternitas a .. tern me nCll rat vi~ {ioncm,& inclndit tempus non cognofciriue , & vt obiectum cogninun.ied iecundurn reaie m durationern.ergo de illa loquitur D.Th. alioquin prcbarez quod vide ret diuina tcieria aliqnid vt pra:{en~) quia en in ::tte rnitate preiens cognoiciriue , quod dl: probare przfcnriam cogno{cHILi.am ex prre!(:l1oa cognofciriua De eadem via"amr~. Thorn. q.r 2. de verit.art.o, & Tp.Q·57 art. 3· vbiprobar DeUIB

D cognofcere omnia in Ie iptis , qlii.~ TJldcl a1lJnia iI/faa ~remitdll!Y1tJ~ cum fir Jimp/ex > toti lem(1ori ades1, & j~{tt!n [Ol1cludrt,& refer[ [e ad id quod diCtum eft CGm de fcientia Dei ageremr. Ergo prob.1t D::umvidere in ii..: iplis res futuras~quia ~[emitas in qua ill as vi~ det aJdl: omni tempori, &. concludir 1lbd, ergo hxc pr.dl!utia x[ernitatis condndencis [t;mpus, cit rario iJJius pra:lemire in viliane] ergo non cit ip(:t pra;[entia vlfiol'li.s, fed alia. [cillcet pr~[entia rcalis, & durationis Et itJ.il'!tidligi debet quod diXIt Di.u. ThO!Tl, I .P.Q.I40art.13. fiquidetninloco g.)]. fie fe ime.llexiife dlcit,& ad ilhlm locum (e ref;:'rt,il1miru quodDe0 ill ztl;wiratc omnia lill1t pr~lcatia,quia eim imtw:ws fertut ab a:terno fuper onlnia.prout in iua prxkntlalitate,quia {cilicet jUe intuitus fupponit talem pra:lentiam in <tttrnicatt?& non lolum

facie

224

QureftX.

fa.cit ipfam prefeuriam obie ct inam in eognicione ~. hanc cnirn przrentiam prnb>1t periJlJml~r cl.g., 7,. Illilnifefiat ,&ipJa inrurtiua viflo requint, (lUX ~Lt tie rep ra-ie nt i in real; doranone ~·llo[J ifolutnoble- .

8:iu2,Ce u cognolciriue pr~fC!.lti. . . I

Et ex hoc reijcitur alia fTl1l111S accomodara refpanGo ad mcnrern S. Tham. DicLJmc~nil11 qut~am:> quando D Th. pr?bat Deum. c~g~lO~cere res tuturas tanqna.m pr~le~tes,ql1ia_ In re 1J?hsiitnt pra::re~~ res d;!ternirari,1 0ill! de pr~lcnt1a lllWl'OH101'ln te-: pert pro ql:O ~nUlt,eo quod _co~nof(_it 'illas non in {uis clulls mddferennbus, Ie d lH re ipfis pro rempore qU? ~ rt1?r, ~ h?', te~lpl1s.aJdl ~rJ!tens diui- . r.::t V)grutlOn1 OblC€tlllt, ncur mrueuu ex alta ijH:C\ill res llong2 manifeflantur . Sed hi non pondcrant vim Iocorurn D.Th. NOD dicit D. Tho. Deum ((i~nokere res vrprefenres.quia inpreienria ternpond [e (peculata vidcr illas J ted quia Iimt p l'<Eitntes ;:e::ernicati, & quia xcerniras pr~{(;ntem iibi £aot omncrri differentiam remporis.ergo imperrinenter ad e xplicandarn mentern D. Tho. adducitur pr~remia in tempore obied:ilie pra:knrata diuiuz cognirioni , & negarur plx(entia durariua in a::ternirlte,c:Jrn Diu. Thorn. C'( prx(cntia rerum non in tempore C~lD1 extra czufas pr-oducunrur in propria jllen(ura, Ie d in mentura ambrenrc omne tempus probet vide r i a diuinacognirione . Mc[}(uraau(em ;ll11biens ornne rempus!1on cft tempus, (edxrcrni~ (as,!! ergo in rternitare (olnm fum obicetiue , & in tempore duratilld,& D- Thorn. probae ex pr~!entja i]1 zternirure , non ex pr~lentl a "in tempore Deurn videre res prt1cntes,ergo probar ex pr~kntia obi echua prJ: cntiarn obiectiuarn.quo nihil abrurdius • Nl:c pore: t dici , qnod quia mediante zre rnirare Deus coexittc[ rernpori quando res in tempore ponuntur.idco per eam vider Deus res prtlellCl:s,iJeit ill [t: ip(is PI'Q tcm?('.re 11lO. N am contra elt, quia [n;llndul1l hoc res i101l fum przfentes in etemitare, (ed vere furura: quia tolum ex parte a:~ermtatls dt dllrario,qllf£ coexrlrct cras ambularioni mez , non -amen eft lain itli prefens ambulatio mca.Iicur An,. ge]us habet cnticarem, qure erir pr;z(ens cogiration! crallilld.', & ego habeo eutiracem , qua: edt prselens Jocurioni crafline.ncc ramen dicor habe re ill:i:

Iocurionern pra:ientem me ~ enritari , Jed fururam, piu. Tb0lTI autem dicit elle pranenres res futura:; :t~crni ra.ti,& indeprobar cognofci 'It pra;[entes a Deo,& non vr fu.uras.quia in tternitarc cas intuetur, vtparer in hOL arric, 13. & Iocis (upra ciraris .. At ver o illo modo explicJto , erunt res [llturx ipfi :tterlllt.ati,& foJum prrekmes obicoiue.

. DClJ!q!!C in l.difl::. ~8·~lu.mica art. 5. exprc(se di(hngulr has duaspra:lCntias cognitiorUs, & xccrnitaris,dllDl dicit in corp.an. emh Drus Jit &1~f1WS, ~ppoYICr quod coglJilio eills l~od'mI ol:lcrlIilatis habeat) qui eft ePf IDIUIn.{!mul Ji1Iej!JG[~OlOl1e. Vl1de_ffWt QU4flwis tempus (11 filC(~ffiu!lln : IomelJ~rmllttlSfhlS tj/ pt.t{C1lS om1ii&11J lepcnV!H lif1a,& eadem,& mdwiJibills ,NUUllt flam) ita.~' ,og1Jmo flla Intuetur omnia t~mpaJ'alja ljwiI!wis {lbi fuccekml.1 ~ llt pT~Jefllia ftbi,nec alU]1w! eo.urn 1f .{tl!f(rum reipeitulpjlUs.Ecce quomodo CO!nplrJ.t D. TholU, pra:;.

A·. [entjam cognirionis cum pr~rentiaaltet11it:ujs)di ...

ce[]s~CJuodiicll[a;ternitas ell pretens .omnibusteporibus rndiunibihter.n a & cug~ll(io Dei inruetur ea , vt pretenria ·fibi & non vr turura . Intuerrve prefens tibi.etl efle przfens obiectiue, & vtcognitum, dicit autern ita cognirioaem"itltlIeri res prefenres (ibi,flcu(~ternitas<:iuseltprxfel1s omnibus, ergo Jifhngllit mrer pnetentiam coguiriorus , ;& zternitatis,oicens ira l'llam darr.ficut nanc, Pr.:eter przfenriam aurem cogniuonis obicctiuam ,no reHat alia in ~tt:fflitate,nill pr~[el1tia durationis,qu,i indiuuibilirer.S; fine Iucccllionc dICIt 1). Tnoefle in ~ternitati:, ergo hanc negare in D. Tho. eflcecurire . . :,

.Ad loca in conrrariumallata Reflp.facile, quod

'B Di'I'hom. ponir preienriam cogniriouis, no ramen negar przfeunam duratiouis rerum in reternitate ratione iptius ~te raitaris . Iraqi in r. loco ex q·16. [alum docetverirarern efle ~te.fUam in inrellectu diuino, loquendo de veri tate formali ) qua: reperirur III enunciarione.reu iudicio iurellectns , nulIl1111 enirn tale iudicium inuenirur zternum.niti in mente diu ina , de ljJ(a aurern veritate cntiratrua non loquitur quomodo lit, vel non tit pra:(cl1s zrernitati . In 2. loco ex q 20. altirrnat crearuras non fllitre ab zrerno , nifi in Deo & hoc turticere , vr cogno:cat eas in proprijs narurrs , fed quomodo fueriur lt1 Deo ab X[e rno.an (ol urn in ratione coaniti.an eria. in conrinenria durationis menturanris , ibi non ex-

C plicar,& Iic ex arfirrnatione cxiftedi (olurn in Dco, non inferrur quod Jolum vno modo Iint in Deo, licet inrcnto D. Tho. ibi mtficeret exii lentia in lJeo per rnodum cognui . In 3 . loco non exp licat , neq; negar res eHe in rc~erl1ira[e Iub durarionc a':(e(,litaris, J e d Iolum explicat quomodo tin. l~llege,.~ 01'dinationc dinina.in qua vrique res Co nn.icnrur ab sterno, vt pra ordinar.e, & cog.ure ,hoc: ni.u .uo propofico Icruiebat.uon ramen ncg:H ct iam ill meIura .ere rnir aris pra:lentcs cik, nun lU;;; p;'up,iz: meuturarionis coexiftenna.ted iptius a:ternlcau.>. In 4.1oco D. Thom. artirrnat ex.ilcre futura HI rllis duobus, non ramen negat exiflere eriarn In ;I'~cnn~ tare.vr alijs locl.!arlialHuit, rbi aurern non dixi~, quia propoiiro Iuo non conducebar.ied [OLUm 'j.""J etfcnc In pr.clcieutia diuina, vt inde imL' :-1!Il;:U1t>< I, ~

n meure pr opherz eorum reuelationes , non J:"" F: .. munrur aurern ab Ft'rni~ate,(ed a rcienna 0.1, :': ideo de hac tantum fecit me ntionem . 111. ie, I, ";0

dicit ante mnndnm non fllUTe aliquod tempus c ,,1~ Hensin rerum natUra ICCLlndllnl proprJa,TI me,;,,· ran} & duratiol1cll1) non tam~n fecllnd,11I1 ll>:.~· ua~iorem men[ur:ul1 ~tcmitatis, de quo Jb'L;'Jil aglt.

Ex his rclmqultttr cxc1ufa illa (olnrio d~ exi I:en. ria rerum in a;tcmit3te [alum obic.:t!ue 8: III ratione cogniti,guam etiam doeet SU<lr.lJb.l. dt al> .. ioluta feicn, ia Dei C.7 .nil. [8.& 1).ArrL:bal1.toLll.r. p,difp·4I.C'4 & 8.

Vi tamell perfeCtius mem Diu.Thom. pcneCrCtlll' adllertendtnn ell: coexi{h:n[lall1 rerOlD re(Jlpo rali ~ CUllJ "iit:ernitate non vna modo intelli3i pOlfe, na.m .. ~ Y~l· .. ,_

Difp.IX.

'vel potefl faeere hunc (enfum quod res temporalis A in iua propria mcutura.Sc modo temporal] exifles cocxilfar ztemirari.Sc fie negatur a D.ThOIll.& ab omnibus negarideber quod exiflat ali quid ab licer-

no m a:terni[ate~cum fi~ fides Catholica omnia incoepiile ill tempore.Icilicer in mcnfura rernporali . Vel potdl: facere hunc i"enrum, quod non ratione propria: meruura J led ratione iptius durariorns a;~ tern", res quO!: habebunt tuarn propr iam menturam iam exitl anr in a:rernira[e coexillendo ei non pro" pri:1,led alicnaipfius a-rerniraris durarione.affecte,

Et hoc adhuc duplicrter, vel quia adequate rori etemitati) & toralirer coexifluut, icilicer pro ornni correipondenria , & re!peCtu zre rniratis, vel quia inad(lqll.1tc,iddl quia ricer toti)& indiurfibili erernitati immutabilrrer coexillanr , led non pro ornni modo & p ro omni rdfll::Cl:u J (ed rolum coexiltunt ;J::rernirali prout correrpondet virtualiter huic durarioui remporisIin quo tanquam in propria men .. fura e;{il1em non prour virtualiter corrdpondet alre r i duratiom ternporis in quo rcmporaliter non exiltent , ~iCL1I1~llr ergo res tcmporalcs coexiflcre ~rerni[a(i, indiuitibihrer quidcm & immutabiliter tori xtcrniran,t d non toralircr.Sc ld~'luate) idea non tub ornni rdpcctll & habirudiue qua correiponder virrualiter ererniras ornni durarioni ternporis.quia 1,!-~t1la res crcata content a Iub .:etemitarc. adrcquar Warn in duratione (ua , Res autern vt COgnit<E obiedrue.deno.ninaotnr cognira ab xternO rta adz quate ficur & ipla ccgnirio a qua denorninanrur.zrerna ell: adaquare .

NON eft leutus , red r= omnibus ponderofius 1. in materijs Theologicis fundamentllm alicuius (enreutia, qUI !t~ contormat modo loquendi Par:rU!11 . Et ideo in hac parte Diu. Thorn. fentenri:l p r.ecipne tundaru r in fenfu SanEtorum Patt.:um qui fie Ioqountur . Sed quia plure s (olent afferri aurborirares , & non Hgenr aducrfanos ) quia explicautu r de pra: (entia obic ctiua, & 1ll ratione cogni[i,idco oruirternus ilIas,& (olum adnorabirnus, qua: in hoc lenlil explicari non potlunt . Et p ri- 1110 videt'i qotel} Augulr. I I. contetl. cap. 10. vbi

fie loquitur. ~s icncbs: cor, &- _~gel Wud, vt palliulum D fiC! & pnuluiflnJ 1""pr.<t fplmJD1'em Ji?mper jLmtts Mcmi-

uuts , & (nmpMct min u;npm·/urlS1JWJ1ljtiillnfla1I1ivus,& videat cjJe !1lwwpl1faoilcm, nee pr.trcrirc quidqrc.:lIIJ ill aerniuue , Jed llJ!Hin ~ge pr.fji!us? Vbl Allgufl_ apene lo~ quirur de ~(ernitate in otdine ad crclturas, quas dIcit non prJ::ccrire in xteroitate , fed elfe pr;r(et~~

res, nee logllitur de iIlis vt cognitis & re~Jetb Vi!lonis ) fed rcfpeEtu reterniratis, (eu dllrationis rantl101. Et lilpc:r Pl"'::tlm. I 01. expOllcm ilb verba:

Illgrmcr,1tiD1Jl?1nJ & geuer4tiollcm anni tCli, fie inquit JCtCYlIitas ipJa Dei JflbJfantitt eft qu,~ llilul babet ltIulabilc ,nibil 1[.: cjt pr.cteritum qC14Ji 11011 Jit, mint eft jHtrlrum qrraji liolldum fit ,fed qflirfqt(id i&iefl, l1MI tJi{t eft. Vbi etia~l lOC'lllitur Allguflin. de ~ternjtare ipfa, vt ell attrl-

II. -j

... butum diitmCtllm ab imel1eCl:u, & fie contjne~ res

; . .

Artic.III.

·22t

I

B

POll filb prxfe~tia obied.iua ) & fub.ratione CD-< gniri , & lub ratione dur:uionis. Et amino alia loca Allgul1in. qu:r velloquunrur de praremia rerum incognirionc diuina , vel de rlla explicari polIunr . nee nos ucgarnus dari etiarn hanc prefentia obiectiuam, & cognitionis rerum in Deo.Ied dicimus etiarn dari aham :z:terniraris,& hanc explicari a Patribus quando de octernitate tatum loquunrur, Gua: eft duratio ,& non de (cienna, [eu cognirione quidquarn exprirnunr .

Secundo D. lfidorLls lib. :2. de Inrnmo bono c*6.

Omnia, inquit, tnr,poYa ~T.(cedil dwinct &fei"vitIlS i nee til Dea ~f<tttrttUIl1, pr&ftns, & jUIUYtllll ali quid creduur , Jed omnia pr.~(fl1iitt m e« dicltntllr , qt'ia ~u:mitate fila cunit« compldfitm·, a/ioqrJilllhutllbi!is eft Dws credendttf,ji ei JU((~lFnlles tempomm ddfr;ri~ II11/(IT. Et Beat. Peer. Damian. EpiH. 4. de ornniporentia cap. 8- lltud hodir, in quit, .flemit a s e11 intommui« btlis > intkjeffiua ,iflltC(~(ji - hilts, wi videlicel uihil dddi) lII!Jit valet mmrli, & omnia 1U& <1pud nos ela&r.l1do dijCui"nmI1& per lemporum viciffilH~ dilUS,fo varl8nl, aprd iliad J)odie/lall!,& imml)&iliter perftUI!fIf1It. In ill» hndie,dies illc ad/Jlle immabills eft , ill qU{) mrwdus iflc JiHn~~1 originflIJ: ill illo iam & tile llibilomi- 11ICS ejl Jin quo irulic,mdr(J rfl per .,lCrllj iudiClj .eqtliwem. Et [anans Bern. [cr. So. ill Cantic. Tempor."inquir ~ Jith ea traIJ/Crlllt, lIOn ti, (I1rU1";11Wil ~xpfff,rtJ PLtfffita 11Gn racogita/} f'r4cmia 1IMl expetfit. Quibus locis, & alijs fimilibus non Ioquunrur P P. de procfentia rerum in efle cogniro , & rdpeau intellectus , cum de illo mentionem nOB faciant, fed refpecrll zcemitads, & explicaut modu.quo ipfa ztemitas pra-tens. cli: rebus rernporalibus , & continet illas , ftterruras aurern ] vt ell dirtinEtum attribururn ab iutellectu non continet res cognofcende.Ied Iecundum indiuiGbilitltem,& [ummam vniforrniratern durandi, quod ad prxf¢intiareaiem durationis pertinet.Ncc [oluui loquuntur de negarione prseteriti, & tuturi, [ell de immutabilitate intrinfeca eterniraris , quail velint dicere.quod ipfa ~tetni[as ill fe iHtrin(ece no habet Iuccejlionern pr:"fteriti,& fiituri, non ramen cxrrinfece.qaia paten: ailiite re rebus przrereunri .. bus,& fuccedentibus. Na.01 contra eit ) quia non Iolurn dicunr a:-ternitarem efle immntabilern in fe, fed criarn ea , qua: apud nos Iiicceffiuc ~ranl~unt ill ztemirare (l-are,& noll rranf re , ergo inrelligunr • quod etiam refpe8:u ex~rin[ec~ durarionis [iJCcefIione caret a:ter1l1Cas, ncut enam 1I1qillt Boetuis Jib.~. de coniolarion. prof;!. 6. GEreT1l11w Ii,i comprt> IJecefl~ efT pr.£jC11S jibifompct aJfis1~re, & itl_fillittltcm m~bi~ lis tcmporis b.1bm p.·.t(entem , vbi non [alum loquitur ck ~ternitate compatatione ad Ce ipfam}& qu:mtii ad intrinfec:l,fed etia1'l1 re(pe au remporis, quod en menlilraruln exrrinl-ecllm .

Ratin yero huius lentenri~ exhoc ipeo dr:[umiwr~ ql1i~xternjtas eli: rcalis, & vera menfur:l. du:atia~ uis creat:;!:, faltem quando tales res extf1:unt In fila propria durationc,& menflua, vt ofi:ll:lnm ~Il: a~t. pr~ced.& non neg:lOt 3.mhorcs Oppohtl, ;r.br)quHl xtewitas nullomodo conrineret auratione Cre:1rol, 11 ueq;menfurat lllam quando exifl:it in Clla pt0pria dllration~, m:qac antequam fit iLl ilia, & fie [aluln

Z z dura-

c

t,oa~om.i.tanter, &:pCf1 accideps ( ticCLlt indiui{ibiH~ 6urati0 Al'l.gr;j'i) coexil1etdurMioni r~i[CmpOI;ahs~ Si ergo a!tel;Jilita.slH~u:ilrar. a1iq.ualldu duratlOHes czearas.ficur nlodo(upporn,ums) &. Don pord} Oli'~ te mit as' m~1il[ma.rept'll€s Juc~eiliOllCm,Jille iucrin{eC3.ilhf.lL1€: C'X:tfinLecam:erg_o m:~e[rc ~nq!lod ~ter:uiras tam i~trin{el.';t!,quanJ exrr inft:cc excludat OLU- 1H:fl'l.lucceilfi0tlem,&J1c qu.~cumq; durario tempo- . i';ws lJoI:l,poi:el1mu.tabilir<;:r coe);.~(lcrc zteroita~j JI lea quod ah quando, CDeXll~ac , aliquando 1l?J4., ft:d. lrnlper ab ilIa IlM01 urarnr.iiludque coc),iJjht.

Tot« d1fictiltas hutusdiicurJ us confi(li~ io probatloneilllUs rrunoris; jCi,lie(lt , quod ;J:ecrnJ(as.debe1! (arne om ui ruccenione call1 rnrrrureca ,,:!Il:lJll ex"i81ecaiu menturaodo . In h oc cnilIloppoli.ti.4lJ.t~ore~ fa.l;illnt VtIJ:l,& puranr 1105 in a: q,UlU()(.;;1tion.e. l;lbora.re.;, quando.ex {U[]){11J. inunncabiinare a:(l.: rniraj",,& ll.l,,·h.wiibllltlte probamus res.Iucccrliuas, illllllwmlibl.iuer coexd.lere . Dicunr cnnnarcrniU('em eHe quidem indmiJlbikm, & immurabilcru eaciranue ill te,Se inwlllec2.ted ramen rebus (LlCcefliuis jJ bl inrrinrecrs non PQJ1~ coexiltcre indiuifibWcer non ex parte Jui,allt de£ectnilli, Lcd ex def~ttLLlplatu[T,1, rerum rucceuiuarum , qua: uanit: unc iuo:l"te J ni[a.re,& tr auieundo illi COt.:311hi.l line 'Ill J; ~1lit;,bJl cace anernltatis,(ed (olum CUl1l muta.bili[;!ee Il..lI,& lie F~mJ(as ell variahilis exrrirnece no in. trirt!c:ce,& mulrrplex 'I1HuJli(Cf,JO.f.mq.1ice.r vnica ~ llclltJia.1iyya mcntnra etlet tixa , &.Illl'llllLtarenill5.. quanti~a.:c!JlaJiq,llJ.ll1 applicando ,.& cranunirreud 0 per talcm mehfi.tramJq(J;t; uon, murarcrur in.Ie ,.1icct res. murabzhccr il!~ap1?licart:Lltlu;,& 11c4.t arbor fi~Jjndll!uio irnmobilis cxittens ta!l-lgit. a.qllls [rankllQ~eS per muranonern illarum. cxcrintecam ltbi> !)OilpennjJtarioBeJl1 arboris & ticurimmenfiras Eut~exiiht.). & coexiflit mecum hie.non ramen fa'it me cocxifl ere (ibi.vbicumq, en irnmcnfiras ,

se.d enlllrll, quia, 2$t;l!rnic3.snvu (alum indtuifihilis . ell:.elltirarillc~& in Ce,qniacarc I: t?OI.rtiblls"llcut ip ta fubUantiaDei,lecLeNamin mealurando, &m modo continendi , &. rnenurandi Iua menlurata, Iiue ext.t,jn.:eq~fiue inrriareca.iadiuifibilrs, &immutabilis.d}.) ergo non.Iohun repugnar erernitati Iuc'c/fio,& diwjfibilita.s:intrin(e.ca, fed eriarn ext rinfcca,& per cornpararionern ad ea,qu~ excrarc lunr. Ant.prob. quia vrdicirur in dittil1iuone ;\ltcrnira~is e.JlzO[4 jllJllll 6- perlc8:j'PQJ1~lljo > ergo CJllidquid men{ll[lt,& continer Iicer lit nbi exrrrn iecum,PQflldcnpo fimlll,& pe.rfecte.mellJura.t, nonper apphcarionem/ell replicarioncmtucccrlionis in menlurado, fleC .n. JJJ.:itur alte~ilitasejl~ poJICHio nill reiJmEi:u {ui r.nt:nlurati,hm; .n, cltquodpo(hdct non (~j& ita. {iue iPlil a'te rnii:a,i~ mcnturJ.lucceIfiut applIe.eclJ t nl~niuraw, liut jpla1xtemitarc. u.-.:a.!lal1te,res menfma,a il1c~ciliu¢ j)bi applrcemur, nail meo(urabit pofiidL:odol flmal,l(d nanlcunter- attingendo,{icllt arbor tix.1.in fluwiQ, ttiamG in (e fixa lit, tallien in raJlgendo,& mt;l1lnrando penes k ~uam fiuuij,LJt fi:'i'uJ toram aqLiam fl.uuij po{lidet, nee polsidendo Jllll1:l1rat,ledper: luccelslOnem,nOJ1.lui,fed mcn(u~iUljtas~eN..qllacumquc parte fucceisiG dctur~ fiue

Primre Parris.

A ea parte men.urari , quod applicarur ~ llUt: ex parce menturanus.ceuar pol/tlfdllO ; iicut ego dicor non pOlLder.;:,liue ex defe6:11 rei polld]~, quia ad me non venir"ulle ex defectu lIIC'J, quia illarn no apprehelldo;clgo ti tteraitas in menrurando ~abet Iuccerfioaem exr.untccam.i.a quod 1)01'1 coexiflunt iili res, ternporales nif tecundc,n lllcce>[ionem fUili1 c x ill:elltia.!,HOll poeeric per modumpofieuionis per~ feeta: cas coueincre.Sc mcuturare , le:dper modum numeraciouis , ira quodnon poterir exhaurire per rnodu vnira[is,& innnurabilrraris tora duracionem tempolale,kd per rnodu replieationis, & nurnerat:ionls {ccundu quod res ipfactemporaks ingrediu-, tur a;rerllira.re,& lllbiiciuntm illi.Iicut eriam arbor, injluuio 6xa no menlurat torarn aquam fluuij vni-

B ca men1iH"3lion"qna ron Huuio coexillac.ied fecudum [llCCt4HiHa.m applicarioaem aqux Iabentis ad iptam :lXbOFIl:JU. (~_0d v.en) adducitur de immenLitate omaino friaul[I eft ,nam inimenfiras vt [am diximus non coexifiir rebus rrahendo illas ad [~:I:

Ieu rneruurando modo in muraoi!i , fed Iolum intmutando illas per conractum ad exel'ain Illo p toprio loco,& ll1e[ur~l,& Ile Iolum cocxil he illis iuxra rmmuranonern , qua!Jl in illis ponit p~r conzactmu li.ll1lH.At vera xleruiras non mcnturar res per irnmurationem illarum.hac .n.coexil ~tnria. rei in p ropria meufura ad J::tcrnica.:-:em, noll ell coexifleuria menfurari , 3.: conrenri ab a-re rn irate tub vnifonnit~te ilia Iirnnl ponidcudi rem l11t:l1iLlrar.J.nl ,lwalll de fe habet axernitas.fed ell coexilleuna.concorni .. tater Ie habens ) & rnarerialirer cil xternique, noll

C [orrnalirer rub ra.ione menrurati , & reduEti ad vniformitat~lll zrerniratis per rnodum pont-ifionis fin1ll1tal1e~. Hzc aurern redud io , & meufurario voiformitatis 11(1110(10 irmuutabrli ab ipfi xtcrn:Ute) & confequenre r po.sideudo Iernper j piam rem, quam menturar , non aurcm ,\:xpetcan·do tranGtum, & Iuccefiionern ipfius rei temporalis.vr a!ternir4[em tangar,& "ab ca rncnlurerur,

llaq; cora intelligenna hui us (ententiz in hoc pracisc coutifbir , quod ateruiras non potelt dre rncnfura rerum creararurn coexitlendo illis per mulras nurnerationcs Iuccedentes , tcdvnica menfura.:tione exhaurir rorarn quan irarern menulr:tri ~ eo quod per rnodurn pofleisronis perfeB.:e menfu-

D rat, non per rnodum numerationrs , & repiicario-

nis, leu dwerJi: applicacionis ad quanritarcm mcnIurati . Er in hoc eleuatur emmemia huius men{ural {llper 0111ncs alias creatas.qucd ah~ non pof-

fum vnicarnen.urarione , & per modurn immuta~

bilis vnirltis,& poffelsionis (Gram quantitatem liti· mea{urati exhaurire,ficut v. g. vlrla nOll.potefl me-. futare tatum pal1rlu!ll,qp.ia habet mul(~s vlnas,lliii: r.cplicando,& llLlmerando li.lam ruenti.lrationcm,& applicarionem adill!1m.E( adhoc per acclqens. ell,. <]l1ociipla vlna lDQuel:ltr in appIicaClone ad:lTIenfurarum,vd fir tiX.1 il1 aliquo loc,),&: lllen:urat[[ illi applicemr)& pet illii tranle.a,[ , [empcr emm qllan-

ficas panni nOUex.hallritur vnicam~nl·u r:mofli:,ied pluribus, Geut etiam arbor inflllUlO b:ct fir imll)o- . bili:! localiter}cnmt;:.n pluribu~ CQllLi!."£ib1l5 ,,&; !ll);t.'l

'illleo

: ~

Difp.IX.

. "urca tou .. m quannrarem decnrrentis agya:: t:ltlgir;'A ~i a\iiiem eife[ <lrbur,{jL,t vru.,o con ad:u cora»: qua-

. titatem aqul: La.gen:r.,dd)(:ret cuxr.tere rot i aque

a principioIluuij vfq, ad nncrn : .trerOl(a.> (,gil:

-quia non Iolum en fiX4,& unmurabilis HI leitu t:tii

-in mcntinandc.ec vnica meuliirauone rorarn qui-

rirarem Inorum inenlu r. a rorum exhaurir , quia per nlodum pofletfionis perreEtx, & inregr:r: men.ur at non per mcdum I1Ulllcrationis,& rcphca.iours lui

.ad aienfnrarurn, vel mm, urari ad ic,& rdeo nou expectat coexlfh ntiam , &. durarionem rnurabilem

.rei creara v t hbi coexitlar ~ Icd 11 Ierne] mcnturat ~ immm:.abiJiter pouidendo temper rnemurar , nee pluribus menfurarionibus repi.carur Iupra menlurarurn.vel ipllllll rneniiiratum ad te aduurrit muta- B billrer,&lur.:ce:bue. .

V7lde e~11~E aliquoru obiectio in hac parte) quia meniura Iirpcrior non poreti conuuere rE infcriorem, niti tupponendo illam in tua proprra menlii-

ra , eique adaiquata ) Iicut non poflurn eire in hac

aula uili exiltens in mentura rnihi propria> nee rub ccelo.nni tupponendo menluram uiilu adzquatam,

nee tub zuo quod cfl indiuilibile coexilio, uiti li:pponendo mearn propriarn mentnram, no ante ilia, ergo nee ill xcc rnirare , Sed Ih~C obiettio procedit

ex Jgnoraotta propriz rarionis tormalis qui ~terniras habet in menlurando diuertimode abalijs menfuns crearis quanturncumque Iuperioribus • .f,cemitas (111m rnenfurar cauquam poffeJlio fimulranca ornnis rca rnenlirrare a le.vnde repugnat mo-

do eJUS mernurandi , quod expectet tranlitum , & (llccetlionem rei ternporalis.S; rranleunris.vr men- C fllrer illam.Iic eniru non potlidedo menfuraret, led replicando mcnfurariones , Mcuiure aurern crea-

rae non meruuraut pouidendo.Ied pr~cise coexiflc-

do rei. am imrnutando , vel applicando illi Iiiarn menfuram & ira in potentia (e habcnt relpectu meiurarionis rei, poffunrq; expe8:aH: ipfam, vt ei applicentur quado 1\1 ie t:~ifh.t.(icque tillS propriam exi(lemiaDl Iirpponunr . ~ Sed qllD IliDdo,& rub l}IlO

erie l:t~rllitas potiidear rem 1 qu~ rn Ie non habet eilc,fedfolulll eft in potentia-de intra caulas Iecundum fuar» propriam menfuram , diriicile inrelligirut,& pet quam adionem res ponantur in ~ternita-

te fecundum dre reale.cumde Ie non habeanr efle,

nif prudutl:um,nec poflinr tranfire de 'latu poili- D blliIaris ad itatum actualis.Sc rcalis t:xillent1a:: nia

Fer lliquarn afi:.ionem,& mutationem lUi > in a::reroitan: amem non ingredimr .. liquid per aliquam mutatiollem,& a8:ionem prodlldiuam, red immuta.~lliter , Sed de hoc eommodws dicerur {oluenciQ difficu1t.atesJqu~ contra DoJham fentenriam opponuntur.

SOLVVN7VR .ARGVMENT A.

P Rjm~ arguitut Contra. fUDdamentum noIlr,a: fen~emia= , quod in boc vnic~ collfi(b~ ,~u~a xrerl1itas eft toea .limu!) & perfeCta polklho In mcnlurando}& fie non potdl cOl1tinere>~ nlel1lu~

I ..... mre fecLltld!l1ll iuccetIiom:m etiam e:urinl«:a, fcd

:,.

..:

I

Artic.III .

. hoc ett fal (~lIn; ergo. Minor probarur , nam res remporalcs , quando exiflunc ill prop ria menfura, .' & Iecunuuui quod immurantur In proprio eff,~, & pouunrur ex.ra cauras errarn prour fic coexiltunt a':rernmui,& coexutu lit vt meururace ab illa.vrpore Inf~tion::s ad ~ter11l(ar~m, & tml111S vnilormes in ilta propria meruura qlli,!! rerernitas III iua I & tamen IuD I'Wpna. mentura non co e xrltunr a::c1::rnicau illl!nU,abili(~r,& ab z ce ruo.nqiudern res producunrur 111 Lcll1pore In proprIa nicntura : ergo non. elt contra IlmnUcabihi:an:1l1, & rndrunib.urarcm a:ternlla.ls,quod J.IIY,llOd eius ru. u.uraturn J need:" fiuc e~11111Jgn;d.i4lL' r ,tique COtXIHJ.l. Ad quid \: rgo nccetie elt ponere.quod res ante quam tin: III p. 0- pna meuu.ra coexuran. a:~I::;-RlrJ.U ab cterno ri in. Iua propna rue nil! ra aJ!1l1lLllUUS, quod - COc Xl (Lllt: ilh mutabrlrrer , & .ucccuiue lLiCt\:':.UllceXrnl1le~ ca P Et [oI1Jirl/1at. Q ... na e.iam re oS 1 ucceli.ue coexiltuOt duranom AJl5' lIC~,& tam.lllLlCiiti:m, d, no- 110 ill] coexn Iere q .,andJ temporahrer imm.n antU[,& non alice quam unt ill prOpdilll1el1:Llra:ergo bene tlac res cocxittcre a.rcui m..:ul WI'Z indiuiubrli modo Iucceuiuo.cc re.npo.au, & con.cquenrer ide porerir concipi retpectu <J;;rcmJl:acis fine vlla ipuus a: [I~r11l[ ans mil tauone .

Refp. negaudo mmor , Ad probationern dicirur -quod quando res rernporales exi tum in propria memura.coexnlunt ecernirati, dilhnguo coexifle .. ria Iundaca 111 ipta propria rnerura, & iram uratione rei temporalis nego) fundaia in irnmurabilirare ttcernii:<l.,is, qu:e red ucir ad lui vnifo rmirarem res ternporales per illam rnefurarionem tuperiorem ~ . gll:e tit po{fdlio,& non numeratio.concedo ; vnde ilIa coexiflcnna rei in propria menfura ad arerniracem, J ieee inueniacur in ecemirare no tarneu Cub illo modo.quo res incipit eire per Iui immurarione in rropWt mentura.ted per illum modum qllO exifii( 111 zre mitate fine vlla muracione ~I)d Ii reo; duplicetur res remporalrs rub modo propue menfU(a! remouendo modum.quo zrerruras iplam coplectuur.an CUll' inteiligarur Ill! coexi.tere? H.':::ip. Quod tub hac pr:Ecilionc: inrelugrcur coexuterc [alum concorniranrcr ,& nOD per lTI0dUl1J rn.n.i. .. rati ad tuam mcururam , ad CUJllS vniformuarem reducirur, quia ad hanc m~l1!u!"all1 [1(:11 11.(i 111l1l111'" tabilirer pertld~l,& reducirur > Ill:~i: h pe I impoIibile inrelligeremLls atg',o\'! ens die rn.ido de nouo in renlln natura, line nJc quod procedert:[ l Deo~ nee eootlneremr 111 acbon;; UcJ>~.l1Js r.:s coexdte .. ret COl1CornLtan~er a";(eflll[Olll,lllJI1 vero vt meO'll,a· tum:lb il1a & (.:omemuUl Jtlllla)n~c [anquam mfe4' rius &; Inadl:q.l:lm1U, qwa noa de('cend!;;re(, nee pr,}Ccderct ab 1I1a,nt:c V( ~quale)qi.lla 110D eiTitiple Deus.

o/ld c~nfir1lfIttioll. re[pondet;Quod durado Angeli coexitht ;:empori nultro1vdeaam temporl Ange~ 11eo di,ereto,llon [anqllan1 memura (uperior,a. qua dt'pclldeat 1 & damcmr tempus, led vt 'on,omiLa;)S iplum rempus,& ei coeXl'tens ficut ahqnld in~ dluifiblle PlI(elt coeXJH:ere virrualiter rei diwfibili '1ft Angdus~ vel anima corron, &; t-.lis ffieoiura n5

, z z z ,o~xillit

Oll!:ti!tit te mpori ante q111tn fit in (e , fed expeCtatA . Rifp. cornmnnirer dici}qllO~ res e~ifl:unt in zter-

jp!11ll1 vt coexiilar Jlli,nt'q;cnim oportet,quod co- . nitare feclindu01 tuum propnum elle) non ramen

exiflac rlli rnenfurando [plilm ill1mutabi1i Il10 d03 & in propria. mentura , fed in aliena, & alciori , ita

per mod [1 po1TeQionis,fimu) & pertc~e ipium co- quod non eft ditlincta exiflenria rei in tempore, &

tinendo.Ie d per modi! rei pe:manentJ.s,cU1 res [UC~ iu eternirate , fed eadem, rub (i!uer{a ramen men-

ceffiue cranteunr, & muranilirer coexifiunr. V ride 1I1ra,& Iimiliter productio qna producitur in rem-

non dicitur t:umn men/llfa exeeden~;gllia.~6t~ne.at: pore ieruit vt {it in a:ternitate,qllia non minus pro-

tEporales mefurls per modurn c~ujx,~ a1J(ll~ld v~ - duftio rncnfuratur ;£[cmitate, quam res producta,

tra illas, fed dicitur excedens.quia nobilior.S; VIH~ licet non producatur ibi rub prorril: mentiira , jed

{ormior,& quia minus rnurabilior in rnenfursndo, rub alicna.Sc ita eil In nunc £ cenutans.non m nunc

nou ramen quia canis temporaliwn, & Iicer eflct ternporis. De <juo videa:uf Caiet. 1. par. qua;_fhon.

cacfa, non ramen qua; meniiirarer poffidcncio Iimul I+artic. 13. §.HH pr£bV.1MtNauar. conrrouerfia.ya,

oronia.tlcur xteroicJs, ied,per applicanone.cc coe- §.z. & 3. & Magiaer G0I1Z. I. part. ditput, 43- fe-

xil1cnriarn [ui ad exiflenriarn alrerius , & ita expe~ dion. 3. narn, 52. & alij inrerprercs D. Thorn, vt

itarexiftenri.i temporalium,vt illi ccexillar , non B Banez, Zum. Nazarius , & alij ad illurn locum. I.

rero Iimul poflider.ideoque Iicer indiuiiibihrer c.lIi part.quor:n. '4. artie. 13· . .

liber tempo ri affifiarquando exiflir.non ramen ru- Nibdomitllls oportet hoc amplius explicare pro-

rurum porfidendo conriner.Sc mc{urar,ne<]jclufat. pter argumel~tUm. a~dllallm, quomodo jll~d eire.

SCWlldo arguitllr . Quia impoifibile e{1, qnod iEterC'" rei creara fit In (c ipto extra caulas ad erermrarem

niras coexitbar rei ternporali nif res ipfa tempo-e1euatLllU, Ii non fit immnratum de non eife ad die,

ralisexil1entiam habear,& durarionem.nihil enim & vere prodncturn . Relpondetur ergo.(.lll?d a;~et-

coexilhr alreri, nif cxiflat in fe, n~d non poreO: exi- . niras non meuturat res crearas immediate, & lup-

Ilere res terrip oralis per fi.mm cile propriurn rcali- poncn.do illas .i~1J1 in fc p~JIil~.e pr?duCt~,& imJ11U-

ter producrum in propria men{ura, cum fit fides raras.Ied precne prout cotmetur 111 actione diuina,

Carholica nibil creamrn ab a.tcrno exil1e re , fed 1n l ql1a arringuntllr,& rcfpiciuntur res cr~a[~,vt tcr-

ioitiQtemporis eire producturu . Neque potetl cx i- minus eius, Iraq; eoe crcarurn nee contidcrari de-

fine per ipfurn dl-': zrernum Dei ii[n cornmunica- bet prout dl virrualiter intra Dcil,& el1 ip(c DClIS,

rum ab xrcrno, quia ateruiras en arrriburum abto- nee prout folurn cll ill omnipot~nri.a, & in cautis

lururn , quod nonporefl alicui crearure co mnutnj- crearis vr poffibi le Jcd prour arringirur per actioue

·cari per informarionem , ergo non iclmJ1 exiflunr Dei.Actio ante Dei in Ie en xcema,& ramen habet

intra caufas.quod ef] habere effc in potemia,& no effedum remporaleui.nam vt dicit D.Th. (]lla:U:.I.

ill fe ipfis rcalrrer , vel Iolum efle ira aremirare taQ- C ee potent. art. r.ad 8. Potentia Drljcmper eft conian-:

qnam re S cogaira in cognofcenre . ir4 operm;oni, red ~fff.'t[U fequUllt1lT jCcundum imperifl1Jl v~-

Nee p<lffJ1 dici , quod res exillunr rea iter in zter- llil1t4t;s . VnJi: 1M> opunet quod ftU,pfl· (it conifmitll rJjc-

nitate per die proprium, non ramen vt in propria 8ui,_(iwt IICC qfwdc1'el1wr,e [uetint <tv &lerno. Er I.PJ.1·C.

menfura.Ied vt tradum)& cleuatum ad rnenfurarn qua{l-46.art.l.~d r o.dicir: (Juod exceptione Dei sur-

fl)ped~orem zereruitans . Narn contra ell , quia il- 1Ht non jequliuf effe8us ,elmlllS jed qua/em De/ls volut) .1ll

lud elll! propm1ffi, &creatum non rneniorarur ab alijs autern caufis pofira .:lCl:ione fla[ilD (eguicur cf-

zzemirarc [o lum prouc efl intra Deum , & ef] ip(a reCtus. Vnde (pcciale ell: in artione Dei, quod J.dio

creatrix cfienria, fic cnirn eft idemquod men l:.r rare rnenfirrerur ::eternhate, & effectus patliue imms-

ipfurn Deum,& fie conueniret illi zrerniras per ef- rerur in tempore, Er hinc eli quod eftectus porclt

Ientiam, & non per parriciparioncm, & iuadzqua- dupliciter confiderari . Vno modo vt imrnuta-,

te.Menlitrat ergo eife proprium , &ercarum prout tus in Ie paffille, & fie fundar propriam meutura ..

,fl: extra Deum in prop rio eife ,ergo fupponir elle tionern , & fie ROn eft ab aterno , quia non elt

proprium > & durationern propriarn extra.a€tione immurabiliter , red fubdl; mnrarioni , Alio modo;

Dei,& extra cau'am Iuarn , vr fie poilir ipfum cle- D vtpra:cise eft terminus connoratus , & reipeCtus

uare.Sc rrahere .. d le.neque enim eleuari porcf] ad ab aB:ione xtema, & rub hac conlideratione di-

atemirarem.nif inrrinfece habeat eile, & duratio-, cirur trahi ad altiorem rnenfurarn , quia men[l1ra~

nem, hrec enim non poteH eonuenireper denomi~ tur menillra qua. ipfa aCtio, winoS eft termimls ~

nationem cxtrin[cCln1 fed per intrinfecam COllnc- Ecet non vtimmlltatlls ab illa~ fed vr COnn0tatus:<

nicmiam, & info rmationc1l1 , ergo p~ter durario-., ab i1 la.

nero a;terniratis <jU;t dl lTIt'ulura altior,& fuperior, Et (! illfle5, nam res prollt in acrione, & non-

OpOrtct in rebus crearis qux ad ipfam xternitatem dum tn re imrnntarx e & pa1liue prodllCl:x, nGIl.

tleuanrur pone rc elle prGpriunl cis intrin[ecum , dum intcJligulltllr habere elk in Ce ipfis, Led adhuc

quod ad ip[aOl :rremitatem rrahamr, de illo eKe intra. c!tufas, & in fieri, quod manifefh~ parer.

cunit djftjcuJtas poiita, quia tale elfe non habetllr. qllia in adione diuina nondllln habent aliquod ef~

Ivfi per productione1n, nulla aurem prodnftio fa~ f~ creamffi , fed velipfum eae talis attionis, & ho~

cia en uiG in initio tC!1lporis,gllia nO[J potell iiUe!. dle eft in CrearllITl,& ell iplf: Deus,vcl clTeproducl

Jigi produEl.U.lll nifi per murationel1l;alioquin fi nil· b'ile pe r ill am actionem fed nondit produaii,& talc

llllltatur de nOll t:tle ad eile,manctimra cJ.lIfas,ncc eiTe nodllm eft extr3cau(as, & in {e ipfo, fed ad~1uc

c:ft proQIJS;um>. &Jic non in [e ipfo nlcu111ratl.lr • intra, & fie non mm(uratur ab rrern.ir;lte {eorlum

ab

r :'

, "

.. :Difp.IX.

Artie, III.

\ .

-'ab dfe caufe , RefP· quod res quandiuin (e irnmu-A . {e habet vt codirio requifita.vt eterniras pofiro raJi

tara non eft & pauine producta extra cautas , non- decrero per (c iprarn quarenus efl infinira rnenfiira

durn eft in Ie ipfs Iecundum propriam menluram . filbljciat 1ibi, & contineat res decreraras fine alia

& durationern fibi adzquani , fie enirn adhuc ll'ltr~ accione producenre . Narn contra dl,guiatalis co-

ca~(as elt,& in tempore ptodUCitur de [Jon dre ad .ditio.vci 10111 applicar res crreatas ad a:terUltatem,

elk. Inrelligirur ramen habere etfe extra cauias, . vel aliquid ponit in 1J Iis.rarione cuius tint mefura-

ita quod non lit in <tCtLI priOlo,l~d ia actu iecundo bilcs ab £te rnirate.cum antea in fl:atu poifibiliratis

hoc iPIO quod Incdligi rur vt tc rrninus aCl:ioois la~ non efienr. Neutrum a ute 111 dici potetl.quia deere-

exutentis in rerum natura, eo quod aaTO non e11: tum Iiberu.vr e!~ actus imrnancns nihil relinquir in

actus primus, Jed aLtus (ecundus , & tic in aau te- obiecto creato.nifi denorninarioue exrrin[eci, gUJ>

cunei» Id el t in Ie iplis vt termious aA:ionis adu fie Fotdl:elle applicano.nec rari 0 me furabilis p hi

eXlIh:nris,diclll1rur etle. Sed quia actio diuina non Iice , Si aure aliquod eflc reale phificurn t es create

e.!llernp~r coniuncta immurarionj pailiue effeCtus forriurur.quod clcuerur ad eternitate.hoc ipfo pr~.

jlC~t actro creara , led in ie immurabilis & OiO'[erna fupponiru r in eis ali quid productii.,& btl:um,qL1od

(:xd1t:ns,immurJtin tempore crearuras iuxra L.be- ad t;ternitate eleuabile 11t,& fie ttemit;J.s non men-

rum decretum volunraris , ideo locum dar duplici B furar.nifi Iuppoucndo res prius faEtas, hoc aurern

ruenlura: rer,quz eft re rrmnus huius a&ionls, Icili- habent in tempore,& non ab zreruo.ergo non Iunt

CCt me~lllrr ~tern3!>& nnmucabili, quarenus men- .ab zterno in ;l![ernitate •

furat acnonern zternam in aGl:ll e xillenrcm, & co- ReJP,ex ditl:is,quod res no siit in ~ternitate quafi

Je9ucnter rerrninum eius , vr p r;:ccise relpicitur ab prius producantur ill lito proprio elfe,& fie patfiue

aCt~onr~& ~t eH terminus e1US, & menfura tempo- .eleuentur ad etcrmtatc.tcd per hoc,quod ab ater-

iaJ~ ql:at(;l1~S (iro tempore irrunutarur ab a[tione~ na Dei actione re[picil1otur,&connotantur, vt rer-

& in ll~a mdura propria ponirur , Ad probat. Refp_ minus teporalirer quide immurandus, fed ab a:ter~

quod res in aaionc diuina habcnt efie creaturn ter- no conorarus.Sc refpdtus,ltaq:per iplamrner adio

Hlinatillc,cJw·luam rcfpectx ab <1C:tIOOC , non vt im- oem Dei.qua irnrnuranrur in tempore, conunerur

mutarx in ie,& habendo elfe in propria menfura vt in atcrnitare.quia actio ~terna ei1)icet requirar de-

railiut taax , licet atl:to in Ie fit diuina , & a:terna crerum liberf non vt applicans.vel ponens aliquid

torrnalizcr , & non Iolurn flint in actione tan quam in re creara.Ied vt: dcrerrninans ipfarn actione.que

res polllbilcs)& creabiles, fie enim rerpiciuntur no de Ie poref] producere ornnes res.derermmatur .n,

ab a~wJne Iub concepru aftionis l fed ab omnipo- ad iRa, vel ilJi in particulan iuxra [apiemia, vel vo-

tenna lub cOllcepru porenua.Refpiciuutur ergo ab Iantate diuina.cuius actio Dei eft executio. Et Iicet

acuone.ranquam terminus factus ab ca, & creams, C volitio Dei Iibe ra non ponaz in obiecto, nifi dena-

fie enim Ie h;lbet:}vt terminus a6honis, quia in aCtu rninanone exrrinfeca valid, (amen actio executiua

!ecundo,& non per rnodurn potentia: tanrurn ref- retpicit rerminum exequendu non lecundum Iolam

prcumrur ab actionc , & confeqnenter non [olum denominationemextriruecam.fed Iecundurn reali-

confid eranrur, vt Iuut ipta actio DCl,& habcnt effe tarem iuam.Iic .n.ell terminus aCtionis,licct in tern ..

dWl!111m,qlll.l tccundum e Ile diuinum 110a Iimr ter- pore ponendus in propria menfura, (amen ab zrer-

. mimi;; as::!onis, qU;l:: non re!picit pro terrnino j nifi 110 connorarus, & retpedus , & Iic Iab iflo retpedu

elk creawm . Sed hoc efie crcarum.Sc hie rerrninus il'11Jt1utabilis actionis diuinz ab xternomen{uratus.

licer t~poraltt(;r irnrnurctur in proprio eire & me- Vnde non requirirur , quod prx(upponacur efl(:

Ju,a,tl[11t'11 ab zrerno relpicitur,& connotarur > & paffiue acccprum, & imrnurarum , vt eleuerur ad

lie munurabil i &: ~terno modo du meiurarur actio, ~[erl1itatem, repugnac enirn quod fub ratione m~-

mernurarur tcrrninus , ficur etia volitio Iibera Dei rati ab immutabili rnenfurerur 1 fed anrequarn le-

non !,?lU:ll ~n reterna iuquanrum enriras diuina > & quatur irnmurario pa~l.la ~x eo lol~~ quod eO:

neceflarie.Ied etiam inqllantlll111ibere 3ttingit rem terminus ab aBione diuina irarnutabrli connota-

pouendarn non ab 3.!terno, led in tenJpore . D tus, & reipcel:us, menfurarur xteruit~te .

T etti« arguiwr ,qnia non apparet per quam :l.ctio-o 1\- C~·17aIet dicere, quod res non COl1(rnentllr, nee

nen1,ye1 rationeo1 res crcarx phifice,& realiter in~ fllb(imt acl:ioni diuinx nili in qnantu),n dependent

gredian:ur xtcrniratem ab xt.:rno. NlLll connat ) ~b illa,dr:pendeutia autem ell: continentia pa[silll:

quod xrtmiras non lllcll'lirat creatura:; necdrario, ergo fi l'l1enCuraatur prout continenrur ]n aaione •

fed Jlbere, leiJicet quas Deus vult1ibc[c haat:re eIfe, & ao ilIa dependent, meo[nraorur prollt paifiue

allas mt:ulllrCt Offincs poffibiles, ergo non fufucic iublimt attiooi,& imIlllltanrur ab ilIa. Sc·d rrJpcl1d.

:i:~ernltas leculldllffi Ce,(t'd tequirjturdecretul1l Dei Quod depcndcre ab aBione dupJicitcr wniide'a.-

lib:emm, vr res jine in retemirate [,:clldum eff~ pro- tm, vel im .. '{a modlllll adionis, & prot1tpr~cjsc dl

prium.5ed dec.: rerum ljberum antecedccer ad exe- tcrrnin1ls eius in ip 13. r:lrione a8:ionis 'iei prout

cutlonem, qlla res ponuntm ad extra in propria criam immutatur paffillc in le,&im;ta modum im-

men{(lra [olutl1 ponit denominationem cxtrm(eca 111ut;uioais palsil:lli, lkpendcmia t:rgo prom pa[-

in re crea(J, qua reddit illam vo]i(am a Deo, ergo 11l,2 immut::mdolunl eft io tempore,& fundat men-

ex vi talis deCl:cti liberi,vt elt pure aCi:lls imlllanes furam temporis qua: eft m~ltarionis,prollt ante pr~-

no ponituraliguid [ecnndul11 ell\: phiGcum, & rca·, cise rdpicir tllOcino1 acl:ionis,& illtelligimrtermi-

• le in ~ternitate.Ncc dici potcfr,quoa decretu illud . narc) aut qua!i fpl:cificare iHarn anteeedenter

ad

...

1230

Q!!reft.X.

Primte Partis.

. 'ad paffione m confecetam , Ii coeriItitipfi meruirre A Scriptura PlaJ.89· PriUs qnam monieS .fiermt ~ .. u:fil'1114 ..

",,-:' M-' I). . relll1 terra O· orbIJ,ltjJUulo,& l'fiqfle injtC'llJum tu es Deus •

. a .. uOi11S :.;V 1: a. .. .dO C·(. : 'J ~

. Ex quo patet differentia inter aliasmcnfuras cre.:1'- Nee porefi dJ{;1 quod przcedit a:~C'rnitas rei t,em·

eas etiarn Iirperiores , & ipfam ~[<-:ruiratem • quod . porales in propna ment ura non In j ua ~termtate

ali3! meruurse Inperiores, quz (ub Ie c~nt1ncot al~as coexrltenccs . Narn contra hoc faciunr verba Au-

inferiores meIl(uras~ikut locus fuperior locum m- gufbn. ! 2 .de Trinit.cap. 25.iu tine, vb. mquit: Quod

feriorem ] & rneature creli al1os_ rnorusinferiores, Ji pO(f1Wam j1WtiI (llbrn·tltori.lIn rebus Del(s JUblllliJtJt, Uif

& durario Angeli durarrones .iuferiores, non men- tIrr1l L'TUnt jew ome quam fifrem 11011 ~erull1 ,P1 ",.me diD:)

{utan! res rneruiiraras ame[uris inferioribus ante- ~terttitate non tempore, ted remote lIlBllXU diuino res

quam coexiil:anr ipfis menfuris inferioribus ~ eo nihil ornnmo rernanebunt : ergoti mane bum Iicut

quod non rri enfurant rub omnimoda imrnutabili- ante fuerunr rn zcernirare , vt dicit Augufiinus, in

t3te)(ed cum aliqua mn.arioue , & impericctione, zrermrare nihil runt ,

nee rnefuranr aliquarn atlionel'n,.qllJ: retpiciar rer- Ad prm1'U11I im;onueni~ns Refpond. Non e!fe in ..

minurn ancequarn iuferar paJlionel>1J} & idea debet conueniens.quod in eternitare contineatur Iecun-

tilI'pOnere prius res ipias.quas rnenfu rant,attaB:as B dum diuerros rei pectus rei corruptio & generatio,

ab actione rmmuratiua.quam ab iptis memuris fu- inceptio & detirio.effe & non effe.referendo uega-

perioribus arringanrur . ..£rerni[as vero mcnturaz rionem effendi , & murariones ifi-as non ad iplurn

modo ornnino imrnurabili ~ nOD iolum quia in Iua, nunc a;temitatis J in quo immurabili modo omnia

euriracc inrr inteca imrnutari non porell , fed eriam ftlDC,led rerpedu inlerioris durationis conrenra ia

quia in lpt'O mode meruurandi non poteil adruitte- (tcerniratl! ,iu ordine ad quam verificantur omnia

re vanarroncrn extnnlecam.quia non nurnerando, ilia vt conrenta.S; inadequate le habenria ad zrer,

fed j'loilidendo res rnenluracas.menrurar, & fimili- nitatern.non tel pectu ip {ius a::ternitatis in fe in qlla

ter sienlinar aCtionem, qu.e 10 ratione ad ionis efl: {alum [nm . Etflltio p,quia eadem actio Dei ill.[e

zterua , & non .ernper coniuncta imrnl'lrltioui te:- immutabil1s exitlens munutar omnia, vnde ex ipCa

porali , & ita porcll mernurare terrninum a ral.i aGl:ioneDeiproul:!nit,&quodresgel1c:renmr~&il<-

aCtioll!;! refpeBu[D ante quam res O1Cll(uratw tint ill cipianr.S; quod corrumpantur.S; deiinanr.Sc quod

propria rnU1'111t.1t10Ile • aliquando iint.aliquandc non Iinr.vnde iicut omnia

fJ!}ano .rrguitur ab Inconuenienribus. Narnin ith in actioue Dei iuueniuntur rcrpectu diuertorfi

prirnis ii res conrinenzur indmilibil:i modo in a!tec- tcrnporum & nurrationurn.ica in etcrnirare men-

nitare Iimul in illa.coenflunr tam en inter Ie.quam Iuranre :ia:ionem Dei .. -mnia ifta concineri debent

ccm illa.nec ernm ibi ell ali qua fucceifio.ergo cum fecundulTI quod connorar.oc relpicir diuerlas dura. ..

r~.rell1Poraks:incipj3Ilt & detinaur.iiruul in zter- C tiones , &: tempor.i nci inadzquara , & virrualirer

aitate inciprent ~ & detinent, erunt, & non erunr., . efl multiplex ipta erei nitas.quateuus cocxiltit mul-

Et pr:dc rum in ipfoillet tempore hoc vrgetur 3 risSe meniurat illa , tub modo ramen vniraris , &

qaia elseuria tcmporis cOliliil:it 10 hoc, quod ha- immurabiliraris , & cxiflenriz ex parte lui. Ad id

-beat panes Iucceffiuas , & muterur de vna ad vero quod dicitur J~ temporc.curus etlenria conii-

.ali am. ergo 1i m :rterrllrate omnia Cunt immutabili Hir in illcceiIionc,& murarionc.Sc tic repugllar 6)·

modo. teuipus amitter fuam effenriam per coexi- tincntie immurabili.Sc tuuuue vuirati lltlX habetur

ttentral1l in sercruitare.quia ibi carerc debet fLlccet:' in a:n;nlitatc Rerpouderur repLlgna,e rcrnporis

fione . Secunda Iequirur , quod fi res continentu- modum, & (uccefiiom:m 1i conndererur per modu

in zternrrare ieclllluum elk phiiicum. ergo quan- menruranris 1 nos ve ro repugnare Ii contideretur

do producunrur 111 [enJpore,Don producunrur Iirn- per modum rei menfurara:,& conrenre , & deriua-

pliciter ex nrhilo , Iiquidern iarn lupporrunrLlr exi- r~ ab ip ta aternirare : iicut enim non repugnat ~

tlere phyfice in :l:ternl(are tanquarn aliquid extra quod tempus ipJum, & res rernporales producan-

Deum : ergo non producuntur PU[(~ ex uihilo , fed rur ab actione (Cterna,& ab ca deriuentur.Sc delce ... ,

iecundcrn.quid quatenus prcducunrur ex nihilo in 0 danr.Iicer repugnt:t quod tempus mcniuret actione

propria menlirra , non abiolute , ex negarione exi- druinarn formalirer.ira non repuguat.quod tempus

fl'eI1~(c • Slmi1ite~ quando ponuntur res ill propria dcriuerur.Sc defceudat ab z rerrurate tanquam res

mentura non mClplent de nouo coexillcre arerni- in eo courenra.quia ab ea de riuatur lllcn(ura infe-

tati dillin::e,fiquidcm {alum coexifiunt jili irnmura- rior,licer repugnct (IUad modus mc;n(urandl tem-

biliter,& lie non poffunt per mutationem de llOUO poris lit ftcut modus menlllf:l:ndl3:tt:rnicatis . Itaq;.

coexdh::re nermtati. Hoc aUtell'l eae fiUum C011- a:temiras cominec tempus vt rem f,neniurara.m &'

ftat)quia qnando fiLlne in tempore, incipiunt habe- deriuaram;i lc,non I"t ex:~rcentelll ibi modum fila:.

re €x.Jlrel1nam in propria llleolura, quam ante non OlenCllra.!ionis, fed vt petentclll exercere ilJamm

habebal1(, ergo vereperillam <.:oexHluntde UOllO [ua. melllura propria, non in mco(uraluperiori,

~terllicaci, & [uEldant relarionem wexillemix ad a:rernirati3,& fie eft ibi elrenria temporis, & natu~,

illam.Et fredaliter ill r~blls Jibcris, & eomiJl Of, ra,lictt DOt~ cxe :citinITl {lib. modo t:xercit-ij, idell

tibllS fit argume"tum,qeia fi i;Ull ilmtexiflent;s in non vt melt:uran~,I'ed vt menrurarum.

;tterL~itatt t~'m poHiwt non fi.'~r i in tempore, & fic EI.{1 ;lIftCS .,qula DCl~snon (alum videt res prou_L

l1bet~ n, l[l finur, TertIi) ~ quia xtemitas pr.rcedir waiung-uncut fua: ad-ioni , & adjlJam ha-benr rel ...

duraooocm rerum temporaliurn) vt colJjgimr ex peCtuin,1t:d etiam prout f~l:palIiae ink ipJ.is. &;,)

lQ

'i_.

, Di_fp.IX .. '

in (u;a murabilirare.. ergo non [lIfficit contiaeri il'l. actione diuina, vr inruiriue videantur 1 Deo. Re(p. quod ex parte rei viJx toea ilia mutabilkas patliua i Deo viderur ila- Fe & ex. parte rei contentz : ex parte aurcm modi continendi & modiarringendi immixabihre r cominetllr,quiaipCaafrio,& erernieas imtIltlta.bifis ell. Non ell- autem inconueniens, quod res in alio modo Ic habear ex parte-rei cogl1it.I!~licct to tum quod coutinetur in re cognita attingarur ex parte cognoiCentis. Et Iimiliter.quod ex. parte modi mcnturandi rnenlnra; Iuperiorrs indiuiiibili modo res ac::it1gam~r,& reipicianrur , & tamen EX parte rei contenra omnis mutabiluas, & diuifihiliras eius attingarur , rub moJo ramen altiori ,

.A.d.jecunaul1J inconueniens refponderur.quod res licer courineatur in ,-eternicate ab ~reruo,& immutabilirer r;1nguam res contenta , ramen Iimpliciter Stex nihiio quando6t in tempore, Iiquidern non. fit ex iflenna in rerernitare tan quam ex terrnino a qllO, fed temper terminus 1 quo ell: nihil tarn reipettu a:tcrnita·is,quJ.m re~)('d:lI reporis , in guo producitur.Iiqnidem ipfa, actio xtcrna Dei.que immutabili modo ex parte (ui refpicir rem mutabilem.ex parte termini produd i rc1f)icic illarn vt rem productam , &: gua: fc habet vt terminus ad quem, &;. candem rerpicir.vt ex: nihilo faciendam , rauquarn ex rerunno 1 quo. Er lie quando in tempore res

. patti:12 producieur in propria m~n{llra, ex nihilo producirur tan.i!J.t..W.m ex rermino a quo, recipiendo in [e panJ.l.le iprum dfi;:,nOllautem ex ipfa exifbentia,guam habet in aternitare ranquam ex terrnino .1 quo producitur in tempore.led rieur :laio zrerna rclpicrebat rem ab zremo vt rerminum ad quem] & (X nihilo i::mgU'Llll ex rermino :i quo.ita cum res. ip Ia m tempore accipir el1c in lc ipfa , ex. code teruuno i qUrl,q,!Ud dl: uihil.accipit elle pailiue, ficut ex. eJJe a,c[!' H1C: i (.]DO refpiciebacur aEl:iu2 ab accio '-l~ a:cemo, Dice s.rcpugnar inciperc quod ia: in Je dt,enam fi nOI1 incipiar ab illo vr 1 terrnino J. quo,.' ~rgo repugnat incipere in tempore Iiiam Eft in erernitare.qara.inceptio eflcucialiter dicit negarionem exilltndi ia re incipienre Refp- diftingucndo. ao!;ecec. (..:LLlod iarn efl in rncnfura !U~ 3.&iOL1is , & fUal irnmutacionis , & politionis in efl!::" concedo jquod eil Iolnrn in rncruura (iiperrori , & ex parte a..tl:ioois. non in (c ipfo io propria mcnfura , & ex parte fUl: i nimutationis.nego , in hac enirn inc!pit 11l1LDl1t:U'j de Hem eli~ ad elle paili[H~"in illaeft immurabiiitcr pe r modul11 rennini a&ioni5 irnfnuta.~ bilis,& nondnlfl pa.!liuc iWffiutatlis.

Et cx,hoc eria.ul iolllirur alia ditticu1rasde camingenti.t fell Libertate a5hls faciendi eras; ii cnim iam V01U.llC-JshOlbct illw1'l in \:ternitate, H!m crt libera,. vt pOHat illum m tempore. Kefpondetnr ('"l1im)quod;erernitas non cominet ilium vt fadllll1 Jimplicite;-o, &iam in propria mcnCtu:a politum, nee vt fac:ielldulil LlccelI",;.rio;(ed vr faciendumculll JJl differentia,&;: eO modo quo in tempore, Gc enim JEri uatur ablp~a, aftionc diuina, & con.feC)llCL1[Cr

. '-lb J:Eernjrare qu~ e:ft menlura ul:s a,:;tiQLlis.Q,~.1,re

•

A" . ficur non repugnar ab aCtione diuina conrineri &. dcriuari rem mnrabilern, & conringenrern, & liberam, nee ob hoc arnirtir libertatem ,ft:d habet} .& fiL11Ul quod lIla Dei aElio rir ererna , Iimilirer non r@pugnabit quod res faCl::.I.licet it:!. Ie Iibera, & mutabilis, fit ramen lam ztcrna ratione albonis ttcrn~ 1 qua deriuarur , non ratione fua:' potffionis, & propria- menfiira in qUl fit, ~al'e non magis repugnat immucabihras illa mutabilitati, a libcrcati noilr.i aaus l quam ererna ;:tcrio Dei ~th:Ci:(!i ternporali,& libe ro, & murabiti .

._rid tertium inconueniens , Refpondetur quod a;~ ternitas przcedir tempus in propria durarione , & menfura l non autrn prrecedir [C01PLlS Iecundum modum menrurandi, quem habcr in a:renutate, &

B in actione Dei, hoc ernm erler P r£cedere re ipiam .

Et Iecundum hun' modum exiltendi in menfurafuperiori non atfirmarur in tcnprura , quod prsecedit ~ternjtas res remporales, ita vr aliquando eas non contineac , Ad Auguflinurn autern Ke[paodetnr~ veriffirnum efle , quod res defineut in nihilurn , fi Dells Iubrranat aEtionem iuam > & quod rernanebum Iicur ante fucrunr non tempore, fed .-etetnitate, quia ante non fuit tempus in te , fed in a:tetnitate, in ~tert1itate autern crant Iolum Iub rnenlirra fitpcriori.ec inadequara, non aurern rub propria. in hac cnim nihil erunt,& fie remanebunr.Ii Deus annihilet illas , QH)d autern alij adducunt ex Auguilino. (errnon, I: I .de verbis Apoftolr: ~t'l Deus /w-

e bet eleEtos foos itptldftmetipfom] Win in natura fila, fid ill pYi!Jt:iettti;t [u«, Dicimus veriifimum ~fIe, g~~d nan runt in natura Iua, Iecundum propnatn mt:1uram, funt aurem in pr~fcientia Dei,& firnul in xternirate )qua: menfurat iptam pretcientiarn . Vnde non negat dfe in ipfa zrernitate Iecundurn modurn fiI'" perioris menlurse > irno hoc ipfo quod dicit effe irr pr:I:!ci~ntia,implicite dicit efle in a-tcrnir ate , quia non Rat efle inruitiue in pretcienria nili lit etrarn in ip[a meuiura tabs prefcienrise , qua: ell a:tcmiras .

0i!d aliqui difficulratern inueniusr qlIO mod? peecata, & def~ctus exiftant in a:l:'ernitate j Dlc~mus hoc dilticultatc vacate, temper enr.n vldcnd!.l cll quid de litis defedibus cxiflac in tempore, id enirn eriam exifiet in x(ernirare, rcilrcet id quod pofiriuum Sc rnaceriaie in iptis dl, &. m unuma ,

D quidquidcxa8:.ioneDeiel1:. Qllodautemellpri-' HaMO) aur negatio,aur fun dame: WIIU eius tub formalirace deficiendi.cc fundandr defecrurn , {lent no eft :i Deo, quia in Ie nihil ell vrpote priuario , ita m:c eilin :;ercrnirate po!irmc, led ddcdiue, ideO: ddiclt ab ipla. N ec OlirLlm, quia nec In tcmpo~e cl1di'caiu,\ fed dc:fcaiue •

~moda hqu61ldtlm fit in propoJltwnibr/S, qllt!; fOrmai1tICI de rebus ill ,Crer1/If:JIe?

Ex diHis eolIigitur, quod in propofitionibus) qua: fCrm:.l.[llUr per COpUl3.'D ell de rebus t::p:)ralibns poteil: fignific!ui dnplex mHura, leLl duratio}& eile . Vno modo ira,qnod vniant extrem4

fignifi-

232

Qureft.X.

fi'gnificando " & exerccndo p ropriam durario-» Uf'1J1 recuRdum propriam men!u~am. A!io modo fi-,

". ~nifi.canclo per copulam, dU~a~10?cm lpram <c[er-:nitatis prOUt colnple6ti~ur rntertores mentirras 1nodo indiuifibili . Teruo modo abllrahcndo ab >,ttoque" & {olumexplicar1?o ~onnexlOrre~1 e.Jl~enrialem extremorum, Contlnglt autcrn 'fan an Len(U:11 vnius copula: ad aliam, & fie pa[~logizari. Si copula ell vniat extrema propofirionum rc.{pe- 8.uproprix mernure [emporal~s) non el~ aliqna dit!iculras in pr~lcnt1, fiunr ernm propounone s (f)tJrtadiEtorie relpe{tu eiutdern inttaaris tempor;tlis,qll:t' nullo modo concedendz (imt.Nec rerpean eius poifunt !lmul coexitlcre , que in Ie Iircce fJrlla Iunt ~ & murabilia, fed Iolnrn qua: illi iuflann • [~ll menfhrz rernporali prafenti coexiitunt .

Simi/ilct" fi folum expliccrur eflcntialis conexio extrcrno rum per copuiarn eH: ~ ita quod abfirahar ab ornni durarione , & tempore fie nunt propofiriol1ts zternse veriraris, ideft neceflari.e connexio-. [lis, in qua Bum conrradictioria; non rdpeR:lI alicuius inilanris , vel durationis , Led refpfidll eiuf-dern counexionis , & conuenientiz przcicari cum fubiecto, ficur ifta: Iimr conrradiccorie J ornnis ho-Ill 0 dhnimal aliquis homo non €I1 animal> qui a ncgatur connexio ilia efft'lltialis inter hominem" ~ animal independencer ab omni tempore, & durarionc.qui a non fit vnio ratione alicnius duratiouis , feu ti.l;:itlentix, qll<f: temper accideutalis en. f~d ratione in trinfecr conuenienri,e. Vnde aliud en propofirio ve ritaris zrerue, aliud eft exiflentia veriraris ete mee 1 & aliud eft habere exiilenriaru in aternirarc.aliud habere connexionem xternam itl vcritate 0 Connexio enirn zternz veriratis abflrahie ab omni cx.Itentia , .3.:: duratione non (oiurn in rernpore , fed eriam in zterni[ate . h.rcrniras enirn not} meruurac aliquid ratione ver iratis , & connexionis exrrcrnorum elremialis,(ed ratione ex.iften~ tit, & duracionis , ,]ll;r ill tempore conueuir rei per jili immurauoncrn , & ab xterno tanginir , &; conuorarur ab adione Dei etcrna.vr terminus eius &. fie ralis menfurario non fundatur in neccflaria aliqna connexione exrremorum ~ fed ru libera Dei volentate , Vcriras aurcm ztcrna ratione conncxionis extrernorum non fundarur in aliqca exi- 1!CrltlJ in reteruirare, nee dicitur ,'l:terna, qUIa meniurarnr poiitiue 1. duratione sererniraris , Jed ab{hahit ab ornni cxiiicntia, fred diciru r octema nerrariue , quia nell Iundarur in tempore) & motu, ~eI potius dicitur ~terna illa vcritas ratione neceflarie connexionis,guJ.' en- 10l1l111tabilis. Ipfa talhen ve: r~[a5 f(:mn:ilis'~lL1X ell: in aEtu iudicij no dlcimf dk a:tctJl:l,ni G p roUt ell in mente diuina •

v-1trero ia propofitionibus ,in Qll1bllSlycfl vnit pro dllratione a:ternit:atis no pro mcn(ura p roprj~, fie resm Ie [llCCelIllIa: ,& mutaoik5 fine cxcrcitio ~lcC:dTionis inneniuJ1mr in lllenlllra (upcriori, ,~" flllllll.coexiflllm,qu~ inter fe diCtaates Iw,t. Simih-. te~ etlam .:ontradiCtoria haoenr fiiam oppoiitionc . Jlhrm:'1l1JQ,& negando refpeCl:ll t0rim xternitatis k PQIl 'lem reJpl;{tl) proprij tcmporis) & illcn(urx)

Primae Partis,

· A qua': inadequate cof:xi!1it ~tc~llitati. Ex~lic~nmt fingnla,nam quod rimul coexillant ;EtCrtHt:l.tl ea ~ qua: in fe,& in propria menfura fimlll aon runt , ~ quod Iernper .-etemitati coexiltanr cx co p:ltet~qUl.a coexiilunr xte rnirati ranquarn menfurai mdruitibi- 1i formalirer.equiualenter anrem, &: eminenter tii: ui{ibi]j,quia ymca exifbens pr?pter (uarn mttn!tate. xquiualet p. uribus.Sc fie co:xr(l:unt rou :I: term tan_, fed non totaliter.idelb non recunduns ornnem rd· pectl101,quem arernitas habet ad inferiores menIuras , Narn ia rrtemitate,&efl ipia durauo indiuifibilis formalirer, & habet ad diuertas rneruuras inferiores.quas conriner emincuter , Er: quantum ad durationemindiuitibil2 needle dl,(l' quid quid coexiflie aremirati.roti coexiflat.Sc Iimul inter fc~

B fed non fecundum omncru refpeCl:llm) Iicut ornncs linez , qua: ducunrur l centro ad circunfercnriam indiuitibili puncto cenrri coexiitunt , fed non rub ornni rejpectu.quiafub refpe6i:u,(ub quo correlpodet vni linea! non correfpouder alreri , Et quia ralis dinerfiras Iolurn el1 diuerfiras rctpectuum non durationurn nullarn Facit lucceffionem in zter .. nitate.qnia Iucceffio non ex reipcctibus compouitur • fed ex durarionibus . Ncque obliar quod res ali{lua: (uccefiionem poflulant cflenriah rcr , quia. pottulaur illarn etlenrialirer in (ua propria men {LIra, dependenter ramen :i Iumrna inunutabilitate , ad quam vt ad {hpremam menfuram reducibilcs limt ] & illb hac rcdnctionc il1-dnLtnt,& participant modurn irnmutabilis menlu-, rarionis, & non [lib exercitio Iuccerlionis reduce-

. C tur, & procedur ab i110 principia immuzabih, licct eorurn eflenria Iirceerfiouem ill.un poliulcr , vt: cxercendarn in propria menturx.non vr exercend.] in :eLerni(J,te,licct 101 iitJvr meniura , 'it iaru fupre diximus .

Ncqflc obflar , quod refpcdu aliquarurn rerum indiuifibilium aliqua coexiffunr 11bs non ramen ccexiltunt inter 1~,Gcl1t anima iadiuifibilircr cocxillir partibus corporis,& (irnilirer Angclus.Sc duratio Angeli durationibus rernporalibus , & irnmeniiras Dei omnibus Jocis , & tam en jlla Ioca , duratioues, & partes non coexitlunr Iirnul inter {e~ ergo fitniliter erit de .eternirare - ReJP. enim, quod quando ;l.ligllod imJiuiiibile cocxilht rei diuitibili

D irnmutando rilud, & poncndo in propria diuifibiiitate, & menl[lrJ., rune manifetlum ell., quod res Was diuilibiles non extrahit a propria menfurarione, & modo exifitndi, & fie non iimul omnibus neceiiario coexifhr, atque adeo nee inter [e limn! filllt, fed poten- [uccelfille (altem fucceffione extrinfeca illas tangere> & nOll Jl11lLlI poffidere . kreraitas aurem non (olum entjtatju~ efl aliqnid indillifibile,fed eriam men(uratiue, quia men!urat: omnia {imul pOffidendo, &; tallgit ilia non yt (unt:

ill propria menfura immntata, fed vt in aCl:ione a:tl'J'l1a connorata,& contCntl. Angelus amemlien ~nlO indiuiilbili menfilrcturin flta fubfh!ltia e[( t;;lllc:n capax mutarionis , & temporis difcrcriin m~nrllrandofuasadj0!les, quia tranfitcx.vna ad,t ~ilJalJ) &. multo mOlgl S III cOt' xlH0do mutatlol11bus. .

tem... ".

I>

i t-

.tcmporalibuS:.eiUrillftds:, hoc ,eaifJT,meJilrurt·i~ . A ooncinlltill.U1.e.Qt~andL},-,~{;llfur:as'ln~Ljorcsrem.,:. .pQr~ '>i:qwa hQrj crt'"' -oaulii -e <lrtn'h Idi!C.UI",aie.rmt8S :o'Uln1.I.lDl".dJ.U)aU(}.Ilutn~:& rnenfiitarum rote tiorurm lD~G-p.:oilld.clido;illas; fi.nllil f&, irtd,iuiii~iJ i Fl1O'.do; dO! t.iner~vt--aa:llS purwt:lt:d tl"Jtflea;ando1\11:fin~& rra.,. ieundo;de·PQ{e!ltia:ad a¢l:.{lm.~; " ._ '_,". '!

. ~d p(Q.po)ttiol1esv~rocontr-adi&orias:iIllld _~BrerUam!l;!qJ ea ,:quOQ V~ rianr rerpec:t.Ul£~emlr;~ls,d(lpt!t It::illptr copula.teneri eodesr mcdo, & rn .ordjn~ade-'l,nJem,rnefllutam eodem morxn;i:l!lt'i.,.. ,ptqt-am, vt:jj;~I-,ai:l..l.r Ad.a.m dt. in ;rrnn:i.are\. £QQtr~dl¢tonadlwserit, Adam non ell in. ecer.nicate .. \~ ,,?up_oIHim.fimul v::rdicari·,fed m~ga.ri ...

'lul'LalU~C_r(l:~e- :l~lllllan'} AiCdlhcct ~'lIAdamd n0fl:D db., qu~~ racir B ; . ,I i: iam nu omo 0':: IIlJ;!r\:rmcatc'

qu94ra!inm ell) quia Adam in a!rernirare etlpe; rylpC~U_m -actt:Wpus prarerirum , quod ell con.tenrumin a;ternitacc. Q.;3ccC It negacio ferrur in copulsm efl, & itla GgLlilictL y non meuturam rempor:is .• ied a::tetlllt.atis hunt vert contraelictorise, ,qll~a tunc ncgatio cxcludir a rora re(e rnitare , &,ft~ reddirur taHa propotirio . Si vera copul a ill vna pr-op~Li[ione v~niat pro tempore, & ill alia prdJ :rcerrn.rate non,.iWJt COntraJIEtori~, lluia non rene-

tur eod~m modo copula. Czterurn Ii negano non feratnr 10 copularn , led in predica.um hcet fit repugnans alreri przdrcam , poterunt propoticiones r~pugn.ames vcrihcari relpedu a.rerniraus 1 quia. vlrtuaI1t:[_ couriner plures durarione-, , rt:pt"tl.a . quarum 1111 repugnanres ceruuni venficanrur . Et

fie is ~tel1ljtate umul [Ullt verar ina: p ropofitioues, C Petrus habet eHe) Petrus habet non LIfe) Petrus na(citllr~ Petras morirur , quia hzc omnia proco!.

. duur ab aCtione Dei,a:;tcrnaprociiueriis ternpori ... bus, q'-1~ in arerturare conrinenrur . Nee ramen valet} l-'errus habet non etl-::: in zrernirare , ergo' Y':5rus 140n habet etle , :i propotirione de.rermmo mtnuto ad properirionem nega.[iu;tm. Hac enim . regula Iolurn tenet vbr copula Ilar in ordine ad infi.luS ternporis.non ad inltans xtemitatis, vr bene norat Ferrar, 1. contra.genr. cap. 66.9. pam eli.1m. Cuius rario ell, quia inllaus xternitatis licec forroeli.rer fit diuilibile, virtualirer en muJeiplcx,quia zquiualer mLLlus duranonibus, q uas conrincr, vnde verificari p~)ten przJica:ulll infiui.arum re.pectu D vnuis duranoms,& I1Ufl alcerius , ii.de vera inrerre negarionern ab.oluram copula, (lUX cenerur in Ofdine ad roram a;~ernlcatem , ed: arguere a 1100 di-

nri()uw ad difhibutum ex part~ ipfius wpu~ puJ;i) q!.l3!: vuiuerrahrer oegatllr in propoficionc negatiua, &. parnculari-

rer veriticarnr ill arfirmanua

de rermmo infirnro . Vi·

dearur M. Bafi, I.

p.qu. q ..

articul. 1" dub. 1. &

NazJf. ibl coo-

truuMia

•

,',-,-rl,' - ~ , .

C'-I~~'~:'.)'J In(;1~).,··~ '.;

. \ ~/ •.. ~-:-=';- .,j~'i _.~t ~'!) --:':"!n~t!:J r·.uT"~ ::s DIS. P Y r·AT;f,0:,·X .. - ,,",.

, ,.' '_ ,De mmflt1.ls f.r~i1tis, dart1ttcmu.m.. ,

~ .' . '. . :._

----_.._:_.--~-----

_. ' .. "',' "" .l . -,' I. : .

~. ( ~ A R. J' I C V L V S I.

_ ,

Qy.f 11111nfot met/Jura vt(1n71ij be4tijir&?

. .

0·· . V A TV 0 R fum [entelati~ in hac parte. "' Prtma ejl ,l"~trjs.yazquez hie dlJp.u_[a~_ ;6: c. 2. qui diflinguir inter dl.li·atlonOll mrrmIecam '1ilioDj~beatltlca:, & mcn.uram ralis durationis in ordlllC ad nus. E( qurdeui durarionern dicit eire indunfibilern, & luperiorern ad durationrrn Angell: rauonem ver o illl:n[urz in ordine ad nos Ii .uuiatur menfura eo.modo.quo a philolupho definitur, efle nollrum relllpus) quia per ordisern ad illud norificarur OOlDlS.

Se( rwda jm euu« en scou in 4. difl:in&:. 49. qua:fl.

6. quod propria mentura vilionis beare ett a'UULll, quau . euam il quirur :::'UM. in merh. drlpurar, 50. [taion,6 num, 12. quia 1]00 apparer mawr irnmnrabilicas, & indiuitibiliras In vl!iOlle beara , quam lt1 rubuanua Angell.

T mitt. (em entul til: vifionem .be arificam menfura .. ri quadam peculiar: meruin a, gila: vocarur aw;rni., ras parncipara.que drlhnguirur ab 'Ella, & meniurat res ordinis diuirn habcntes , & parricipan.es inunur abrli.atem . Et hcer Diu. 1 hom. quodnb. 5· artie. 7 enam zuurn vocet ererru.a.em parncipataru, loquirur generali ratione qua ornms menIura dnranonurn pamC1pata dicicur ab a.ernirate, & prarcrnrn Ii . lit non iucccruua , ramen rpeciali modo vocat men uram vilionis beare participationern :I;[erni:a.lls, & non auum opuiculo, 36. capirc quarto, 111' articulo tertia ad primum, &: arucnlo quinto, ad pnn1um vbi illam dillmguir ab a:'110 , & terrio contra gentes) capite 6 I & Iocis alijs infra cirandis Halle Icqurtur Caprcolus in fecundo , drflinctione iecunda , gu:-dlione Iecunda , arriculo primo ~ conclufione quinra , & in quarto dittinccione , '111ad'ageliman:ma ,qlla:{hone prima) articulo p~lmo, conclu~alle recun, da I Caieranus in przfenti artrculo qumro , & vt probabiiem admicrit Ferrar tertia, conrragenres , capite [effagetTimoprimo,Nala~.hic an!cuJo>lui_nto .conrroi,e rfia re rria, M agifle r G onzalius .hic difpuranone vigdimJ. prima, leBione quarra.Molina in pr;r[cnti articulo quiuto, ditpurarione Iecuncia..

Q_:Wrl4 [ententi« ell: rnenfurari "ifionem bearificam ipfa. erernirare etienciali Dei, vocari aurern hanc zcerniratem parncipa.am non ex p3rte ipfius menfurse , quafi fit ditlincta ab zternica.e , I ed ex parte rei menfi.lrat<t:,quia viilo,qw;: en ret; meli.lra.a en parricipario qnxdam ordiniS diuini,& quia mcJuratur ab a:,crmtate 116 primario,ied {~cnndarjo. lea F crrar.loco Cit., J\1ag. Ball. hie an. 5 ,dub+,&

Aaa N:&U;lrf .

x-

'r •

: ',

J~ft.X.

< Nauarr.conrrouerfia.ar. §.primo. & Biefcas ~hic articulO. cjiiimo, "dul5ib vlid~itm:i; '&-u .~i 3."'. ~

Pro buius,'inttlligeili:ia. aJuertetld!rOl eft colligi exfcriprura , & [iF. vifionem beararu habere Iiirn-. mam irnrriutabilirarem inter- ornnes res creatas ~ hoc: enim Ienfu vocatur in (criptura iJJa vifio vita ~[ema roann; i i. Hsc iff 4ilie11l viit1',uii'"lIa) vt co~· g1l0jCilIIt te Deum verUIII, & ad Romanos (/i'Xto. Gr4- ti4 Dej totta &lC11Ja, dicimr en irn xterna non {alum! quia durabir fine fine : Wilt] hol,;_ modo eriarn vrca damnarorum totit vita a=terna, fed quia intelltCtus:no-n habet per illarn viHolwml11l:'1ta>;, bilem viam ~ fed aternam , Vndd Auguftinl1s de= cimoquinro , de Trioi.are ~ capite dccimofexto:

Fonap) in quit ; J:.;fI1l erun: voltlbilcs (Ol,I141ff11trs noJfrub nlijs tn alia eumes ; & redeuutes , led omnem Icienriam riO{h~I1Ol vno firnul conlpectutldebi ... 01t1~. Et bernardus quinto de tortlldetadone circa finem: NeqM mun tnqllit ) tim. frl1giits nriC'$ ,"ell/is fMJfrttqll.i1lj/umW1Jqu~ vebemenie: irllwdevs ali .. qlt,ltC1HH d,J1iliet} teji/let l'e i1J [uam pltltditl1!eln j col/lga Ie I1Itlgis, adulIavit, (ollj(lrmabit qur l'11itali illuis, .' 'Pel porws vnit ati illi . Videndus ell Diuus Grego .. riuus , horrnlia [eclinda In Ezechiel, cir e a finet11 vbi id col1igit ex illis verbis primo Joannis krrio : Similes ei erimtls J quia videbimJls eall1 fieUl; efl, 0& Ambwfius Jibro de bono mortis capite vlrimo, Dicus Tho mas , rertio conrragenzes , capite

6 t , & jn quarto diJtlnCi.io[}t 49. qtJa::l1iDlie Iewilda. > articulo Iecundo , (]Ha>:fhuncula tertia • Et optirne id colligirur ex his, qlla: docet prima fecunda , quzthone quinta , articulo quarto , in fecunda ratione corporis, &; ad primam, & Caicranus ibidem, quia cum beatirudo {it virirna • & [umma pe IfeB:io iutelleciuahs uarura , oporcer, quod fit indefecribilis in entitatc, alioquin Ii potlt:t ddi~er(' > polr.::th:lb·.~tcmiJeriam, & non excluderet OU1L1t:m df{ec"ttilll, ftmi Iitcr oporrct I quod id,quodvidccde Dco , itaptrfe3:2 videJ.t,guod nOD reflet ei ali quid vlterius acquircndum , quia.' Ii rcllaret in hoc cf1tt homo minus ptrfetttts • & bearus , hquidc:ro proficeret , aut dcficerer iu bearicudine , Et fie quia en vltirnus re rminus, &; perfectio fumma iutellectus creati oporrer '> quod ita perfeete videat id quod vider , quod fimul toturn videar ) & non per pa.rtes , & rueceuiones , Neqne etiarn intellectus pordl {ufpencl~re illam vlLionern, aut ab ilIa diuertcte, quia CUOllit \'il:O iummi bani ad iJ.llplet omnem capacit;ltc\n int~ IkCl:us,& voltJotatis;, & conltquenter, ita rapit ipfas potertrias, vt ne~dbl io, & tWO Jibed fc rantur in iplllUl . Itaquc i nulla caufaiiltrinfcc:!, vel extrinkca pateH ilJa vilio cdfare ,aut dcileerc > vel corrumpi. Solllm amem a Deo , J. quo primo habet dl~ poteft c,iam auferri, Geut in len,enria eo run'l,gui cent:nt ali quos in hac vita vidirte diuinam elfenriam, confl:adic fuill'eiJlis da . !atD, quodde: facto amilhunt iilaill.

Secunda CO l.l tat iuxta doC!: rin:nl1 Diui Thoma: in pt<trenti) articulo quarto, & qUill to ) D1cofuras . ~urationum wuerliticarj ~ !~C~'Uldll!ll quod du-

Pril~Fititis.

A ;raciu'ipfa.-magis, Je"Cll minus 'reamet'ah ·imnni;. tabilitatc:,.. ~ikeninltnagis iec(j~nr·~ .1InU-UNn roUiLdplinr:.ne'm, & 6(; mt'nJ,Ur<l' iptacl1: 4i~da:: v* f@;trnitati-'lJ Vbl autc.:e1t.mufabilitJ.s~ & 1ucueilioibi efcb:nin@t ;-itnitas", -fuccerllo ~n:inL multipHc~t.ern petit ~ &'l!iutllcrl.lm; Men~urare. antern pet.nmn~ rum.vel per vnicarernmagrs varJab tnen[ntas,quam. kpoGi nos roernuranc per pondera i \(el pet \1.das •

. HiJ fitppoJills , dim rernam 'lefiftl1t~'a-ttl ell} c~ .. terisprobabiliorern .Hee conclufio firht dubio efl .Diu, Thoro. Er miror vaJd¢ :£i~k:is: dub; ,1'3':. cit. ira mordicus ad hl:tHI¢'lila:-l~mt(!n1'iie;it oec..probabilem admirrat.: in. t·ia Diu. ·ThOn:tit bane noflram . Etenirn Di.u.Thol}1; :3,· C0fltfllg.

B cap. 6 t , dicit : Diuinsn: ihbfiaRliitfim cJ}e ift-iCtefi1!We~) vel magis eJJe ipjt1fJ) i£~rrnJlaAtlfl 'IIi onen «atem beatdl1J cffC its parttci:plttlDt1i aerniians , fed ell: i,.iHa-dtidne .raenfltrationis ) ficudubfl:amia diuinain reremitaM ae , ergo condnlinguitDiuum Thornam rt1eh(u" ram participate retemitiris ab ipfa :l!tel"rt1t:J:te ; Er m quodlibero IO. arricul, 4.& in +dillindione 4$1. qu:eJlionc I. arricul, 2. qtudl:ione t; ad tertium, & alijs Iccis furra citato Icmper dit:itvi:' 6uncl11 bearam etle , aut perfici aremicarisparri; cipanone > red non potcll inrelligi participario a:terniratis l1ili (it durario parncipara , &: creara , Iicut & entiras , & cfle ergo eriarn , nifi fir menIura parncipa:a , Nee valcc dicere, quod D. Tho. folum pc.llui.: bearos p arricipare .eternitatern , quod vcnricari pote II de ip!~ ztemitate etfentiali Jibi cornmurncara intrinlece non aurern dixit ha-

C bere a'ternitatt'nl participatam , gua: eft menfura creara. Sed con: ra cO:, tum quia villa beara [Jon participar :l!(t"rnitatem) niti raj one alicuius exi- 1le11ti~; & durariouis tibi propria , & hornogc , 11(;:t, & confequeurer etiarn rnenlurse , quz rali durarioni correfpondear: tum quia D. Thom.cxprcfIe dicit ll1 prima. dil1inB:. 8. quxltion. fecund.arc, fecund ad 'ecundum: lJ.ued surauntes p.~TtictPal£ in beatH mm[ plllrcs Jectmdttm plll!'~s bCt1/Q5, ergo {emit non elk vnarn O'et{lrnitarem participararn eflenrialcrn bearis cxtrin[ccam > fed mulriplicari in beatis, atgue ad eo erie quid creaturn , quod eriarn ' atfirmar hie arricul. rerrio ad primum dicens: Tn UcallS elfe plum JCIef11illflfs,QUllte1ltH !lJlIt multi paftiripan~

o tes surniteiem , 'fbi ly quatenus dicit rarioncrn qua. rc erunt plares :e[~rnitates, (eilieet, quia eruot plu· res partKipantes, non vep) accipit xtemitantes pro conacto , fie enim ineptam redderct ratio· nelll, (ci]ieet c[ie plllteS habenrcs xterniratem par~ ticipatl[}1 quatenes runt pl11re i; pa.rricipaotes, e[~ fet enim idem per idcrn .

EI proba,tur primo contra VJ.zq. qUi4 fi dLir:ltio inrnnJec:l vitionis beatific£ eft luperior,& immllLJ.~ biJwr, quam dutatio Angdi,& aIiorum xu..iternoruOl, vt fatetur Vazquez.. Ergo cria-ill menlilra.i1Ji connarura]js, & pl'Opria debet eile iuperior.Qllod enlllL nos 1'1011 iott:lligamus ill::tm , niG per ordinem

ad not1rum tempns non fa;::it quod tempus fit menlura ijljus durationis, glllJ. nos nOR co~ gnorcimus illam durationcm per reduG!:ionem ,.1)

ad '. ,t':t_ < • ..{~

',j

'III '~j_~ .. /:

:~[~~r;~

,

a~ IlOflru~ tempus t~nqllam ad aliquid perfe .... a.lU~ ,1& Iirnplicius , ('ed ranquam per aliquid irnperrecrius, & nollro modo intelhgendi accommodarius, Iicut eriam ea , que Dei Iimt coznofcimus per ordincrn, &: counorationem ad c"ea~uras, nO[1 tamen creature tunurntur , vt men: ura Del, quia m~n,lura leolper Ie habet, ~ aliquid vnifom1iu~,&; pcrtectius, ,j fit mcnrura exrrin.eca, vel laltem , vt a:qut: ptritdwIl Ii il[ meufura intrinfeca , ncutro modo crcarurz (e hauenc retpectu Dei, vel viiionis be acz • Vnue diClt j)iuus Thomas oputcul. 36. ~p. 6. \b_od Ji auqu» mudv dicerrtul' Angelus menjriwi ·te1fip~Te, qurJ rJf mcnJllt'a mows, lJc(ej}ul"io td [ore; prlrCtmwmiM1Itla, Cl bat cenuetunuer poJJilt diet ,ji tempus Ifi)IJ 1Jaberer./imm, vi ejf ~pilJIO P{ulo(o!;bi, tunc euu» te« plIS 1Ilde_rnleUler Jcquerewr If,uitm,;ed qUIa tcmpus nv .. jmipIT dilt~blt,l1nlJ rjt ,o/Jc~InHa1HtJ1 tempOfls, & &ui, n':fi Vt mm" • Et Ita concludir ~ qrlod tempus rum menforat duratiotwm ... lWleit,tI,:(1l't COIlCOltllt,ms, quod etl: non efle men inra nrnplicire (, red id , au curus connorationem, & a.!uloglarn coguotcirur duratio Allg·~li. Eadem aurern rario eft de viiione ocata , qua': vniforrnior ,eft dur atrone Angeli.

C01Jtra Scoium au.em, & Suarez probatur conch. fio , quia ;tuum t quodctl uurario rncnfurans etle Angeli dl: mulrum interim,& nunus vruforme.quii vitio bcaruica , ergononpotdll!(fe erus meuiura, (iqnidsm meruiira temper dt vniforruior menfuraco . Anreccdens contlae, quia vifia beata eleuat ipfitm Angdum ad alriorem modum operandi, & etlendi , quam lit in tuo etle naturali , reddicque ilium Dei forrncm, &: modo diuino , & fuperioris or dinis operantern , ergo irnrnurabiliori , & timpliciori modo operatur , quam zuum rnenluret , 1:.t conrinnarur, quia "i60 bearifica nullam admirtit variationcm ctiarn accidcntalem in Ip[a ratioHe viiioms quantum elt ex natura Iua , quia fernel

. pOllta in I ubiecto non poref] crelcere , aut: rnimil, neq'-le t:juantLlm ad exrcnfionern , neque quanrum ad inrenfionern , alias non ponerer in vltimo terrnino , nee bearifica-et Iutficienrer Ii aliquid .potlct amicrerc de eo > quod habet ~ vel admittere , quod non habet. ..tuum aurem admirrir aliquss variariones accidenrales in Angelo, fiue quoad rnutanoncs locales, Iiue quoad diuerfos adus , Quod vera viiio bcata admirrar nouas reuelanones extra verbum , hoc non perrinet ad ipfam ratiooem vilionis, fed ad ;l;liud genus cognitionis.

CDII!!'': quartlm vero [ententiam probamr conclu(io, quia vitio beatifica tarn in genere entitatilIO, & inquanrulU accideas durans) quam in~ genere intclligibili ~ & in quantum viuo admittere patcil aliqllam Ulutabilitatem, quam nwlo modo paten admittere :fternItas ellenrialis, & diuina) errro propria, & hOlTIogenea rnentc.ra ipfius vifiO~lis nOil po;:efl: eIlI;: a:tc:rnitas Dei in fe, red aliquid participatum ab xtertlita.te) qure fit ulcnfu~ ra orainis diuini creaci, Conrequeneia pater, g,uia iuxta diuerliutel11 immmabilitatis , & vnlior~. tnitacis varia.tur menfura., feu modus llleniuran;,

"

; .. ~ .~,

J--

, "

Artie.I.

12]5

A . di durationcrn , ergo fi durario vifionis bearifice dinar ab vniformitate , & irnrnutabilicare arer .... nirans ill infinitum] cur non poitulabit diuerlarn

. .menluram Iibi propriam , & hornogeneam , Geut. etiarn habent aliz res, gna: tum inferioris parricipauonis a Deo r Antecedens probatur, nam quantum ad efle entiranuum ilia vifio incipir de nouo quando p rimo , aliquis fit beatus , & fie accipit eire polt 111)11 efle , & Iirniliter porelt defincre fi Deus uupcndar concurfum , a. de fafto delijt in aliquibus , qui in hac vita vrderunt Deum,& ceITa.~ nit 111a vliio, vt in l-aulo , & Moyle. Similiter in efle intelhgibili , & in ratione vniouis potell: rife maier, & minor etiarn in eadem tubie cto de po~ tentia abiolura , Iicur de faCto in diuertis lubic-

B cbs vna eft maior , _tluam altera , ergo Iecundum -fe vifio habet diuerlarn immutabihtatem , [altern refpedu potentia: Del, quam habcat eternitas etIentialis , &con1equtnter poftulac diuerram menfuram . Neque eft: ratio cur ei negernus propnam aliquarn menfurarn , ~ (glum demns illi menluram inadequatam , & Iuperiorem non vero homogeneam fiquidern nOD obflauee hac parricipatione habet fuam propriam ennrarcm , & durationern , Iicut alia: creature , & roturn quod in ea intrinfecurn cit, crcarum eft, ergo debec ilh conuenire aliquahomogenea mcnfura , Iicur alijs crearuria , Nee did poeefl , quod qUIa ilia ... lito habet diuinarn ellentiam vice tpeciei inrelligibilis, debet menturari in ratione vifionis per xterni<.:1- tern diuinam , Iicur & iplum obiehum, &: [pe~

c. des,. a qua parirur , quod en Iimdamenturn Bie[cas. Nam contra eft , quia jpecics eft exrrinieca. ip£i vitioni , vtpote caura eius , aut terminus, fi eft fpecies exprdfa , nee conitituit cius durationcrn , Ec Iicer ipla eflenriadiuina in Ie meufuretur :eterrurate , ramen concurfus eius ad viiionern • ratione cuius vifio menlurari debet, rernporalis ell, & rnurabilirati fubiectus , quia aliquando incipit, & porefl definere ,& poreft ad maiorern , vel rninorem vifionem concurrere , quod rorum murabilirarem Iupponit , & Iic zalis concurlus ,men[urari debet a;ternit<1te parricipara non ctienriali , & [altern vitio , qua: e11 dteCtllS huius concurfcs efl aliquid crearurn in [c. ergo fuam ffi,enIuram creararn habere debet Iicnr , & durario-«

n uem 'lleut etiarn Verbum diuinurn fupplet rarionem perlot:la:inllUmal1itate ChriJ1:i, & camen vnio hYPol1atica non mCDfuramr ipfa :rternieate ei1'entJali,icd mei1fiIra aliqulI. creau, quia in ;:empore fa.::ta eft, vt infra ponde rabimus ,!icC( humani(a~ commUOIcetur exii1elltia diuina., fed non vt proprja~& homogcoca ipfi.led 'It fupplens p ropri am, & multo eminentiDr .

sed inqlllrEs primo, an GCllt. tempus fubieEtiuc eft in prImo mohili tantum , lieet rncJjfurJ.ciue artingat omncs mows infcriores, ita a:ter. nitas p;l.rticipaca fit in vno (libieCto) & qllod nam illud ilt _ Videtur enim. quod omaes vi!lones beatx,lieet lint diuerfa: lIHperfeelionc: coglli[ioni~, in ra.tionc tamcn d'-1l'ationis , & .;xitb:miz Junt a:~

A aa 1. qu~

que immurabiles , quia non poifuntcrcfcere, nee minui , ergo non potdt ililiguari vila) qll~ fit .?m~ nium aha.rum menlura (ecundum rnaiorem vnltor-: mitarern, & in ordlile ad porenriam ab(olutJ.l11 om-

!1eS a:que mutaripolTuot. . . , r

Nih~iommm telpond. faris probabile eift quod. <rtemitas patricipa~a rllbi~aitJ,e ell in . il~telh:ctu pcrfettiili.n1i be,a[J)I~ilicet m aUlm~ Chn(~I~ vt le,?-

tir Naza.nus vbi rupra . Ad hOI:; enUTI fultielt,quod

in eodcm gc:nere vi/ioms fit perfecnfima > & timpliciffima.,ticlIt in generc motuu ~o~us prirni 010- biJiseft men {uta ceterorum , quia nmphcror , &: vnifo[lnior,& ornnes dnratioues Ange10rum timt !tgue irnrnurabiles quantum ad incaprionern , & deiitionem.& ramen mernuranrur per durarionern Snprerni Angeli.quia eti vniformior.S; timplicror., Addendum autern en pro rolutrone radonis dttbi .. tandr , quod viiio alJnl<l Chriih eriam irnmurabi ..

lior ell: carerrs , & vniforrnior ~ in quantum vnica exilleris cornpleditur omnia, qua: diuertis vifioni-

bus alioru m heazorum videnmr,&.vltra illam non

ell alia,qutr plura .;ompJefratllr,& fimpliclOri mo-

Jo. Vnde enam in ordine ad porenuam ab£olura

Dei , extrrafecus irnmutantcrn , murabilrores iunr

aliz viliones.quam vilia anime Chnfii,noD quidern quantum ad confernarionem in eire , vel armihilarionern, led quantum ad arrlngeueiam obiedorum,

gnu alia: vli;om:s mrenores poffent de poretia ab{alma magis inreudi, & creicere ad videndu quid-

quid videt anima ChnHi, ted hue fierer per murationern, "ilia aurernanima Chrriti line vlla fi.li muratione omnia illa vidc:t)& fie dl1itnplicior,& per. fcClior ceteris , &vniformior. h luetetiJ.rn ipfa vifio Ch rif l.i pollit crefcere , ramen ill ordrnc ad

illas inferio res Iibi !10n iadiget crefcere vt illas corinear & perfectior illis fit. Si autern tieret alia perfectior quam ipf3,tunc non etier prima mentura liene rnodo.ricur eriam ii fien~t alius rnorus regularior.quarn prrmi mobilis.ille eflet rnenfura > & non rnotus primi rnobilisfed nos loquimur debac mE{ilra,vt eft de fado. Nee requirirur vt fit menlura, quod iIt cauia ceterarurn vifionum,& ab illa parcicipentur, feautficit,qtlud lit Iimplicior , & pedettiorc%tcris,vt docer Diuus T'hotn., ill prefeari articulo fexto.ad qnanurn. lit manifefleparer innofhismenJl~rjs) vt iulibra , vel vlaa , que DOU [uo;: D caure menl urarorum, fed limpliciot(!s illis ,

J I1qun es jCctmdo, vtn'un c tIa III ali:t: fo rmx fup ernaturlks men{urtntur InenCura ali qua p~rticlliati , iieut vilio beata, fi.qOli(iL:rn ClIm fint formadupernat~rales videnrnr exig{lre fpe::cialem menCuram ~ {cihcet ordmis mpernaturalis habcntem maiorttn imnllltabili.(Olt:.m, &flmplicitatem, quam fbrma: tiJturaks,flqLUctem ipJarum CiTe, & durarioumplicior tit, & vnlformior .

·ReJpolldel1lr, hlnc lllenJurarn retemitatis pard ci~at;rpe cuJiarem cile vitionis bca.tlfic.7f prOptl.c 1peclalem modum inlrtltH<tbj!irltis , quem habet 111te.r omne~ ope::ratioRcs ~ feu formas ILtpematurales ex eo erum quod b~at'ih'ca ell iLDl11Utabi1itatem W'am habet:) vt non pollit Yi1ri;ui [ccnn.Ji.jj}l diuer(as

Primee Partis.

cOgnltiones, aut Iecundum aliquod augt1lellt~m., vel decremen(llID) quod ipecrahcer conuenir ilh., rnm quia contliruit inrellectnalern creaturam i~ vlnmo rernuuo.Sc fine, & Iumma beanrudine.qua non poreft ampiius proficere , nee d~fic~re : t~ quia v rder res in verbo,& mediante eiientia dlUlOll tanquarn fpeeic,& Iic ex hac parte ~mrnc:dJate C?~N iuugitur a!temicati, Ca?lq:!le alrion modo plr~lcl~ p .. t , Relique aurern tor~l1x lupemarurales. enarn 11 dentur per modllm habitus, & permanenne J [u'" bieCb;- tum 0]:.I.I0n rnurabiliran , rum in eflendo ~ turn 1Il operando . Confiderari enim poflunr in duplici Il aru, rcrlicet in Iiaru imperfecto, & viOJ: [e" cundurn quem rrahunrur ad modum irnperfedum

B ipfius (ubic:ti:i,& amiflibilirer Iimr in eo, & fie rnsIurantur meniura ornnino murabili, & temporal] • Nam vt dicit Diuus Thomas, fecunda Iecunde,

·quftionc vigdlimaqu2.rta, articulo feprimo : De 1'/tIWne Cham ails lIi& ell , vt pnffit t1f1gel i, & cOIifeqUetltl1r mutari ,& articulo 1 I inquir : Q.t:!t! tie r alloue JVf1n4 ejl,qu~dfit 111 jubletlo amij]ibiluCf qtMndo 11011 replet tomm -.,_" pOWlliaIU(I!tIIIJtdltcth. Charitas aurern via: non re .. plet toi am potentialiratem fubicB:j , quia non fernpet adu tertu r in Deuai.ficur m patrla, & fIe in Ih-

tu via: habet arnnfibilitatern J & mutabiliratern ratione ralis Ilatus, & ira inmenfurando deprimirur adrnodum rnutabilitatis ipfius fubiecti , Neque eft inconueniens, quod aliqua forma de Ie petac men.furam aliquam !iIpt rion.:m,& ramen ex aliquo im-

pe rfe8:o llatu,in quo inuenirur menluretur menfnramferio ri, ij en t arum a rational is , & operariones

C eius lpitituaks de re menfurari poflimt meuturs Ipirituali in Itaru (epararionis.Sc ramen in Ilatu informacionis corporis mentiirantur tempo re , quia ipia informano aDlIIl;E habet cauras omnino murabilc~)& rubicctas rernpori , in meniurando aurern ail quam torrnam , & operariones eius non Iolum atrendirur ipia iubflanria Iormr in {e,fccl criarn informatio ems, & caula: durarionis, ac operationis eius,qli:l! 11 mucabilcslunt J & dependences a rnctu ternporah.ihb hoc Itaru memuranrur tempore.

GM(?Yum torme (upemarurales in flatu perfedo, & recundu D1 (e reddunrur indepcndentes :i rempore)& 11abet1t durarionem , & meniuram ad 010" dum £Ql,& a rnulris .. ocarur fpeciaJiter illa menfu, ra non a:uum,Jed modus <I:l!i,iddl :1:uum filpCrnatll~ rak.cuius irnmurabiliras Ie habe~ ad modum :1:ui,

co guod importat imn llltabilitatem in eift:. cum mutabilitare in operari, quod ell proprium ;eni ., N am gratia, & virmtes, h:,l.bituales extra vi am im~ mutabIliter perieuerat in [uo eflc,fcd tamenin fua operarione admittunt diuerfos aaus ex parte qui~ dem inteUe8:us,qilia cognitio extra verbUIll etiifi {It iupernaruralis fit 1ecuncium diuerias iJlumina~ '!iones, & reudationcs , ex parte autem volumatis eliciL~ntur diuer{i aCtus ab ip{is virtutibLls . so~a chantas magis conformatur viiioni beata: , qUia d1 aaus llt'ceHarios, & irnLDurabilis, kclhoc [alliin habet reft'tdu obiecri ~rimarij,quodefl: Deus dare vifus,reipeCiu aUeem obm:ti iecundarij, idefi ,reaturam Hbere fcrtur non minus qu:unip{c De[lS >

tiberc

A

:Dj[p.X.

~ibefe amae ~re~ttlras_ V nde ex hac parte. admittit murabilirarern, quam non admittit VlI10 beara , etia-n refpe€:i;u creaturarurn (]LJas vider in verba _ Er ita omnes iftJ: ope rat jones virtunun mernuranturtempore ducrero , ficut in flatu VIa: tempore com01uni •.

De miofIC 'J)'t'(Uf,~!ieiJ maier poifec e{fe dirficulras

aJ.1 meufurcmr alriori rnenfiira , quam alise tQrlI1J.: fupernaturales , vel ficut vitio beara , eo quod immediate tangit ipiarn diuinam perionam , cui vl1i~

tur , & fie magis appropinquat ad arernitatis Olenfuram. Refp. quod gratia vnionis ex lila ratione ell: permaneutior , &immutabilior, quam gratia, & formre Iupernaturales. Vnde videtur menturari eadern mcnfura zternitatis participant, Iicur vili'o beata , Sumirur hoc ex D. Thorn 3'P.q. 50. art. 2. rbi.inquir: ~dgra!il1Vl1iottis, per q!lam dilJalil<1s vlli-

14 eft [arlit eXfui ratione fjl magis per mt1nens) qJtta oJ'lli .. 1Ultur Ild VniOfIS11J pflJrml1Iem, qJlamgratia 4Mplwnis, qu,j; ~df1w!1j> tid 111Ilollell1 plfeftllaiem. Et in 3. dift. 3 1. q. 1-.

art. I. inquir : Q!!_od illIlIlIItabililas buills W1Wllis [amutu

ex parte Dei, qui (fltn,{tt immutahili, ei q~od pe1:fe~le jibi tonill11{:hlli! ejt ill (ommutabiitlalCln rr,;;ftat, VI Ji:tlicet 1111- 11!!ltabtliter ci ",dh&TM. Et ratio en ,quia lfl:a vnio •

ita eft immediate a Deo, quod a nullo agente crea-

to fieri porefl , aut rolli , magis edam muncdiate coniungir Deo , quam quzlibet alia vnio, & ira aldoris ordinis dl:,& contequeuter acrualior,S:; lim~ plicior , & dere imrnurabilior , ergo petit menfuram magis coruunet:i ipfi Deo , & zternitari , qua-

lis dl: arernitas psrricipara , vrpote fuper omuem

murabilicacern creaturarum eleuaram. C

Nee Wlttll :r:terruta!:c etlentiah immediate menIuratur ~ licet durario 1111US humaniratis fit ipia duratio Dei ,'icu[ exiltenria humaniratis eft exitleu-

t.ia dillina,& nor, creara in Ientencia D' Thorn.cxiHcn~ia autern &: duratio idem Iunt, Sed reip. qnod

ipia duratio & exii1entia in (e non cfl: propria ip-=,

iius ~um:llliutis, [i:d Iupplens propriarn , & cum

fit diuina , non mirum , quod memurctur d1itrttia", Il~ternii:.a[e if! Ie, led vr communicata in tempore; porerat rolli a Deo ab humanirate , & in ccepit ef ...

fc de fado, & hec dl ip[a vnio , qlla: bane cornmul~icationem in tempore pomr, & tal is vnio, feu duratio, vr corarnumcata menlurarur meniura creara,

Nee ovflar, quod ill a vnio potelt (iibctie muracioni ezrrinrece, tum ex parte agenris , quia potell a. Dea poni > & tolJi in tempore ~ tum ex parte IubieB:i, quia porefi de 11 rui, vel aunihilari ill natura af1utnpca,& cookquenter potd! deJinere ipfa vnio qu~:italilubieao dependet. Tum dcniqnc) qU1a compaciwr ifta voio cum mutahilirace operatio-" Bum ~ qu:!: exercentur jn natura alfumpta, ergo nlt:nfiuabitur zuo, vel ad modum reui' quod O1en~ furat remimmutabilc:m in lubfiantia, & Ulutabi-

]em in Qpeia.tione. ReJP. QlOd propter h~c vnio. hypofia.tica 11011 mcn[lIratur ip(a a:tcmirare dfen~ naJi immediate, [leut diximus de vifione beata, quia.compiuirut aliq~am murationcm [altern. ex-,

I ninJeeam, & per accIdens ,quam non cOn1patltur :er:crnicas dF;nciaLis) &: oporttt, quod tali duratio~

•

Artie, I.

. i

ni, vr creare , & mutabiii , hOll1ogenea aliqua menfura creara correipondear . ~ on ramen tollitur , -quod rncnturerur zre.uirare participara ) ficlIt viiio beara, & Iu IT1t 11 ~lorja:, quia ctiarn ifra poC.,. runt tales mutationes cxcriniecas habere) v I ex fiupenfione (OIlCur!US diuini , ~·d ex d-ficicntia lU9 biecri.fi anmbuarccur a Deo , &ideo rnen.urautur a:ttrnttaLt:1l1 pamoja.a , qux tolum iltas murationes extrintc; as comp:alltllr, Qllod vero dicirur de rnurabilitare o_pe:ratinlll!n1, Kdp, vnionern hypoltaricarn non die raLiict:u:,& principium tahum operarionurn , rd cuirn pertmet ad narurarn , quz efl radix,& pnucipiurn operandi.non hypoflafirn,

quz (olurn ell rer]J11l1US nature .iEuum aurcm menIurat (ubnamiam imrnurabilem, qua: eft principiii, & radix operarionum mutahilium.ej, natura.

O~ijt:les conrradicta , Narn Din. Thorn. in 4. difL49. qU.I .arric.r. I.1ua:llione 3· in corpore probat.quod viGo beara , nequc rneruurarur tempore, neqlle in Ilanti temporis.neque XlIO, &inquit quod propria menfura eius en ip{a a'ternicas, ergo faho nos dicirnus rnenfurari zrernitate participata.Ka .. tione etiam probatur non pone menturari ali qua rnenlura Iupra OE'llLlm : rum quia vifio gioria: non efl vniforrnior.quarn Iubllantia Angeli, quia non immutabilior.alioquin deberet tHe ornnino iudefeB:ibilis , & carere potentia ad non efie , Vi: eflet imrnutabilior ,quam fubl1amia Angeli, tum etiam quia vifio beara efi accidens , & ex naturafuarmperfectior ,quam Iubflanria Angeli.cui inhseret , &

de fe ilia vifio ell rnurabilis ab incrirueco , cum fit .crearura.Sc folum permanurenemiarn Dei conferuatur in efle . Et COnfiT1tM. quia vitio-Pauli in via

fuir eiutdem (peeiei cum ea.quam modo habet, &. ramen illafuit Iubiecta murationi, quia defijr ene, ergo ex tua Ipecie viiio bcata non perir tummam illarn immurabilitarem (upra zuurn , quia Ialrem per accidens rubei] rnutationi , Ii.bflanria autern Angeli, qua': men.uramr zuo.nec per accidens po":

re ll rmrnutari . .

Re(palldelfJr. Ad authoritatem Diu. Tho. Quod loquitur de zrernitare parricipataj ~r e~n[l:ac ex eodern loco Iolurrone ad tertium.vbi inquir ; Qm£/. £U'ntitas non efl commtJtlJcauilis bemuu , r~tl- qUM: [ii eius men/ill·a ad.cqu4tt1.,wl alicwru ,quad tIllpla eft, putdl ta-

D mm Tmnitlt communicari Jecundum 'fua1Jd~m parfwpatidalie ,',) tit Jieut h()m~ fit parllC~ps diuilh£ nperali anis iu T'lden o Deum.ita fit parlicepr'&tef1lill1tzr,qua dil!illa o[ETJ1tie menIura/fit. Vbi clare Diu, Thorn. docer , vifionem bcatam twn men(urari ip{a xternitai:e drellti;\li~ {eda:temitateparticipara. Ad ranonem rerpondctur, quod Ifiiio beata ell im;r.utabIlior, quam duratio [llbilamix Ange!i,qul: mHuramr <'Cu'o,quia licerconucniat cum iJI:t,quia vtraque caret potentia phifica ad non eHe,iw~t n:)11 carear potentiA 10 .. gica,Ceu obieCtiua,qll1a poten annihilari:i Deo:fuperat ramenvifio bcara tubfbmialem durationem Angeli) quia. yilio beataeH minus capax accidcn" tall!> mutarionis,& immedia(~ co·otungitintelle8:ii ipfi Deo) quod llon facit dur:lci6 Al\geli:. ,Ee lice I:' vitio btata lit acciden~ & in ratione entis dicatut

inferior

B

~refr.X.

inferior ipfa (nbflaotia Angeli,tamenin rnenfaratione.Sc vriiforrnirare eit {implicior)guam iublta..'ltia A.ngdi, inqnanrum ell acci.de[~~.or~inis diuin] immediate coniullgcns Dco,& ideo 1ll [rnrnurabj-, lirace.& vnifonniure magis (equirur iLIum principium. ~ £l.uo paorcicipil.tuf, & de~iltatnr, qU~f1l: tui lilbidi:l, III quo rwplwr,. '{ode non deprimirur ad conditiooes tui lubjedi. fed magis cleuar illud ad modurn operandi Iirpra fe _ Et rlcet ex natura Iua lit rnutabilis logic2 ,& relllCtta Dei porcntis annihilate ilIa[}'], ficur qualibet alia creatura , ta~ men [uperiori modo prx e~teris crearuris participse iOlmut~bj1itate[]] Dei,& coniungir inrdktl:um 1lJj)& fie (pecialem pra: ceteris menturam petit.

.Ad CQtifintf41iont11l rcjjxmdetur _ Quod vifio Pauli lieet quantum ad Ipeciem fuerie emCdem rationis cum v.i.uone beat a .quam modo habet, non tame a quanrusn ad Iiarurn, & modurn durarionis.quia no tult dara per modum Itarus pert~Et:ij & permanentis, led per modem tran(euntis,& non tollentis Ila(urn viz. Et fie ratione Ltatus fub-ieaa Iuit mutabilinri. No saute locuti (t;ml1s de vifione beaut in Liw Haw cormaruraii.Sc perfe ... 'to. Vel Iecundo i1l.]. vifio P auli murara fuir per diuinasn potetiaffi, lieu!: eriam murare potdl aiodo, & dettrm:ce vniones , I.)lI:r' fuur in patria , Sed ramen Diu. Tnorn. priori Iolutioni videtur adherere , quia illam vitionern rnunerat inre r prophetiJs,& Old modum propheL~<e dicir fllitle dati, qllatCllllS fuic per modfl rranfeunris.vt docer 2.~. qu~J1.l75. ar'tic, 3 . ad {ccundum. Iraque 'I'i{io bcata ex fuo conaturali gene_re, & Ita- . tu immutabihor efl quam iLlbJl:~ntia Angeli, quJt e·>( gwen [uo, & connarurali ltam accidencales rnurariones admirrir.non autem viiio beata , Iicer ,~ua tuum counaturalern £l:atllm delinar , & tran{eat,r~cut etiam (ubflantia Angeli potei] delinere {i Deus voluerir illarn annihib.re .

ARTICVLVS II.

f2I!.od fit i£uum & .11 quo fit ?

rT1 Res dirriculrares circa zuum fe oflerunt . Pri.-

1 mn vcrum excludat omncm fucceuionem inrrnuecam , & quomodo habeat larirudinem , & qllanricarem meniurahilem , Cum fit mdiUlubilis • sectwIia an iUi conueniat ratio raenlurz , Tertl4 an {it filum a;uum tamum,& in quo 1Ubie6to fit.

PRIMA DIFFICVLT AS.

'Aliquorum fententia fnir , xlIurn formalirer

!labere ahquam.luCCeJu.onem.Ad quod ex": ptcaLum dlHinguebaot dllplic'!tn Cucceffionem. . Vnam qu.t: en CUID vanariouc,& muratione parriii . (Uccedt:l1tJUlU, iicm vidtIDIlS in aqua fiuuij, & 111 partibus motus con:lDui. Allam fine mllcatione;

. rartlum"ed percootinuam emanariontm vnius,& Cluidem reI aballO, fi~utlux continua: ernanata {Ol~) . fine lllU~ione panium. Cum ergo ~UDl

,

Prim.e Parris .

A perrinear ad menfuram rerUI1I incorruptibilium , • ficut tum (ubtianue Ang-;:l!cx,& corpora cceielha, & corpora glorioJ a. dicunt , quod includir tucc:e{:'; fionern non primo modo, led Iecundo , qus.enus eJfe,ieu durario ittarurn rerum continue cmanaz a. Dco , Hanc fenrentiarn rete rt S. Thorn.in plxlen.

ti art:).& quodlib. 10. an.-+-& in 2.dil1.1 g.l. art. I. eJ.lTIt}ut iecutus eft D.Bonau.illz.diI1.2. art. I .q. j. & probabilern repurari J Scoro , 8£ H.lth. docer Suarez ill rnerh.ditp.j o. iett.6. Er prsecipuum tundarnenrum viderur cJle,guia non patella nobis inte1ligi. quomodo aliqua duratio creaza > qUit fid Dco in rempore,& couteruatur iuxta iptius voluntatern (it ornnino indiuitibilis.ira quod non habcat

B aliquam larirudinem quanriracis.S; aliquani rationem prions , & pofl:erioris.llne laritudine autern quanriracis non dacur ahquid menrurabile , neque ali qua rneniura.quia in prefen.i tolum agl[llLlS de rnenfura quancirans , non pcrfectionis , quantltas antern non t'ot~1l: illtdligi fine diuitibilirare , nee diuifibiliras durationis line aliqua ratione priorjs~ - &: pone rioris.feu tutu 1'1,& prarcr iti .

Ntbilomi,ws dicendurn dl:, quod zuurn nihil in~ cludir fo rmalirer de Iuccetiione.hcer includar ql:ariratern virtualern ratione pe rmancnrie , Ita tentid) Thorn.in ~ .dilt, !.q. r .arr r.quodlib. [0 .ciraro, &; in pr~Itnri art 5. Arquc ira dicendum efl,quod CiflLllll inrrinlcce,& formalirer nullam habet lucccfIionern prio ris,& pofl:erions bene ramen 'l'inualitcr.& aquiualearer , irno & exrrinlece poref] habere {uccdiiomern (ecundum atfillenriam ad res:

C Iirccclliuas . Pro emus intelligencia notandum ell, quod. nomine aui intelligimus in prxfenti menillra durarionis rerum iucorruptibilium , iicur nomine: tempo-is intelligicur rnenlura motus , & rerum murabilium.oc nomine erernitaris men! ura ulmmi, & iucornnuuabilis efie.~ 1n rebus ergo incorruptibihbus non darur quanciras dura.ionis penes va. riarionern pOlrrIUm,& (ircccffionern deranouis Pl~urita: ,& fUtura:,red folum inuenirur quantiras vrr .. ruahsJqlld: clt idern.quod perrnanenria ill t:JJ"e pe r .. manenna enim in eadem iimpliCl,& vnica durariouc .~quilla.ler rnultis parribus trarueunnbus, qUibu.s extendirur durario moms, & ret rnurauihs . Arque ira D Thorn auigna: pro mareria menfuranilr m-

D durarionibus Angelicis ipfam perrnanennam, vt in

z . {:;ment. citato rolutione ad 5& in I .dift, 19· <J.5. art. r. in fine corporis , Er rauo ~ll:,quia. vbi datur perman entia dnrationis OIJn trantit illa dura.tio quancumcumque vnica , & Iimplex tran.euute in .. Itanri, vel tempore, ergo durar vlrra inttans remporis.nec ceflac durare ceflanre iuHari, vul tempore,e rgo nabet larirudiaem durandi, ntc contl:rm .. gitur ad indiuifibilitacem infhmis tl:mporis, Gqui. dem tranfelll1tc in!hl~~i,non tr.lnm illa durario. £t licet hoc habeat etfdhue a Deo conlerU3J.lCC rem)Jl e(fc, formalirer tamen id habet ex imriri(eca !iffl~ plicitate,·& indiuifibili,are proprixformx, fiwt .etiam tempus habet concinuatioDtm,& quanc!(at~ fuece1fiuam dura:ionis a Deo conleruanre dicdi4 I ueied tamen formaliter ex ip{a natura. mo[Ll,S ba~

: bet

A~- ,.., II -.: rtrc. .i.:

'~F (~~Cf~m,-~ exrenfionem- ~i1quantum"p'a:'S ' A .• mins, &. ~in(dem dur.ation1s,led'rerp.etiu diuerfa ..

j"I"Jtt}l\,;t.l}ti. CCtQfU[lgtc].lt.t:utn parte turura, & iIC tir· rum, ideoque non eft iuccenio iiurruueca inqcalr- .

. eXWJ:lUa- pat"tjUJ.JHt,tcJX<ient1um, & crameunnurn . , bet durarione.fed rolurn exrrrn.cc a, ·&rtlpl;:Ct.tt.:a. ,

C~t~nl,l~q.a:'lltQnur a W[) ahqu3 magis eft limplex, Si.nnirer.f AHgfflus, ql~dlUnc, d1- anruhuaremr a.

~ 9.Wjfi~ts..t[i. inditu.!ibtli~aS>l1±anO[lfit.(ra.uJiens) [)eo~.&jremm rcproducer ctur idern. numero, di ..

feci ?.;Ii(lJ.:anb~;: t.a.ototni1gi<Lpcr Ie )&imt1flil;;c:: cerecur ilia durario mrerrupra , &. de nouo conti-

hahetjijritudineo:J1,:~quaDtil:atem propeiam dura."Ei.ll~Jxaper mu.anoucn.a Deo racrarn , I~~ .n ab ipfa

tioum~,:'ltdm:atio_dt. :£~enimlatitudos&extenfio fubfiantla. Angeli inrrmtece pcttuiara,n , Ter. .. o

durationis per it: prirno Ialuarur in hoc.quod dura- dawr:in.Angelo tucceflio exrrrrueca ')~l:OC:S olJdiet'l. ...

rio 1l0Jl crameac J I~J permanent vlrrainftans roo- tiam ad r~s iuecetliuas , & tcmporak.s, lrcer t rum

mentancum > nam-Iiocipfo non eft indiuifibilicer Ange.t,u3 ~Illua" enticate, &. permaner.a He Iimplcx ,

dt~ans)ed vhra iU<bWiibile,& confequenter habet & mdiuifibrhs, tarneu in eo exiilendo rebus tern ..

b.icud!utm,.& exeenfioaern in.non rranfeundo.Ied por~,h~er trau.eunnbu, neceflano debet expectare

~"l)til)ua..udope(Ulalle,utiam, Qnando autern du- potmonem tahum rerum in fe , vt ponit illis coe-

ratio. ~pJadl: fimp;k€x, .&. 'mica ~ & fie permanet B xiilere, in.quo Ionge differt aba:ternitate , quia e-

fine parzibus [I.lcoeli.kt}tjbll.$,_ma~is proprie , & ab . ~erni[as~ ira ell: _firnplex, & in~uifibIlIS, quodeft

illtrll~reco conrinuac pennaneriarn , quia magis eft Infinira in menfurando uonper numeracioneui.fed

eadem, tempus auremporius habet deficieuuama . ftrnpJlci modo continendo omnes differenoas du-

durarioue, quia non eade sn durario pennaner, rea ·racionum,& dt caufa illarum immiuabiti , &loru-

de vila parte traruic ad ali am pereunre vna, &. tire- uifibih modo ex parte iui, cum immediate menfu-

cedeute alia. Quare minus habet exrenfionis.qua- ret adronemdiuinam irnmursbilem a qua ornnes

tum ad permaneneiarn duration is, Iicet plus habeat caulantur • .f.uum autern nihil hurum habet ret-

q_uannlll1 ad diuitibiliracem . Er ita dixit D. Thorn. pettu rerum temporalium , vnde ad coexiltendum

in 2. Ientent. ciratus: Quod emms dtuJjio drn'Hiams 4," illis debet expect are earum rranlirum , & aduen-

(idit ex motu per querr, fit Jim~llio prwris,a poflerior.iJ,quia HIm, & ric in coexiflendo cxcrin: ece illis aliquam

J.;iri!UlfIIC Ji"cc811]1le partium in tempore confilrgit la/ituda diuiiibiliratem, & fucceuiouern habet, non ex par-

diuifib]\is dnrariouis .. te {ui, fed ex parte aiterius extrcmi,ttu cue \litlL,&

Ex his.ergo manifefi6 deducitnr menfurarn du- applicatiorus ad ilJud.

rarionis Aagelice , qua: efl: aruum in Ii.: incrimece Vndt ioluirur fundamenrum oppootum (upra.

non componi ex parte prezerira, aurfurura , quod allarum . D1ClmUS enim,gl,Qd durario bene POlcJt

eft intrintece habere: Iircceffionem.hene ramen ex- etle Iimplex, & indiuitibilis.Sc rota (imul quanrum

trinfece potle futuro, & przterito cocxrflere , Ere- C ~ad idenncatern, ita quod fir omnino eadem non per

nim permanenria iu durarione ell firnplex , & \'ItIi- numeranonern , & rucceffioncm pa;'uum, fed per

ca. in Angelo non aurem per numerarionern conri- ornnimodam entitatern , & LJ,U1tll drcirur nabere

nuatnr, quia. non datur vna pars rranlieus , & alia quanricacem vi rraaluer tum ratione pc rmaneutie,

aduenicns 1 Iiquidem eft incorruptibihs, & caret quia non permant:( tanturn per vnum mflans tern-

partibus, nee perfectionern Iuarn acquirir paula"poris)lcd permanet bene nurne ranone.Sc mutacio

tim, Gem res corruptib.Jes , & gener~bi[es, C rgo . ne tantum quantum tempus permanet per nume-

oporrer , quod pennaneuna.eius if) etle fit mdiuili- rationcrn , & tucceiuonem .aur eriam vltra : turn

bilis, & fimpic:x quantum ad idcnritarern rei dura- eriam.quia porelt coexiiiere rebus diuiribilrbus.Sc

tis in cn~. Ergo idenritas durarionis non compo- in. it: Iimplex, & vuica exiflens mulris rnurarioni-

nirur ex aliqua {ucceJ1ionc, &; nuuieratioue , ua bus a:quiuakr. Qucd vera conteruerur a Dco co-

quod fit identiras per eonnnuationem.ec numera- tinuo,non arguit murabilirarern Iecundum prius,

rionern partium.ex quibus conitar, led per Iirnp li- & potterius in re come ruara.ted omnimodarn iae-

cirarern eiuldern duratioms , ntarern, fiCllt eadem Ill" poretl couternari llurni-

~d vera pottit habere exrrinfecam (uccefiionc, D nolo nnmobihrer pcrIeueraute Deus aurern CQn-

Jecl3rarur detignaudo modos.quibus idporefl in- Ieruar Angdul11 immobili mod?. .

relligi. Er prima potell: inrelligi (ucceuio priuaci- J1dhuc ramen obijcies : qHIl indurarione Angell

ua in Angelo interefle.Sc non cHe,& e conrra , nam vere, & proprie potei] inneniri pr.eterirum , &

hoc ipio quod creati Iunt i Dco in tempore, rnrel- pra::l~ns in ordine ad DC"u1'l1 creaurern.S; (I-.n[erua-

gitur pr<fceftifle non eile lllorum,& poad habuitle tem,er~o,&c Amccederu proba.ur . '1' l1l11 qUIa Ii

eO'e poll: no efle.atqne adeo fuit prius, & poflerius modo crearetur VIlUS AtJgdu~ de nouo 11k mirius

Iecnndurn ene, & non efle , Et idem en fi Angelus durauer.quam Angeli.qui ab iuiuo cre an iunt , 11-

annihilarcrur, & luccederct non eile poll dfe . Se- {pidell1 lEi plus durauerum,<.{lllJ nhdro <limo;: qu, m

cundo pereLl: inucniri ardo prioris, & pullerloris ilte crcaretllrde nOLlO,era[ vt:nlJn dicere, quod'!;li

jnter duratiom:m vnius Angell J & alterills, iicur fi Angeli habebam eHi:, & non ilb.:, lcd dlLd plus~

Deus creatTet modo vnUffi Angdull1, illi qui c !'eari quod Illi Angeli dllrallcrunt non eft modo pta-oeM

funt ab initio priores dfmt inciuratlOlll!,guall1 db, iIh Angelo,!ed pr;:eccriwm reJpedu l!1ill~Jerg[' da-

ficllC de faaoc()nringi( in arl]ITlabU5, q<..:x diuerijs turpr<tccricufll rclpettu dur.ano'lis Angel!. TLffi

temponous crcanrurJ &. vna pra:c::dit al(cr<lm du- etiam) quia modo ell verum dicere, quod PI ilna

, t, ! .. tlJllt; ~ed ha:c pra:ceden.tiil non tit rt;jf)t;;:ttu creatlo Augdl eO: pra:tcrital& (.oglcruatio cti pr~~ .

i fens)

l.;:: .

•

~ : I

\ "

[ent>,& :1nfiihihtib;;~·ihrhur"bafunur~&C0b.1rti; . A !mc verificatm relpdtti eiuidtm duratioi}is~ r I'Irgo' iuduratiQliie Angeli dsrur pr:af [I:illi~ prarte.riwm;;~· .

!lltUrum. Antt:ced.conlbt,q·lia,modonon elbcreas

Eio A[J~c]j fiqnidem nanc .nou ·1!t:aFlut .de~ntll~.eHd adefie~, & ramen defide etl )-. -quod tuit!!) re at'll'S :I.U il1irio, . Qlo·d erianrde p t'x(erui cenferuesucmanis fdhnh eft ",quia nunc exifht Ailgd~s { Similiter:!i

en:tt anruhalandus, id dfet.fururum, ql!i;o'modu no n'JuUlilamr ~·&pol~eJ annihil aretur.; .,. j "c, ',,' :

, C,m~fl1ltU. priniu;. ~ja iil'IJoclofieretanoi0,ila~

tio All'ge1i cora duratio- eius reddererur pra:e.ellira.~~

'!ni z verum c11et dil;Cf.I:.: nunc non d~ Angelus.:; .~ aliuuando fllit,~rgl? etiam modo a.l.iquid:d~ duu": fiO:l~e Aagc Ii efl pr:llOCr1mU1, fiquiciew'inIljtriLarie>. B fi modo fierer, Il(j)ntwll~cr: id, quodhn(;lilq.uccilI-;

r "Cut Angehis., red fo~mdllr;:uipoe01. pra:;l,eru:em ~

erg,) tarn' prxteritumdUd, quod.llw:nLqru:,du~ rauir Angelus modUJumcxiit.lt.,qtlarriJiannihiLlc'"

tetllr~ ... :-~'~;~_'. _,".J .~-~-.-.

CaIljirm,[t; jCt'tJlJdQ ,.0000i:::.AngelllE .quando prime creams efl.: ,nOll habuit rnnc.iduracioncm j. ~1tlJ.m habet modo,. ahoquin pra:lensilli cfler runconuus (jus durario , quaui Icmper .habi mrnsdl: a 1):JO;& fie rieur (lim: luppoiita;;lHs e.x.iJh'mi:'L· de :prxknti Ill'cdiC erar exill'cre , .IKe potemt iimul non etlt: jtJ non poce rat nO<1 rururus eire, quia iam habcbac rr~(c1ilC fumritioneln,crgo exti.ll-ipDlirione, quo d ~n non potdi non tunnus elfe,&ik dl'tt in annihilabilis •

p.eJpollJewrnepndo anteccdens , Ad primarn probar.rctjr.Quod in IHo caiu Augc) us ruodo c [(::<1.- .C ~U5 nunus dllralf~tlquam ali) durations extrmteca,

t>.[ quafi negarius non tormalitc r, & poiitn.c , idett liuOUltu mad idcnrira.em.tamen eadem, & ram re.

cens ell duratio Augeli creaci ab initio I fic!: r Au-

geli modo creari, fed qUJntum ad coexiiientiarnad alias durarioucs, &. res [lOU coexilht dm mulris , ~)uam Angelus anriquus , & In hoc admictitur (ucI.:CHio, Ied etl ex.rinreca , & Iecundum coexrltenri.I

ad alia.non .ecundnm imrnutatiouern internam .• ,J J({!wd;t:n fTO{;,;t. Iimiiircr dicirur, quod creauo pra::t<:rita,& Lon (eruario prx(ens non ponunt aliquam intrinic.;am mut~tion~m,& variarionc.n in ipta flU'" ratione Angeli, fed lolurn ahquam exrrinfecam denominariontm, vel cuexiltentiam ad alta: eo (f'lod licer eadem prorfus duratio lit,yu'i tunc crea-

ta dh& q lla: modo can [e ru atn r .tamen tunc. habuit denominarionem rranfcundi de non eile ad eJ1e, '~am L1~odo lJ'3n babet. Et fill1iliter annibilacio diI<:itur fLitura.no quia expca<:~ur J.liqll:l. dnrario ~ vel !_Jars dur8.tionis 'ill;!: annihi1:mda itt; [cd quia ina)

\]U~ modo eft poteH 1 D~o will quando voluerit,&

!J.er coexiHemial!1 ad tempus,in quo tolletur, dici~

tur futura lecundum extrmlccam co-exifl:emiam.

.Ad pl'ill:4m (wJn1l:HiofUnn rcJpol1dem. Quod ta8:a afiaihilanone duratio Angeli dicitur pr:t[edta prt~ t_erit:iol1c negatil!a, quia toHit tIle, quod erat i: <eieRs,noLl :.l.urem gllia duratio ip:a varietur p~r fUCA (.effiomm de vtla partein aliam. Er ip(a annihilaotlQ tollendI:) d.urarionem p ra;[cnteBl I tollit e a.n~

PriinreJ?it;tl:is.

.r,

d~mmetrlurftrirmem,qU2:"modo )6tiB 1*'~ eadem erarabiniti(j,ru£,crea~io.pjsivmlf iU~ptxnA d II r a:cio_Agg.:: il de Ie :filffic i e ns; ·er,;j.(; 1c.!XiH~rt~eciam nunc .[e(!ll~li,jumic;mde.m 'idcntit.irem;im;ri[l'H:caI}l ') [edIL1Ula. hoc habetdependeater a LDe<Y;.td:u~ ek: .flll piljone.·.co~tlrti.lS' diU.il1'i·pot.l:l tt; ili{l dMa:riocq3!l;fi -ah.ex .. crinteco tolli', &c~n(pqhemer eius lCo.h~fle.:i. cia.ad :ali"';i~ <Gunlti.nres ~'C)~I:t re~ro:renn ~Q~l1ni;.;

hi!a~o, ";'" .':" .;. ' .. " .,_ ', ... " ... _ .. '

. -.~foGI.mddmcDrifrrm'.-tt(p:, Ql0d 'durano Angeli eo ipio.qu6dcreatu s ·eA: haber'roram dura'l:!tooelU pia:: r e otis, & tlltU r j .. qi-iaht:fl tn'.1d.weiltitar~""\:lrit.tin ... f<:t-acriex parte (tli;led qui:a,lihGil:abi~ ocpt'nd!!Jitet a De o.rdeo potdl.a.mtihHalJittItQndocunl.q.u~ Deu s voluerrt ~.& liter ex jilppbjiti6~~;gril6d darur concurJu~ diuinus nonpoffir ·a:nni!>i.FJan,fco· tlGefl~, ea .. men illa. iuppofitio poteft;'t~lIi' perfulp(:!1i1o[lern dunrri concurfirs j ideo non fequitur, "'laM non {it annmnanilrs ex-eo qliod- durano eius fit inditiWbi"l1:;j& iimp-Iex quantum ad:jdentitatem.imrjllkdm rerpeitu pndcnris,& futuri , &-ctlinlcunlfjue alrenus.duration is.cui po lut coexiltere .:Vnd2 ex Iup ... · poiirione hUlUS idenricaris.Sc iinilpijcirJ.rismrrinfe", ';;x non tCtluitur, quod habeara p dncipio omuem cocxitkeuciam ad furl! ram durarionem , (cd quod habear cau.iem fimplicem durarioncm gll:r' de 1'0 omuibus duratronihns coexiltere porefl in eadem identirate i .ianendo , Sed-quod de faan, & applicare iam haircaripfam coexiflSciam ad omnia ti.lrura.u..n H.:qu..itur,qlli;J hoc nonIolum depedet ab ideucitare.cc umplicirare durarionis, fed a concurIu diuino cxrrinteco ) & 1 potirioue alrerius extrernrcui debet coexitl erc . Qu:e (uppofitioncs cum Iint e xrrinrcca ipfi durarioni Angeli pofsunrilli abetle, oc rc~IPt:c111 co rum arnittere , am acquirere coc:xilLnrwl1 III am PL-O re fmma, &: anmhilari quandocumquc Deus volucrir , & lie lila durano prI! ens Angell ab cxcrinteco potcit rranlire, & no fhre,quud non haber ;nerOltas, qua: nequt ab ex .. rriutcco.ncque W intrinreco rraruire potelj •

. l/.Enum eft mellfijra •

NEgaUt hoc P. Vaz q, flicdilp. 34· &: 3}. &P. Suar, in mcrh, difp- 50. feeL 6. D+& (eqg.~ licer ex diueriis fundamenns , Vazq, cnim con.equenter ad ea,qll;~ docuir de arernirare Dei, &:de vi(ione beatdicaduo allerit. Primum durarionern Angeli non etle menfurarn.ncque relpectu Angeli, in guo eft) nequc relpectu alrerius , Secundurn , tellJpllS t10!hUlll efr~ menillram dura,ionis A[lge1i per Ie, & congelleam ipJ.l,& non [olum alteriL!s la" tionis,vt dlxir Dur. neque iollllTI ex imperE:ctione nolhaimeHeEtus)vt d~cit Diu. Thorn. quoillib. 10. lrr.4. ad {ccuodurn. Licct non pOlfir eile mcn(ura. Angeli quantum ad omnia, quia licet aparte ante pofiimus nlclli urare per tempns qnanmU1 duraLJir Angelus,quia incepit in tempore)non t3men "parte po(l:,quia a:Llum durabit fine fille, tempus vetO habebit hncm. At vetO P. Suar. exiilim:u a:uum, cc-nl! ll:ere (olum in ratione durarionis pc rmanc ti 5, &qnJl1rllffi ad. [ubH:antiam immmabilis; carae

veto .

·~vero menfura.quia carer quantitate, QU3<![O[um eO: ~meDfQr,abjliSj&: quiq, ratiomeJ.l{imrconfifrit in re-Iarione.durano autern telatio non eft .. ' .

· . Fu~~meiJUlm.P;Vazq.fumiturex eo, quia duplex ef!: rrie[1(ura,altet:a.perfeCt.iQnis~ aleesa quantitatis.

· Primacofiltir.in eo quodaliquid fir p.crfettiffimu[ll

· ill fuo genere,& de hoc modo rnenfure non loqui.mur in pr'!;:[enti~ rnenfara vero quanriraris iuxra ,:fh.iloioph; ro.rnerh. cOQlifiitin eo quod aliquidIir -norius rnenfurato.ad hoc enim ornnes memure or-

-dinanrur, vt per easnorificerur nobis quanriras me.

• Iiirari.Ertic de ratione: .menfure quanrirariue non .elt.quod fit nobilior rebus mcnluraris, fed nonor,

.& rnauifeflariua quariratis coru!~.Ex. hoc aute formatur .argurnenru.quia reuu non ell: rnanifeftarin Q. .' quannraus durarionis Angeli, neq, reipeftu iatel.JeCtus d.iuini,neq;Angclici,n~qj humani.ergo refpe

,8:u nullius.Anteced.prob.No reJPeau diuini;quia ·Deus non indiger aliquo extrinleco filii notificsnre :we:tw.lrabilitatel'l.l alterius.Non rcfpectu Angelici, :.qUla re[pt:Ll:u {nil: dura-dams melitis cognofcit ilia:

per Ie ipnlln, quia Iibi magis Inrima eU guam per .applicarionem.durationis alterills. Ad cognotce.dum vero aliorum durarioncs non vtitur fua.vel al.rerius 6Illrldone,ranguam notiori.fiquidern omnes Angeli Iimul tunr creari, & lie ranrurn duranit vnus .quanrurn alter, anime vcro.diuertis ternporibus .creanrllr,& ita no porel] manifefb,ri per il:uii qui.rum qu~:libet anima durer.Non re(pectu,intelledus ?0!l'n!qu~;J. nobis nota. non cfl duratio Angeli in re ipia, led Iolurn cognorcirur ad nro dum teporisper .conceptus nollros i.nperfedos , ergo potius iplum te~pu~ cf!: uotiticatiuurn rd~edu nottri rpfius duranonis Ange!l,qu3.l1tl.lm Icilicet durauerir .

. FIWdaIllCmWH\"CfQ P. Suarez ex eo furnirur , quia ~utlm en durat io indiuifibilis.S; ex eo quod dt dLlratio debet confiliere ill aliquo abtolutu.Sc intrinIeco ip!i dnranri.nihil.n.durar, vel exillir per ordi.uem ad alrerum.Icd pt:r ordine ad Ie.rneniura aute nonett sliquid abiolutlr) fed relJ.tiuli,crgo durario

llO cl] metura.Ex eo vero ouod ell: indiuifibilis duuti?,ca.rc[ qcanrirare.ergo & menfura quantitatiua.tolurnn. qnanrurn.vr quantum rnenturabile efi:

;t mentura de qua loquimur in prefenri , & de.qua loquitur phil I 0. mCLaph.CM~f. quia inter duas duranones indiuifibiles no pottit eogno!ci quanriras D vnius per alterarn per rnodum menjirra., i~d ad siimurnper modnm cocxiltentia..Nam Ii vrraqjdura-

rio iJ:?qualirer duraucrir.quia limlJl ell producta.nd cognofcerur quantum vna durauerir per hoc quod

.alia Iit alrior & Iimplicior.Icdpcr hoc quod vtrag; firnul fir producta.Si aurern vna prius fuerit produ-

tta qua alia.no eoUabie quanrn prius extirerit gui

.alia per ip Clm illdiuiijbiiem duratiOL1Cl1l,qllia indi'lufibi1is eI1:/edpcr hoc quodaliquid tC01poris mi~ fccatllr ~ quo ilia qUlmitas, & jntcruallllffi notifi.Cltllr.

NdJiiamiRuJoppollta fententia.) [eil. quod reuu fit m€lura.durationis incorruptibiJis in fubfl:a.ntia] Ij~ cet va.riabihsin operatione, & fie eft mElilra durationis Angelic,;; ell: I!xpr<;1fa S.Thjn 1..dill;.z .q.l.ar ..

'i ".

•

.ilr;ticiII.

.~.& z.&inOpnrc.~~ 6. c.a.vbi inquit: ~od perpril!s ~"lltniturrAti!!.menjilr£ 1fI.tllo QU4 in lepore. Et inf inciu- I .dir ,quod tepuj TW}trU (omifceM ipji illlefliger,e .Aug eli, nQII ·tanqna propria m'ijut a eius,ftd lImqu,i qUId Iii cVI1COm't4fZs, -& adhucremoliu1qua ifllu.Cotraporutur ergo [entetia

. .D. Th.fenrer.Vaz q.rii.in eo quod atfirmata:uu effe

roenrura, tu in eo LJ:' negat rnefurari duratione An-

geli repore.DiTh.tequumr eius difcipuli , Naz.hic .ar, 5 .conrr.a.Nauarr. corrou.3.qlli ciranrf.apreol. Caiec.Ferrar.Sc alios. Er (mniwr·fundamentum ex duobus oppofiris principijs ad fundarnenta P.SLlar • & Vazq, Nam vt drximus preced.dilp. aliud eft ratiornealure, aiiud rclatio , Ratio menfure non en

aliquid relariuii.Ied abColumm, in quo re latio ilIa fundarur.nam Iecundum Philo[.5 .mer, vnum genus relationum e£1: quod tundatur in menfnra.fupponi-

tur ergo pro fundarnenro rariorncnfura l feu menfiira fundarncnraliter.Sc Iuper illam relatio confur-git.Vndt id quod ad menrurandum adhibernns non en relano.Ied aliqnod pondns , vel quauticas , 'I'el motus.v.g.vlna.vel libra, vel tempus, quce habendo .maiorern vniformiratern norificaut nobis cofuflo'ne quanritaris.qnz ell in meofuraco, Hoc Iupponimus contra Suar, Contra Vazq. autem iam Iupra .aduernmus.qnod menf ura quanritariua debet nonficare qnantiratem mcnfurari noa ramen neceffe ell quod nonticcr nobis via imperfedionis , & generarionis,& procedendo de imperfecto ad perte.dum iuxta noitrurn modurn.ied via perfettionis,& procededo ab eo,quod (implicius, & perfdtius dl ad id quod minus. De ratione enim mentiiree pe.r

C .cornparacionem ad menfuratum et1 quad fit vruformior,&.perfefl:ior illo.ira quoe coufufione , aut Joa:quaLttatem rncntirrati po1llt tollere per (iiarn vniformirarem,&a:qualitatem maiore.Quod vero menfura Ie accornodet noflro modo intelligedi ad notiticandum rnenfirrarum.non ell de ratione mefi.ul(.!ed Iutticit quod ex natura fua,&ex modo rna.ioris vniforrnrtatis fure fit notificatiullm , feu explic3ti(.lllm ccnfufionis inuenre in quantitate rei me[llratx.Nam cum rnenfura in eo quod melina per[ectior fit menfirraro.non poten ex vi.menfirrz ftlndace-cognirionem.Sc norificarionem mefitrari modo impc rfe 11:0,& via rernorionis procedendo,lIcut

cum a crearuris procedimus ad Deum > a ~orp~)ralibus ad lpirimalia,bxc enim no Iunt menhl.ra IJl?rum. Reqllirirur ergo per (e m ~en(ll:a norificatio

rnenlurari r= modfllllllO[lS v~ll[o:nml~rs~ & frm: plicit~~is. Quod (l id quadin Ie vmformlus efi,eua fittotms quoad nos, vtrumque gu~dem c?ncurnc in re ilia} qua elt: menliara , fed ~orL11altter non conthruirur in radone meniure , nifi per pnmum, {ciJicct per maiorern vniformitatem. Iraq, aliud en confiderarc menlirrarn, & illcnluratum ex pJ.r~ te rei cogrutt,alilld ~:'(modo)& ex parre cogrlOlCctis. Ex pan0 quidem rei cognir~ seper Olcnlura er, pcrfcaior mef1[utato, ~ no~ificatil1a !lIi~s,a;qieyplicatiuaconfufioluS elus VIa perfecitoms, &ilm~ plicitaris . Atvero..c,t m;)?~ ~ogn0(ccntis ~on ~Cl':~ per l11es nol tra propi.'er Ilia lmperfechone attJllglc iimplicic3.tem) &; vniformitatem rei menfuranris

- Bb~ fup~

,1\

:B

rf~~~·~·-. ~.~~ -

. ,

. Qproft. x.

(urta menfararara, hocramen aoncollir citiOl:iem .

. 11lenJur;;e expartc ipfius rcicogaite.frcecper ac-ci.; . densob dc..fe¢tum CQguoiccuriSoIlon:PQ11it vti illa rnen[ura adcognolcendmuper lUa.m ranquamper

: mediumrem meufuraca. Q9~ doCttiuae1icirur ex

P.. Th..opuf. 36". eit.q ,& f' &g uodlib.re, a-1.ad z •.

hquodefumu:ur fundamentu~ [loUr;!: fem:en. tia:.PriIl16~quidem ~o~ Suar, qata ;,:(:Ulm'luon eft durauo qOU()Uldocuq;!urr:Pt,a..~ed proat babct_ma. iorcui yniformitatem,& iunpllcl-tJ.teIU,hOLlU.epui. . POll eft Lola duranornotus quomodocirq, {~ri • JeJdurauo mOOlS vnifonuioris,..."" tirnplicioris ill" rer alios. Dati aurern inter Angelos vnam durario-

HC fimpJicion::,&' vniformiore ,quJ. ah;l) ex; en conlta..,qlli.l 1'[ dici: D.lh.illl.km.cir.OI..z,in.fin. \"11l1S J\ngclus eft firnplicior alia in ciscdo,.:rgo edam in durado ,nidu.ra.lio ett corinuacio ex:irtc,it:~ 1impJiciori aUll! lUbthnrr;r conuenir £implicior,& perfeaiar exifteuria, ergo & vnitormior, feutimplicior durauo.Sc c0kquercriu)ulUrabilior, & Olagl~ vui-

te permanes, vnde porell meturare durariones alias minus Iirnpl iciores.licct tantu duret vna, qui alia,

licut POUi.lnlUS per motu pnmi mobilis.quia vni for rnior efl 10 (ua permauetia melurare morus allOru. (Jruiii,qai minus vuilormes suc.Iicer ornnes mcepe

rinr iu code P lH~ta repotls,& rantu durez vnus,t{ui

tum alter. ric Iimilirer licer omnes Angeli eode in-

jUri crcari li:qc,& tauni durauerit vnus, qusntu alt~l·,.5( omnes (inr iucortupnbiles.cause.qura petmaI)C,j;l vnius in fubih.l1tia.tua dt fimplicior,qua alrerius.porett erle menliira rerp~u alre ri us in perlll;llledo,guatentts illafubtUtia. firdarperfecuores rnucati ones rclpcccufuaruoperationu)& 11(; dlCitllr • ha.bc~e limpJiciore permanenria.quia ad (ubH:afltii .

no [ala perciner exilleria abfoluta in ordine ad (e, ..,. (,qetialll in ratione priucipij operanui , quia toni

hoc dt L1lunudubHirj~,& ideo illa durano dt vniforrnior , L~ iimphcior J 9u~ vniforrniori modo rnenliust Li.lbflanriam non [ohlm, vt clt infe, & ad.

je, {~d vr en radix operandi.

. GmIll"a v.lz.q;aute iumitur funda.mcntil,quia de rarionc me[ur~ eft.quod fie uotificatiua quiticatis me (ur;ttf ratione rnaioris vniformiraus lil£) quia. fcil. quanritas menturari cofulior,vel in a:ql1alior e{l:,& reducta,' eu coparara ad vniformiorc,& Jimplicio-

rc quantitate noriticatur.Sc explicamr eius cofufio, 0 Hoc ;J.ur2 modo no PQflumLIS per tepus notiru me{i!rare,& cognorcere quomodo durauo vuius An-

geli fit magis, vel minus vnifortllis,quii alja,ciz cern,

pus noftrum fie IUc;(ura diuerfi generis, illifq; infcrior.licer porfimus vri noiho tcpore tanqusdura, tione coexiftenre durationi AngelJ,& cogllofcere, ql10d toti ~ll! cepori.ccexnreric.: ed quata vnifo rmi. race,ve[ difto.rmlt .. tt dura.nonis Angelic~ id fad.Li fit,rEpus notlficare no potell . Simil!ter lieet quilI-

bet Angelus fui durarionem entitltille,&ablolure melius mtdligat pc:r fe ipsa,tame coparatille {ecu- . dUl1I vnifocIDltate,veldifi"onnitatt {uamc]ius int"&lhgltper appllcatioot vnlformiorisdutationis r.:l..i coparata Ina dura,Io apparec quantum ab ilia deficiat, vd illi conformetur in quantii ell radix opera~

. ;-:

Primre Parris .

a tioou nlWUS vniformium.Et fimilirer Deus Jjeet~ pl~c;o.gnokeus nO vtarur dura_tiOl':'e vUJUS'Angtli, t;mqu~ med{@ adcogno((;enda aliam.tamen ex 'Parte r~ cogQj;[~ ~snof'i.t vnamefie fimphclO'" •

t~n1 alia, &mewu.ratlUaml111US., . .. .

·Ex JjW) manet tolHtull1~nndam~nturnV,azq.cofiat

. All.' ) qllQd mentura quantitatis debet efktlO~ifiCIl~ -tifla:a.lteriu$ non via rernotionis.Se impt:rfedwol'$) fed "Via p e rfea IOn.is,&: -re-du:ce do me ((1 ur aca .ad vmformiracem menture.contbatautem ex drths quQ<. ·modo vratnr inteUcCtus fimpticiori durarione Nl. .. se1i, quse eft ;):uum' ad cognofcendsra a~ia£;~ura- . .tiol)es minus vniforrnes, &; timpuces, nonquidem

rt abloh.Jtc , & enritanue cognorcanmr, ledCOID" B ;pUatille rcfpedu vruformioris durationis.

-:td fimdam~I1):t~O ~J:Sll~r.e~m;edimus, q~Qd ie.lHI eft. duratio indiuifibilis.ted no quomodociiq, ;fed vnifoonior,&fimpliciar alijs • lit ideo licet in .. rrinleca ~i du.rartti,tamen coparatiuca.d alias durationes potetl fudare relatione mcn!l.u-a:,imohol:: ell cornune omnibus mMnris){}llOd in Ie [ubie~iltc fint aliquidabJ.olurU,& coparatiue ad alia refped:n quoru habermaiorem v~itormjta.tem,& Iic fundst relatione men[urre.QH)U vero dicirur euurn eile indiuilibile.l\dp. fornialirer cfle iudiuiubile.habere ramen virruale druifibilitatem.quarenus pennanctia vnius poreil effe minus vniforrnis 1 &: firnplex qu.a alterrus edam in [ub-llantia., non quidem qua .. tenus fi.lbftann:l Angeli difidcratur pra::cise ia or .. dine ad ie,.(ed. qu-atenlls ell: radix operacionu.qua in vno Gmt minus vniforrues.quam in alia, & ci.i(e~

c:: quent:er ipfa eriam {ilbfb.ntla,~ eius durario minus ell: vniformis radicalirer.Iicur opera.io [orrnaltter,

. Ad coutirmanonem rlSl-pondetlir. ~od inter

duas durariones indiuitibiles non poteJ h;ugntl[,i quanntas vnius per aliam l ti uullarn habeant latirudinem.ncc formalem.nec virtualern.Ii autem habeant aliquam ialtem virtualcm , & p rreterrirn , fi vna (it minus vniformis quam alia, bene porclt vna etle meniura alrerius errarn extrinieca non obflaute , quod vna a:qllaliter durauir cum alia quantum ad exrenfionem durarionis.quia Iimul iHz res pro .. dual:: iunr , ficuc Iicet OC11ncs morus cceli fimul in .. ceperinr.ramen vnus eft menfura alterius.quia vni ..

fonnior altere, vt dixirnus •

QVI exill:imant reuum nihil aliud e{fe;qu~ du .. rarionem abfolute fumptam no poflunr po ..

. nere vnurn rantum seuurn pro omaibus An-

gelis , & rebus incorrupnbilibus neceflario enim [unuot durationes,quoc exiftemia: ~ & tot exiflen· ti~ quot (ubtlalltia!. Qua. etiam ratione in rebus:

ITIlitabilibus, qu~ memurantur tel}lpore ii tempus aceipi.atur {alum!'fo dllrarione abColura CUillki1~ que motus nOll poteA: e{j~ vnllm ra.l1tum tempus ~ [e~ tot qnot (unt motus dnrantes, qua raciaoe dixk Augllfl:.r I. confellion.eap. ,+ OE.od quando finit Sol tempore lojlle, Sol ftauat ,jed lemptH iv,lt, quia. tempore cOllf'!tla d, ilia pugna,[nmjn:nrnnepus lac ge prQ .

. ~~ .. G

J1:;~ :'(::l::-: (1'

::}

;D~fp.'X.'

, qnacumque 'duratione motus , non produratloucA_ motus regularis.qn, elt: irrprrmo mobili. Er bam; fenrenciarntequirur P.Sllar.di(P50.methJecL6, n. 11& I ,. lecutus Enrlcumquodlib. }.q.13'

, C.~lerum fumendo zuum non pro qualiber durarione rei interruptibilis, red pro durarione.maxime regularl;& vniformi, fenrenria cll Diu. Thom.dari vnum :J:L1um,quod inter ornnes durarioneS,Angelicas fit vnrforrnius.Sc fimplicius.iicur tenet In 2. .dilt, :2-q.l. arr.z.oc in pr::e 'eml an:_6}& quodlib.e .art. 7. dicit viltquos a_ffimJrlre quod quodlibet iCUlternmll habet Jilum &umn. sfd IJI,ttlo/lit, propri~11J vo,em Igm'l'.am , ftc enim~tJet l'crum,qrrod.dimnt_(t O11lllia tC1JtlerIJaej[em ~1~14~ lia. Et communirer ie quunrn r ThomiHx Capreol,

in eadem drl]. z . Carer. Ban. Nazar. if} pranenri B a.n~e,6. Scotus autcrn in eadem dilhndionc 2.. quo

3. III earn ien.euriarn vidcrur inclinare , quod in omnibus Angelis prairer infimum efl: ahqua ratio " 3:11i, quia ell: durano vuirormror , & fiznplicror, quam in tu i$ mrermribus, & ita comparatur ad

illa , vt rnentu ra , Atqir:a ill tuprerno Al1gelo efl: reuum pure meniuraus, & non menfuraturnab alia Iupcrio ri , in infima Angelo dhluratio menlura-

ta, & non meufurans .. .Iniurerrnedrjs aurern eft :;:-uum menlurans, & men[[lratmn, meniurans quidern rcrpedu intcnoris, rnenturatum auteru reipealliupnio(ls. Ornirto opinionem Durand. in 2. ditt. 2. q«, 5. & aliorum Norninaliurn , qui negant duration, Angeli rationem meniurre, ''lUll. non ha-bet ratiouern.quanritatis J niff prout coscipitur ad modum uoflri remporis , quia hociam fupra im- .

pugnacum eft . j: C

Sel/tfHtwergo D. Th.induobus fUIJdatUr. Primo, quia pr~lupponit non omnes'Angelos efle zquales in perfectione [ua: iubt'la.ntire, & conlequunrer neque in imrnurabihraee > & fimplicirate.durareonis, neqjdari duos pofiriuemquales, & fupremos, & Lie non poile red.rei mUUl1111 duracionisi.ad duo reque vniformia.ted iolnrn ad vnum. Menlura auremalicuius rei debet en~ ,id quod perfectitfirnum eit.& rnaxime vniforrne Ii timplicirer.S; abfolute fit me;,fllr:i,alias Iolurn crirmcnfu-a Iecuudumquid , Cu. .... ius.rarionern rcddit PhiloClo.meth.tcxt'3.&Diu.' Th. ibi letb .quiarnentura debet etle oranino certa ill illo gcm:re,in quo eft metura, Ii enirn accipia-

rur rnentura id , quod I':)tefi: admirtere aliquarn in 1;1 cerritudinem erir menlarafallax.non porerimus ill

ilia !illere,ied op ortebit rccurrere ad ali am {uperiorern rncnturarn, vt certificernur . .Ee ira.illa eric Iimpliciter menfura.vbi firnplicicer cerrificaururiu illo.-geoerC',i!la autem alia non e:rir men[ura,nifi~. cundum quid: llCUt edam vide.nus in tiporc, juod

quia eft vnus Glorus Gmpliciter vniformior reliquis icilicet: morns diurDllS primi mobilis> ideodatut

.. num tantum tempus limplicirer ad euius vnifor~, mita!'em reliquas durationes momulll n::ducimus~

Sccundt17n in quo i f1::r fententia fuudatur efl in

aiIign'ando qua[1utatem indurationibl1S:AngcJicis.

. Qu~ vt ftTP!a.Iati_s dia:wudl.non ell quar:illras forwaJis,red vlrtualls > qua: tluultur , vel r.anone per-', manemi<e)6c cominuarionisin cfic)quia [lOO rraniit; .

durario Aug-eli rranfeuute tempore.vel inn-ami tii~ I pOI'is,~ (Je 'Equiualet quanrirau.Sc fucccffioni rem- .. poris, Vel arccnditur illa quanriras virtualis penes,' maiorcm.vcl rninorern Iirnplicirnrem , & immutabilitarem In durarione Angeli. Nal11 Iicet omnes eadem inflanri fuerimpro:iuEti,8z ranturn duraue- . rir vnus, quaururu alius ,tamen ratio rneruure non conllituitur penes hoc, quod vnnm durauerir amplius qua aliud.tcd quia 'l'niformius , & Iimplicius., hem in rnonbus ccelcfhbus apparcr , quod hcec omnes in c<J_dem lJunB:o inceperinr ~ ramen quia vnus en vmtorruior , & Iimplicior alijs , dicrrur meruura illorum , In quo autem confiflae laa rnaior vnitorrniras in quamitate virtu ali durationis vnius Angell p ra alio ex Iupra dictis explican llcbee.quia in Iubitanria Al1gdi duo co niiderari debenrjcilicet.id quod. habet formalin:r , & id quod habet radicaliter . Formaliter ell lilbH:antia. qu::edam carens ol1111i diuifibilieate & parte. rnurabilis qaidem ab cxrrrnteco agenre.Icilicet, Deo, vcrper creationem, vel per aunihilationern , nequaquarn ramen in fe corruptibilis.Sc in hoc conueniunt omnia entia incorruptibilia _ Radical iter natura Angelica ell: principium diucrlarum opcrauonuin, &quia operationes ille poilnnr erie magis vel minus fimplices. sue immuraoiles , etiarn lubitantia, (ell narura inquantum principium , & radix iliarum , couiungirur druerue mutabihtan > vel Iimplicirari, & fie admittit maiorern , vel minorcrn vnitorrnitate,&illa durario.quz ell vuiforrnior , iddl1implicior.cc irnmurabilior in mcliirando durarione ralrs natura:,& radicis.efl menfura aliaru minus vniforllllH,quia. (ernper ill Iupc rioribus magis vuira f unt, qu.!: in inferioribus dilperia.rnaror aure vniras > & vniformitas.menfura ell eoru, qua: pluralirare.aut diforrnirate haber.Pertinere aute ad vniformitate, & ratione reui radicale rarionem operationis infra oltendernus tra&ado in quo Iubiccto tlC<;llU,& rnamfette a.fll!ritur a D.Th.quodlib_5 .a.v.in fine c orr.

Ex quibustcolligitut dari ill Angtlis fufficiens fundamentum.vc derur vnum zuurn , Iicuc in reb LIS rnobilibus , &:. moribus vt detur vnum tempus, eo quodin Angelorum durariouibus datur rnaior & rninorvniformizas.aur Iimpliciras ratione explicata,& in his non eit procedere in iohniplm,clllll All' gelocum numerus rinirus fir , nee pal11ll11_115 deuenire ad duos, vel plmes omnino zquales > jed omnes in xgllales lime, & vnus alia perfecuor,e rgo op?rrer Iilte re in vno Iupremo, vltra qucm u.in fir alms, & il!e eric fimpnciilimus, & vniforrnulimus, &_coIequenrer duratio eius habebir racionem menlnr.r fimpliciter in ilIo gcnere dUratlOlluru x,uitern;Utl ~ ficl1t:!impJiciilimu£ > & vOlforrnil1imus motus in cc::clo q\.li dl:.dinwi.ls,mcnlurat oJl1nes.

Sed obijcies ,. (:lTe lTIagnarn dtttcrenriam inter xuum,,&; templls, ,qui:J.<euutH illoffiLiibns ;:':lliternis eft eiuldem rarionis quantum ad fimplil;jra~em ) & imm.ntabiliratCffi,qUl:ll1ihil corrumpicur, ve-l aile:ratllrd~ illa lllb(bmiatei:t'uiternoe, & ql1antum ad quantl[att,quia, vnus Angelus no c; il antiqnio r :.I ho, nee caula aict!tius, motlls autern cedi ell ;111Iiqll i0f

B b b 1 a~ljs

; i:

:';'

244

Quadl:.X.

Primre Parris,

... alijs rnor ibus , & caufa cor.rm , & ficnori rnirum., .. A, wi penes perfeCl:ionertl naturalem , cornpleri att:t'

quod fie rnenfiira , in Illpremo mobili , iWQ {i recce tern per gnU-iam, qU:I: n:ddltriatur~ll magis ek:,.

p~r peudamus , tempus nori ~it vnurn talltu~l.1 ] fed uatarn , & vnj~ormcm, & proplflqulOrem a:tCml~

plura) narn etiam rnotus Solis , & Lun.e de11?n:u~t tad. In hoc autern genere grarie cxcedir anima

nobis rem para , &merucs, & annos , "~ndc dle~~ Chrifb ornncs Angelos •. Pro qua eriam Ienremia _

rur Pial. J 03' Fem LlIlwn m :c17lp~~a. ReJP: ~x di- ciranrur aliqui Tnomifbe lupprdio nomine a PC ..

ctis,quod Orllnia!tllltcma h abenrJl~mur_ablllr:Jt:!1l reir, lib. I ~ .de principijs rerum naruraliurn, c. r ....

quantum ad catcntlarn m :tllS In iua .jubl~antla. Ali] exiflimanr nullum elk inconueniens j quod

non ramen quanum ad radrcern ilhus In Iiiis ope- xUliculi.Jbiertiuc lit in Lucirero obrationern faCi:am;

rarionibus> &:: ira 11()!4 habenc eaudem Iimplicira- quia naruralu omnia man terunr integra in Dccmo-

rem, & vnifol'mitat~m ill duranone , Ied que-dam nibus, Ql1a: femcl1cia arridet Durando jill. dlft,2.

funt alijs perfediora, & fi mpriciora , quia. hoc IP- q. 5' n. 16 -. & earn clare (equitur M. _ Ban. hie art.

fum, quod ell fundue) & radicare !impliciorcs t 6. dub. I. ad JeCl1ndll!11; & Zumel. (uper eundem

f~u VOlformiores,&mmus multiplicatas opernrio- arriculurn, _

nes , O1 a iorrs immurabiliratis, & viliforuliraris en; B C,elerum neutra (enrentia conforrnis ell: D. Tho,

&ca;li qui eriarn mefuranrur seuo, & corpora g:o- Non prima , quia anima Chrifiiexccd:t iu donis

rioia multo minus timpliciora , & vnitormiora [upcrnaruralibusomncs.Angelos) fed innaturali-

(line Angclis , licer incorrupribilra . Qgod vero in bus min Of ar us Ita paulorninus ab Angclis , mde

quanr irare durarionis lint xyuales, (.'tt per acci- operationes Chrifh extra vifionern bearificara

. dens ~ n arn ctiaru omne.s mows cceli equates runt eriarnf rupernaturales Iiut , in modo [amen o~ ...

10 dura-done> quia incceperunt eadem inttanei, & raudi.qu ia confonnancur modo .narurali , minus

ramen ab vnitornllOr~oru primi mobilis menru- vniuerialiori modo proceduut , quam operariones

rantur. Q,wd vcro di~tur non eile vnurn tcmpLls. A'Jgeli., rieur de fp~ciebus kienti::v infllla: anima

Relp.llllUum morum edam Sol.s & Lunc: etlc > ita Chrill:.i docetD, Thoro, > .p,q.I] ,art.6. & fie mmus

regularem & vnirormern , ficllt mozum prim; mo- rcdigunrur ad.vnitarern, &; vuiformiracem , quam

UJl1s, fi qrndern dnmuun morurn gllem nabenr ::'01 Ipecies A ngelorum.crgo ex exccliu in donis Iupcr-

IX Luna non i fejpfis habcnr , led rapiuntur in illo .i naturalibs non variatur mcntura naruralium dura-

primo ruobili . lJI·oprij aurcrn corurn inotus iadi- . tionurn przrertun iptius iubflaurie , qua: non red-

gent regulari per dies, ex quious conjiciunrur me- ditur fill1pH'tOr Iubftanrialicer ex elcuatrone iJla

ics & anni , morns aurem dierum & horarum eit a Iupemamrali, qua::: accidenralis e.il:.. Inprefenti au-

primo rnobili . Dicuntur tamen Sol) & LUIl.l. eRe tern loquirnur de menfu-a propria,.& bomcgenea

infigna & ternpors , qaanrurn ad manifdbl.cionCl'Iil a naturalrurn durationum rerum incorruprihilium ,

Iccundurn diflindionem lucis & renebrarum , ve- quibus non ele.dobiutn correlpondere ream pro-

ris , ve l byemis qua.m facium non quo&a .regula~ priam .menturam , llCllt daretur ill Angelis Ii ef-

ritarem morns diurni . Icnr In puns naruralibus , Hac aurern non pocef]

~cd reHat difticulras in a.fiignando [ubietto de- tolliper ;'upcruamrale(neleuationem gratie nam-

rerrninaro reui , quod nsrn fit. QEx diliicultas ori- ra enim perficirur per gratiam , fed. nou def+ruirur

tur fuppofiro, quod lllpremus omnium Angelo. ergo neq, menrura naturalis ddlrui , debet. H:Ec

rum fl.).it Lucifcr , qui cecidir > & magnumvidetur aucern .. n11::111ura naruralis vccatur a::!Jllllll. ncque

inconueniens , quod in ipfo tanquarn in I1Jcie£to enim alie.nornine norninamr . Nee valet dicere.

lit meufura , qua oumes Angeli menfurantur , & quodanima Chri[li non iolum habet gracioun; &

quafi el Iubij ciunrur . Ex aha vero parte Angelus dona fupemaruralia accidenralia , fed eriarn iub ..

p~r pecCatl101 nihil de naruralibus ami fit , led to- funriale eJTe .diuine e xifb.ntie , quod in Ienrenzia

tam pertectionem J quam ante habebat rerinuir , Di I'ho.communicatur natura: aIJilmpra: > & conle-

ergo ticut antea habcbac Iimpliciorem duratio- quenrer durario diuina > gu:t! non dilhnguirur ab

nern pra': czreris ~ ita, & poft peccaturn ,Erat au- D exillenria, ergo ralisduratiopoterit eae fubietl.ir.

tern ante peccarum in illo tanquam in lllbietto 31ui relpeccu aliarurnduracionum lubllantialium_ .

~uUll1 ; ergo etiampofl peccatum ) Iiquidem ratio- Kelp. errrm quod licer exiilentia diuina comrnuni-

ne imrnurabiliraris in durarione, & maioris vnifor- cetur anime-Chrifti , non ramen communicarue

miraris seuurn conueuir Angelo. modo infiniro, & omnino immurabili) lieut ell ip-

Propter hoc diuiLi (unt aLltlwres in affignando fu~ faalll'a.tio diulna in (eJ, & ideo ca: partc eommuni:-

biecto ~l'li. Etorn:tU corum f.cnlcnria , qui po - CatiOHis ,feu vnionis; {llbijcitur .menfura: crea~ t

fue-runt xuum filbieaiue dIStin Dca, llCut tempus qll:I: efl xterniras parriciPlta ,Ve fupra diximus alt.

l1o11 eH (tlbicctiue in aliqualJe cOrIllpubili·, . redia r. NOR·tamen. elf ii:rbicCtwn a:lli~ quia ;ruum eft:

tpfo calo conrbt cnim ;el!Utn dfe mcn[uram crea- menCura naturaIis ordinis) &conu~n.it rebus in",

tam, & conrequ~l~t~r. (lllJieCtiue dcbere ?lll1i in ali~ ,cQrrl.lptibi.hblls.indepe!1d~n~er.ab vnl9ue hypofia~

quo creato. Omif!<l1O quam hac Ceuremia ) aliqui tica. quzfupernaturalis ordinis eft. ,.

e~ifl-iU13;rl1nr ;tUum '1impliciter > & omllibm.(."nfi- ~c.!lrula;ver.o fententi" eH cxprc.Hc contra. D. Th.

~·lera.tis efTe in :tnJma Chrifh . Quam (ententiam opufcuL 3 6;cap. 5". &quodfib·.s.. artie'7' vbi cxop-ref. .

defcndit Na zar:.in pra:lenri ar.6 controu'l.eo quo!! [e negat <luumJubicdille eile in Lucifer-o, eo quod

el:..li.hU1J.t racior.ltm a:uiinchoatjm: tantumconfij" per pc".w.un-Qperationesiluus, itol [unr 'Il.ledz if. ,

• I fine

,,"

Jine vleimo.quod ami(erundimplicit4teni, & vnifO:Ilma:t~m !uaml.& mlgis,mulriplicatot tun: > & mmus vmte.eo quod ab ioleate illius finis iudiuifibilis ad mukitudiuem conuerfe fum. III cuius fignuDl. dicizur Ezechiel. 1 8. defupremo Angdo:

In multttruime l1Ct,DilfltMm IUA r~letQ.fllm imeriqra tfI" illiq'!'l4Ie & pecr~Jti. Cum ergo.seuum {it rncnlura {ubltantia: Angdie<e non quomodocumque ) (ed vt Vt ell radix operatioaum , yt Sana. Thora docet qucdlib, 5.ci[at.attic.7. quanro maiori mutabilita- 11 ope.r~ciollllm cOl~ungi(Ur .ranto magis recedit ab ~LUtormJr;ue ;CUI, & confeqnenrer non en aptii fublCl.-'tum pro fundanda ratione menlnre . Dicirur autern meniurare dllhcionem Iubllannalem , quatenus en radix operanonuni,quia ;,EUUU1, vr conllat ex eius definirione rradicaa Caier. hie articulo 6. Ejl VJlUas }l'lt" illJiJ/utabili. mUI..wuitllt; cal1iul1Cla. Nomine aurem vicJ: non inrelligicur Iolafubilanria viuens.ted euam ope ratio vitalist feu natura) vt en radix operarionum viralium, fie enirn murabilirar.i Co niuncea eil ill viuendo, idcli in Ie rnoucdo, Vnde .quaudo Angdus pe~ peccarum deficit i Iimplicira. tt:,& vuiforuurare, 'x reducitur ad multirudinem, & contequenrer ad rninorem vniformirarem t & propterea ex peccato non Iolum arnitit Lucifer graciam .tederiam rnulriplicior , & deforrnior efl: redditus.quam Ii non pcccailer J in luis ope rarionibus, vel e tram Ji man 1l1fet inpuns nat u r ahbus, II am ii in illismanere[, & non peccailer ) edam li alij eilenr in grana adhuc cOet Iubiecturn <Eui,qu.ia non cecidifier a rnaiori ad rninorern vniformicaeem in operaudo.ficm de faCto cecidit Lucifer recedeado a tine vltimo vao,qmclr magisiudiuifibiiis.Sc vnitus in mouendo.Sz trahedo omnia ad Ie, &.ope rationes petIt ma.gis vniforrnes . Neque obl1ar,ql)od ill (peculabihbus manlerrr .Iicut anrea a:qu~ perfe .. do.>, ftllticit cnim, quod in practicis.ita fit mutatus, quod rnaiorcm rnurabilirarem.Sc deforrniearem iii 0pcr:i.;ionious· incnrrerir • fie C;l:liro .eftcooiuntl:us rnaiori Iliutabilitati, &: defonniraciex jUl:paoot::: • fcilicec ex parre.pradica, &' operarionum liaerarum; non enirn requirimr.qcod ex omni parre rcd.r

darur mutabilior • . ; ...

Qua propter cum D~ Th. ciratis lads rena!:: dicen .. ~Il'l,quad £u~m ~rout e!l:Iuturalis rnenfura dura .. nonurn iublcctlue cil: lllJupremo bonorum Ange-l lorumAlli Jimpliciter rennuit maioreai vniforrmratem in luis operariouibus.vitahbus , nee: decidie abea q[Jam habebar ; eeuum aurern eft menfura vi~ toe immutabilis cum.aliqua murabilicare cot'liulIaw.:

Vbi ergo coniungitur minor! mutabrlitari.ibi eil l'niformiot dcratio , Nee en inconueniens ,quoru XLllUl1 p.o1fi~ murare ulbiectunl mareriahter Ioque-. do, gam formaliter non murar •. Dicitur eaimfu-. 'bieB:um Itru formalieer illa vita imD1maoilis;. qua:. minori murabiJirati comull8:adl ; ,vbicumqu~ hoc: inueniarur, flcur locus diGltuD [upe rficlC:s ·ambiens, in {ali difiantia <Jui:curnque fupedicies .. iDal~t malerialittr~&in indiuidu:o,&ficfi ille~ qw eI11uprc..., mus ~dus." & .1l'linorimur~bilitarj c<millnCiu6

. • • edda.rur QlutabiJlor ,quaru.lll;,'lw libi cllllifcriofj

_ 'Artic~III.

,mittClt iJla duratie faperio ris Angcliracioae ~i\ feu menture.qcepenr maiorern vniformirarem, &;; durano inferions AngclJ,quia manet vniformior, dicecur euurn tauquarn mernura ,

J

. __ -------------------------- _____

ARTICVLYS

I II.

Q.&l de tcmpure difcrclO?

TEmpus difcreturn vocarur ill a rnenfura J qll~ cOllfiat ex pluribus indiuinbilibus operarionious, quaru vna tucceditalre n, fine mom fluente imermedio > Iicur enim li plures moms interrum-

B pancur in rebus corporalibus, corurgir ex illis rempus mcerruptum.Ieu dilcrctum mconcrapofitione (emporl!) continui, quod peric .duranonern rnotus 0011 inrerruptam.fed connnuatam, ira m l piriruali .. bus lubtlanujs cum denrur plures operancnes fibi fuccedentes quaru qUl[hb~t mdiuilibilis elt,vtp01;C 'areas partibus ruccettiuis.rdeo ex iita plurahtate operarionum fine continurrate Iuccedenciurn, dicimr narcrcernpus ducrecum, quod quidern vocatur [t:mpus non ratione continuanonis, fed quia habet plura lMJ&, ideQ plura mdiuriibilia.reu plures indiuitibiles operanones, ducreturn autem , quia rlla plura induultbiJia non conrinuanrur, nequt: continuant partes motus , led vna.indiuiribilis ope ratio fequirurpottaham., & ideo ducrers ranr , Dati autem huiulmodr operarioues in Angeliscontlae J nam quedamopecaeicnes tunc ill~Allgdis 001n1110

G natural~s,&coa:uz illis (Ioquimur de operarioni .. bus tratnralis ordmis ) Iicut inrellectio.S; amor (ill. Et tales eperauooes.quia nurnquarn interrumpuntur.in:A;Qg.elo.nee varianturseodern zuo menruratur quofua lub!lancia,cui runt coxu~, Iicut alia ac ... cidencia, ; vt poreurie . Alia: [UIl~ operanones immaneures.que pro libertate Angeli variancur.ticue ftmdm.cJlethones·aliarum rerum J & affeB:iones * cperanones edam trauleuntes , Iiue dittinguanrur abimmanennbus, Iiuenon.cotlat en1111 In his ope ... racionibos.recrpere Angelos mueabilirarem.Sc va~ riarionem cum porfim de DOUO aliqua intelligere~ aut velle, vel ab eo cdr are .Sunt autern indiuitibiIes ifla::.operationcs, quia Ipirituales, & parribus

D.. car~mes,& conteqa1uemeNr indt:pendedn~es at tcmpd~~ re, &. mow corpor 1. on ramen !cun ur in 1: uihblles,quia {olum durent per vnum iniians nann reruporis.aur illi foilim corretpondeanc , ted poref] habere operanonem , qua: corretpondear intlanti noftri remporis.Sc qua: co rre rponde at multis par-tibus notlri remporis J prour Angelus voluerit in [u a ODe ratione rnanere, vel ab ea ceflare.licer in fe fonll~Ijter.')peratiu lit iudiuifibilis.S; vnica.Ieu ca .. reus partibns . Et hoc en tempus, de quo dici; Augua. 8. d<;; G(ne1i ad lincram cap. 20. !J.tlod Deus moue~ (fe-Iwram f~lrilu'llem per tempUi,non· quidem per tempus nolhum, cui nOll Cubi.lcent operanonex Ang:.'!i,led per iJlud tempus dllcrewm quod explu .. rah ace operation~m An~dFconfurgit; & D. T~o.

hie WJCtll. 5 .ad pnmulD 4iCltJquodl(;r~tIJr¥ Jpm .. tuales

·a.·46

;~retl:. x.

tuales quantum adiutelligentias , & :l.Ife&ione~ in . qUlbus eft iuccenio j men! uranrur tempore, & [a- • Illcnju.fra quzfiion. 53 .arricul. 3.in tine corp.~ ad primurn dicit, hoc tempus A,ngeli non elk idem cum uoflro j quia 00n pender a motu ~~h : ..

ex quo couigimus co:ttra SCO~llIil 10 Iecnnd, dinina. 2., ql1:EH.4. dar·l m Angelis tale tempus dlf~ <:rCtLlI1l , &; contra Vazquez hie di(putlr. 36. cap.j , hoc rernpu s eire veram menturam dininCl:alll a nl)~ fifo tempore, & ab zuo , Ab ZaO quidern dinguicur, quia tempus ditCretum integrarurex diuerfis . operationibus habentibus inter Ie forrnalern rue" cefliouem ~ &muracionern, oeuum autern menfirTilt rem carenrern fhcceffione , & mutatione tubQanriali, feu formali , que conueniat ipfiduratioIli iUGltantia: • qua menfurar. A tempore aurern noHro dit'hnguitur,quia ope rationes illx Angelorum [iint Inpra noftrurn tempus, nee habenr conrinuirarem , & (ucce(lionem qnantitariuam , (eddilcretam, aecdifcretam difcretione qllantitatis formaJis) (icur numerus, qui cfl ipecies quanritacis , irr quo Scorus impugnauir hoccempus.difctetum-, cum ramen nos non ponamusipfbm d1Cdifcremm tiCut duse q nanrirates, qu<t: confhtunnr numerum, ~~d difcrerione dillincrarUnl operationum , quarum qualibet eit iudiuiJibilis, &JlIpro<lfloil:rum t~rnrus, ergo nonpotcl] menta rari tempore 00- i1ro J cum (it eJ.;.'-ttagtrllls cius >&Jknotipor1i.1I1W1S reducere ill lid rernpus.angelicum aditd)lPUS no,fhum tan quam ad rncnruram, & ad sliquid vniformills; red ranquarn ad aliqnid imperfed:ills-.l

D:fficultM ergo.reducirur ad hoc,vt..vidoathus·, all l10c tempus ducretumfirvnum "yel pIUra-ilViderur enirn nullo modopofle dari vnum tempM:dll:' cretu m., Iicur darur spud nos vn vm wh~ rn.Er primo quidem fi, datur vnum t€1l11~usdj.llrt~un) id d(~ debet' i-· quia.reduci poHilm ornncsdurationes operarionum ,c(piriruaJium ad . aliquam.farnmam miforrnitarera in operaudo . -Hocaucera expjica r] non pOtc(l: III quo confitiar , pr.tltrtim quia CUIJl' iita~ actiones fin Jth~r;e, nihil habenrnxu-m,vcJ:fl:abile.quanrurri ad vnrforrniratern ~ fiquidemporett angelus fl1pe,ior.habcre modo plurcs , modo paU1 ciores, dum injeriorhaber tanrum.enam, I'd e con-, rrs, non, ergo poreft ibi Fundari aliqua ratio men[nra: magis in vna , quam in altera . SedlfJ~, qOla ~8:.lone~liberre Angcliluperioris non funt cognice iuleriori , neque e conuerto mil quantum Angelus voluerit mamfeflare., ergo Il.Oil.(eruiunt pro menJura ,qn<:t debet dfe,notior menturaro. Si aurern atlio libe ra manifellerur in aliquo dfeau, ralis effccbs ~on fundar meuluram remporis difcreri ,' quia ahquando Coler rnemuran tempore nollro, fi"' cut !110NS cee}i e fI: effetl:us ope ratiollisAngdi, & tanien pertmerad noitrurn tempus norr ad di!crctum. Terci.~. quia Angelus inferior infrJis a:Etioni--: bus liberi~ !1uJ.io ulodo {i.1bditur fupetiori: ,ergo nu]~o modo menfuratur ab ill0 quoad iths. c. ':r;lnones , .

. Ni~i/omil1r(s~erpondetUr n'ml Caictano in P rli (enu. arne, 5 .dariv.nuqttempu& difcrc.:dullforLllaliter;

Priinse Partis .

A -quodTubietHue eft iu fuprerno Angelo magis or. dinace,& rcguJarireroperame,iicur noftrum tem;'

, pus eft III motu ca:1i. Fund"IIICIJ:um d_I:, quia inillis operarionibus ;l,liqua:: funt ex natura tua , & mode) precede ndr umpliciores alijs, ergo. oporrer, quod ilta varietas , & diforrniras fir reducibilis ad aliquam vniformitatC1l1,& fimpliciorern mcdurn ha· bendi illas , & durandi in ers . Conllar aurern Angelos quanro Iuperiores , tanto firnpliciores , & vniformiores eue ill operando, quia magis vnite& paucioribus operationibus gaudent, quam infe· rio res; quanta autern aliquz operationes magis 'reducuurur ad vniformirarem , & fimplicirarem poilunt magis habere rarionern menfurse, Sirnilirer

.,B operationes In~ conllisuunr aliquam quantitatem, feu Iucceffionem diicretani J & habenr Iirurn modum permanenriz dependentem quidern a volun .. tate Angeli,quia libere.fiunr, fed ramen iuxta modurn p rocedendiafitbiecio , & modum attingendi obiecturn circa quod verfantur, habenr errain lim .. pliciori modo, & nlagis vnito procedcre.vel e contra, ergo habenr.quidquid reqniritur ad rationern rnentur.e , &. meuturati , Icilicet quanriratern ali'luamper modurn (uccellionis difcretit,& firnrhrer maiorern , & minot-em vniformiratem. Nee potelt iltavniformiras inueniri a:queperfeEte in pluribus, qniafilpl'oRirnus non dari plurcs Ang.:l-os a:quales, &'eiul6km ipcciei, ted ornnes e~k diuertse jp<:citr; &ton[.equcn::cr vnum perfectiorcrn alia, V( inti:! qua:tl:i01l--) d. oftendl:tur. Quod magis ex (oluriotIC ;tr~.metorllm conltabir. Be hec rentenria Caie-

G tat1id~robabilior'videmr, quam alrorum , qui ne-. glmt hocrempusdiicrerum.inter quus vidcri p·otd!

Magi,net, t:lall~z; adquxll..53· 1. part." .

i.,. >..J.lJ"p~i~.wl'rJtion(m 111 contrarium refponderur operationesAngeli firperions ex ipro modo pro~ ced~~Jdiletfe vnitormiores., &fimplicior:cs eria.n Ii libel"t:MOt, quia magisuniuerfalire.r, & vnice' proceduhr:,-fi connaturalimodo procedanc,:& nonIe ... cunduta 3uerJionem.peccari, per quod operauo .. nestlliotfirregulares, & non eonformes naturz. Be pr£fercin1 ha:cOlaior vniforrniras arredirur in.operatiombus intellectus j vt bene aduerrir hie Caler, tum quj a Tum priores, quam operarioncs vciuntatis rurntquia rnaniteitiores, & magis comrnunica-

D .. bilesInterioribus p(!r illuminationern , 111a aurern maier. regularitas arrendirurJn operationib .l.S.tu-: perioribus Angeli' rum quiaminus mulriplicantur opecariones Angelifuperiods :,.& queliber e arurn poteH:p111S notlri remporisconlumere , & ei cor-: refpondere, vbi anremeft minor rnulnpliciras ef] maier vaiforrnicas., quia difformitas > & confufio nafcicnr ex mulritudine minus ordiaata. TUlD etii atrendirur regl:11aritas-peoes ordinem in proceden.' do de vn'a' op era.ti01l(! 'ad· aliam ~,.I..'" de vno obieCtri ad aliu(:i. cum eniliaAngclus' faperior plures ra.?<:>-:, nes percipiatin quoi1bet obieCto, minus ~onfu'e 10 (w'proc.edit, &cuarmaiori ofdme, & vn.i'forOllca..,

te de ip[otranut adaliud., Arigc1us l?cein In..feri~r cum minoriardinc, & vniformirate proceEtir,qtua. (onfuGus imelJjgit ,ircailla Qbiectll ,.& multo ~111.-.i>

glS.; ;:

I'

, II

I,-!'"

.;;t~

~~:,· .. I·

gis Angeli m31irqllirtriOll.s -ordicare procedune in his,qmt: fimt ad~m.vnrre D. Thom.in ~;difhna'

9. qu<t11. I .arric, 1. 'dott:lte~ Dionyfi, ~d fupN'i~re$

.Ji ngelt purgnnr mfer~teI it emfr; jionei(;r. mNiCMd QHl2tC-

flUs per IU11Ien {fi"mus illl,lmil1lifmJT o1fi fWelltg'fdmn plurll,

.:.cl. q .. 01: eranrin pcrenria.ec coufequenrer fe';:ldQm quandam confufiouern . Iraque connaturali modo ,procedenu_o (ficuz i~mper procedunr Angeli boni) femper vniformiori modo procedunt lup~riores Angeli. Er Iicer dum ipu habent vnarn operatione mferiores Angeli habeanr plures, quia ramen vniU Opt ratio perrinet ad menfurarn reporis Qifcteti tanquam pars illlus,fic ratione illius cum ordine ad aliam raenfurat: fi CUt i n noftro tempore partes eius -non funt pra:[entes nif ratione inflanns, & fie ifrx R1cn[urant in ordine ad Was .

. .Ad ftrol1llum relpondet, quod operariones libere Angeli filperioris,licet in quaneum.libera Iint' occulree, Iicur eriam operationes liberz Angeli infedoris j Iunr ramen manifeflabiles, & de facto rna ... nifeftaarur mnke per illurninationes , Iocutiones,

& alias actiones hicrarchias , quibus maoifeflamr C modus ip(e procedendi Angeli Iuperioris magis vnitus,& Iirnplex . Et quia. numquam deefl aliquis inflllxus:l fuperioribus in inferiores in ccelelh pa.tria.quia fimninisin1petlls latificac ciuitatern Dei,

idee. numquam deefl operatic, qua: cognofcarur i-, ' 'in8iixu fllpenorurrr ad ii1fedol'i':"S, v'bi 1'elucet ratio

temporis difcred .', ','

..Ad tertuuu relpondetur quod liccr Angelus in Iiris operationibus Iiberis non fubdarur (uperiori Angelo dfcctiuc , rubdirur ramen cxernplarirer quarenus.ad eius modmn fimplicierem., $;. vnitor- . rnjorerrr paten- f~ conformare , item eriam ef~ vnias non dependct ab aiio etfc6:iue} & ramen m~~' '~frat~rper durationem alrerius ranquam per Jim .. plicioreln non requirirur aurern ad rarionem men-

B iure, yt.prxcis~ rncntura efl.quodrir caura effedi .. uarefpectu menlurati 1 Jed ~llllicit) quod lit Iimpli- , cior illoin eodern genere.vr mquir D. Tho. in prtl;!(end, artie. 6. & 4· Licet aliqua menfura vt perfectifiimo modo continear men.urata , & vt trahat illa ad Ie ficut zrerniras caufa cfle debet illorurn, vt Iupra explicarum eft. in nobis areem operauones intelletl:us pro hac vita dependent a phanratinaribus.Sc !enGbus)a quibus accipiunt fpe(;ies,& Iecu ..

dum connorarionern.cc ordinem ad illorum cognirionem.inrelligimus . Operationes aatem fenfoum, licet e lici poilinc in infbanri.conrinuaritamen pof-

fum in tempore ~ & a motu dependent, & ratione huius pet accidens noitrum intelligere in hac vita ~ tempore menfurarur •

Q V AE ST I DE VN IT ATE

o

X J.

DEI.

SV~MMA LITTER.&

Q_ V s: s-r I D'NI s,~

,G lTD. Them. hie de vnirate Dei ea. ratione , & ordine, quem ezplicauimus in connexione qlJ~ll:joflum huius prime parris iuxta diuifionem principalinrn attti .. burorum, qu~ in diuina eflentia confiderarafimc a. D. Thorn •

.Ad imelltgcnriam aurem vniraris Dei przmittir confiderarionern de vnicare enris in communi duobus arriculis, & alijs duobus ipfam vnirarem Dei explicae , Circa vniratem 111 communi explicar quid fit vniras cornraunirer lumpra , nun req,e&r iubiefri) in quo efl (cilicer re{peCl:u enris.nun ref~8:lI tIJult.itudinis,cui ?pPOl~rur & cnius nezationern vniras includie . Er ita in I. articulo oflendir, ql10d vlli;as rranfcendeDcalis qua: ell: paffio enris conuerritur quideu; c~~ enre , & i~-a~tC~~~",~<!!!is:!~ uenitur in omni ente.non autem vniras quanrirariua.que eft prmcipnim numerr,

& inuenirur folum in rebus corporalibus. Non ramen addit fupra ens rem aliql1am pofitiuarn cliflinil::alU ab cote, fed Iolum negation~m diui6o~is, _ i';1cludit ramen Ip~um_cns! cum quo colligit ill 2. arricul. quod vnum rranlcendentale oppornrur rnulritudini per modum pnuanont_s tanquJJn jndi~i(im1 diuifo· vnum aut em quantitatiuum opponitur rnulritudiai etiarn relariue, fiCllt m~nfllra. mcofurato. Et quia rnultirudo conllat exvniratibus tanquam ex pambus.idcodiuifio potefl: e1fe ptlor vnirate non fimplicitcr, fed Iecundurn aofiram apprehenfionesa , . ..'

Cj)·ca l't1~i1tem Dei o~en~t _primo Deum efle vnum, Iicurfides docer I_& ratio dem~n~ratficutm p~re?tl probat Di'I'horn.Se latliIime_tr~ I. c?ntrage~t. ~aplt.41. {~cun~o o~len.dlt DEum. maxime e~evnum~LUa eJ~1S llLbfl-antia magIs repugnat diuiricni.non enrm ipfa negauolcu prmatlo forrnatiterefl magts vel rnmus talis, fed ratione flU fundarnenti ,

DISPV~